Χρηματοδότηση ύψους 992 εκατομμυρίων ευρώ για την υλοποίηση 15 έργων πράσινου υδρογόνου σε πέντε χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου ενέκρινε στις 20 Μαΐου η Ευρωπαϊκή Ένωση με αποδέκτες και στον ναυτιλιακό τομέα, για την εκτέλεση ή τη χρήση δραστηριοτήτων ανεφοδιασμού καυσίμων.
Τα 15 έργα που επιλέχθηκαν, τα οποία βρίσκονται σε πέντε χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), θα λάβουν επιχορηγήσεις από το Ταμείο Καινοτομίας της Ε.Ε. -χρηματοδοτούμενο από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ)- και αναμένεται να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην πράσινη μετάβαση της Ευρώπης.
Τα έργα, με χρονικό ορίζοντα δέκα ετών, στοχεύουν στην παραγωγή περίπου 2,2 εκατομμυρίων τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου, που θα αξιοποιηθεί σε τομείς όπως οι μεταφορές, η χημική βιομηχανία, η παραγωγή μεθανόλης και αμμωνίας, συνεισφέροντας στην αποφυγή πάνω από 15 εκατομμυρίων τόνων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO₂).
Η δημοπρασία εισήγαγε για πρώτη φορά ειδικό προϋπολογισμό για έργα με ναυτιλιακή χρήση, επιβραβεύοντας λύσεις που προωθούν το πράσινο υδρογόνο και στους θαλάσσιους μεταφορείς.
Από τις οκτώ σχετικές προσφορές, επιλέχθηκαν τρεις νορβηγικές προτάσεις, οι οποίες έλαβαν συνολικά 96,7 εκατ. ευρώ:
- RjukanH2 από τη Norwegian Hydrogen,
- Gen2-LH2 από την Gen2Energy και
- HammerfestH2 από την Green H.
Τα έργα αυτά προορίζονται για χρήση σε λιμενικές και δεξαμενιστικές δραστηριότητες, ενισχύοντας τη στροφή προς βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές.
Εθνική στήριξη
Την ίδια στιγμή, χώρες όπως η Ισπανία, η Λιθουανία και η Αυστρία ενεργοποιούν την επιλογή «Δημοπρασίες ως Υπηρεσία», διαθέτοντας έως και 836 εκατ. ευρώ σε εθνική χρηματοδότηση για έργα που πληρούν τα ευρωπαϊκά κριτήρια, αλλά δεν κατάφεραν να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Καινοτομίας λόγω περιορισμένου προϋπολογισμού.
Τα επιλεγμένα έργα θα προχωρήσουν τώρα στη διαπραγμάτευση και υπογραφή συμφωνιών επιχορήγησης με τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA), με τις υπογραφές να αναμένονται το φθινόπωρο του 2025.
Σύμφωνα με τους όρους της Επιτροπής, κάθε έργο πρέπει να πετύχει οικονομικό κλείσιμο εντός 2,5 ετών και να ξεκινήσει την παραγωγή υδρογόνου εντός πενταετίας.
Η επιχορήγηση παρέχεται με τη μορφή σταθερής πριμοδότησης για την παραγωγή πιστοποιημένου και επαληθευμένου πράσινου υδρογόνου για χρονική περίοδο έως και δέκα ετών.
Την ίδια ώρα σε φάση ενεργής μετάβασης προς πιο βιώσιμες και περιβαλλοντικά φιλικές λύσεις βρίσκεται το λιμενικό σύστημα της Ευρώπης, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Λιμένων (ESPO).
Το 48% των ευρωπαϊκών λιμένων διαθέτει ήδη εγκαταστάσεις Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), ενώ άλλο 16% σχεδιάζει την υλοποίησή τους μέσα στην επόμενη διετία.
Παράλληλα, ο τομέας του πράσινου υδρογόνου κερδίζει συνεχώς έδαφος, με το 44% των λιμένων να συμμετέχει ήδη σε σχετικά έργα υποδομής ή να βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης.
Τα δεδομένα αυτά αποτυπώνουν την αυξανόμενη σημασία του υδρογόνου ως βασικού ενεργειακού παίκτη για τη ναυτιλία του μέλλοντος.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ποικιλομορφία των καυσίμων που εξετάζονται. Εκτός από το υδρογόνο, οι λιμένες επενδύουν σε:
- βιοκαύσιμα (26%),
- συνθετικά καύσιμα (18%),
- αμμωνία (17%),
- μεθανόλη/μεθάνιο (6%).
Η τάση αυτή δείχνει μια ξεκάθαρη στροφή σε στρατηγικές πολλαπλών καυσίμων, που θα προσφέρουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και ευελιξία στο ενεργειακό μίγμα της ναυτιλίας.
Οικονομικά κίνητρα από τους λιμένες
Η περιβαλλοντική διαφοροποίηση των λιμενικών τελών αποκτά ολοένα και πιο ουσιαστικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ναυτιλία.
Σύμφωνα με την ESPO, το 61% των λιμένων προσφέρει οικονομικά κίνητρα για πλοία και ναυτιλιακές εταιρείες που εφαρμόζουν καθαρότερες πρακτικές: από τη μείωση εκπομπών και την επιλογή πράσινων καυσίμων, μέχρι τη χρήση πιστοποιημένων πλοίων και την υπεύθυνη διαχείριση αποβλήτων.
Η περιβαλλοντική συνείδηση επεκτείνεται και στην ξηρά. Το 85% των λιμένων διαθέτει σημεία φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα, γεγονός που ενισχύει την προσπάθεια δημιουργίας ολοκληρωμένων πράσινων μεταφορών, τόσο εντός όσο και εκτός των λιμενικών εγκαταστάσεων.
Όπως αναφέρει η ESPO, οι λιμένες δεν είναι όλοι ίδιοι: η γεωγραφική τους θέση, η σύνδεσή τους με τη βιομηχανία, αλλά και οι αστικές τους συνθήκες καθορίζουν τη δυνατότητά τους να μετατραπούν σε ενεργειακά hubs.
Ορισμένοι λιμένες -κυρίως αυτοί που λειτουργούν ως βιομηχανικά clusters- έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα να προσελκύσουν επενδύσεις και να ηγηθούν της ενεργειακής μετάβασης.
