Το ελληνικό ναυτιλιακό cluster «Maritime Hellas» ανεβάζει ψηφιακό επίπεδο και προχωρά σε «scale up» των υπηρεσιών που θα προσφέρει στα μέλη του στο άμεσο μέλλον.
Γενικά, τα επιχειρηματικά clusters μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά σημαντικά για τον κλάδο και την εθνική οικονομία. Χρησιμοποίησα σκοπίμως πληθυντικό γιατί στην έκθεση Defence Exhibition Athens αναδύθηκε ένα ακόμη επί της ουσίας cluster, που αφορά τη ναυπήγηση πλοίων για το Πολεμικό μας Ναυτικό. Θεωρώ ότι είναι ώρα, λοιπόν, να περάσουμε από το «verba volant», περί των clusters στην πράξη, για να αναδείξουμε και να καρπωθούμε ως επιχειρήσεις και οικονομία τις υπεραξίες που αποδίδουν αυτά τα clusters, καθώς έχουμε ήδη αποδεχθεί ότι τα ναυτιλιακά clusters μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά σημαντικά για τον κλάδο και την εθνική οικονομία.
Έχω υποστηρίξει και συνεχίζω να υποστηρίζω ότι θα ήταν σοφότερο αντί να τρέχουμε πίσω από τις ευκαιρίες, να τις δημιουργήσουμε ή να αξιοποιήσουμε κάποιες που διαφαίνονται στον ορίζοντα. Πρέπει να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη, ώστε να μεγιστοποιήσουμε στο έπακρο τη δυναμική των συστάδων όπως αυτή είναι καταγεγραμμένη, αξιοποιώντας μια εξωστρεφή πολιτική σε συνάρτηση με τη δρομολόγηση εκείνων των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για την απαλλαγή από τις τροχοπέδες του παρελθόντος που τόσο μας στοίχισαν.
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις αφύπνισαν την Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα σήμερα να μιλάμε για την αναζωογόνηση των ευρωπαϊκών ναυπηγείων και την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητάς τους, αλλά και για την ευρωπαϊκή άμυνα, μέγα μέρος της οποίας αφορά όλους τους τύπους των πολεμικών πλοίων που πρέπει να παραχθούν ή και να εκσυγχρονιστούν στο πλαίσιο της ανάπτυξης του αμυντικού εξοπλισμού των χωρών-μελών της Ε.Ε.
Ευτυχής συγκυρία είναι το γεγονός ότι στον Πειραιά, που συγκαταλέγεται μεταξύ των ισχυρότερων ναυτιλιακών κέντρων, «κτυπά η καρδιά» της μεγαλύτερης ναυτιλίας των Ελλήνων. Ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας και η διαχείριση μεγάλου τμήματός του πραγματοποιείται από την Ελλάδα. Η ναυτιλία μας, ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία των ιστορικών αλλαγών σε όρους κανονιστικού πλαισίου, καυσίμων, γεωπολιτικής αστάθειας και μετατόπισης του παγκόσμιου εμπορίου, μπορεί να ωφεληθεί από την επιτυχή λειτουργία ενός δυναμικού ναυτιλιακού cluster, που σήμερα αριθμεί περισσότερα από 234 μέλη και οργανώνεται μέσα από επτά κατηγορίες.
Γνωρίζουμε όλοι ότι η ναυτιλία είναι μια αμιγώς εξωστρεφής διεθνής δραστηριότητα και η ναυτιλία των Ελλήνων είναι ένας από τους βασικότερους παραγωγικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας, με την άμεση και έμμεση συνεισφορά της να κυμαίνεται από 6,5% έως 8% του ΑΕΠ. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας των ναυτιλιακών επιχειρήσεων γίνεται μέσω επενδύσεων σε τεχνολογίες και αναβάθμιση υπηρεσιών. Η ναυτιλιακή καινοτομία είναι ένας τομέας έντασης κεφαλαίου και έντασης γνώσης, όπου πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για τη βελτίωση του γνωσιακού επιπέδου του έμψυχου δυναμικού που δραστηριοποιείται σε όλο το φάσμα των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων σε ξηρά και θάλασσα, πάνω στις νέες τεχνολογίες, που σχετίζονται με την προσπάθεια της ναυτιλίας, και όχι μόνο, στο πεδίο της πράσινης μετάβασης. Και εδώ ο ρόλος του cluster είναι καθοριστικός.
Μίλησα και για μια αναδυόμενη συστάδα συνεργειών, που «αποκαλύφθηκε» με την ίδρυση της Ένωσης Ελληνικών Ναυπηγείων, όπου μεταξύ των άλλων τα ναυπηγεία του Κόλπου της Ελευσίνας, του Περάματος και της Χαλκίδας πρέπει να δώσουν δυναμικό το «παρών» προβάλλοντας τις δυνατότητές τους να ναυπηγήσουν πολεμικά πλοία, αλλά και να ναυπηγήσουν επιβατηγά, mega yacht ή να επισκευάσουν εμπορικά πλοία όλων των τύπων. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι πρέπει να δούμε τις υπεραξίες, αλλά και τη σημασία για την παρουσία στη γεωπολιτική σκακιέρα της χώρας μας, με το κτίσιμο μονάδων για λογαριασμό του Πολεμικού Ναυτικού, δεδομένου ότι γύρω από τα ναυπηγεία και ιδιαίτερα όταν εκείνα ξεκινήσουν να κατασκευάζουν πολεμικά πλοία θα αναπτυχθεί ένα ιδιαίτερο cluster, που θα περιλαμβάνει επιχειρήσεις που κατασκευάζουν συστήματα για πολεμικά πλοία, startups, ακόμη και πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα. Επιχειρήσεις, μερικές εκ των οποίων επίσης έχουν παρουσία στην παγκόσμια αγορά.
Και για να μπει ένα τέλος στις ατέρμονες θεωρητικές συζητήσεις περί cluster, θα πρέπει να δούμε τους αριθμούς και την αλήθεια που αυτοί παρουσιάζουν. Τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, αλλά και τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά φαίνεται πως εμφανίζουν σημαντικές αυξήσεις στους κύκλους εργασιών τους τα τελευταία δύο χρόνια. Συνολικά 14 περιοχές στη χώρα εμφανίζουν άδειες εκτέλεσης ναυπηγικών και επισκευαστικών εργασιών, μεταξύ των οποίων η Σαλαμίνα, η Χαλκίδα, η Σύρος, το Λαύριο, η Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και ο Βόλος. Το 2024 σε 32.000 ανήλθαν οι άδειες εκτέλεσης ναυπηγοεπισκευαστικών εργασιών που εκδόθηκαν, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του υπουργείου Ναυτιλίας «e-ΔΛΑ» σε όλη την Ελλάδα, ενώ το 2023 είχαν εκδοθεί αντίστοιχα 24.000 άδειες.
Το ίδιο διάστημα επιχειρήσεις μεταποίησης, τεχνολογίας και υπηρεσιών πέριξ της ναυτιλίας λειτούργησαν, νέες θέσεις εργασίας άνοιξαν, συνέργειες και συνεργασίες πραγματοποιήθηκαν και όλα αυτά μεταφράστηκαν σε μια δραστηριότητα εξόχως εξαγωγική, εξόχως δυναμική και με ιδιαίτερη σημασία για την εξωστρεφή θέση της χώρας στο διεθνές οικονομικο-πολιτικό στερέωμα. Η ναυπηγική μας βιομηχανία πρέπει να αναπτυχθεί αυτόνομα με ειδική γενική γραμματεία, γιατί δημιουργεί υπεραξίες, δίνει προστιθέμενη αξία και μέσα από τα clusters συνεργάζεται με τουλάχιστον 850 ελληνικές επιχειρήσεις υποστήριξης της ναυτιλίας. Πρέπει, λοιπόν, το ελληνικό ναυτιλιακό cluster να το υποστηρίξουμε, να το αξιοποιήσουμε και όχι να το συζητάμε.
*Ο κ. Κορκίδης είναι Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά
