Από τον συμβιβασμό που θα επιτευχθεί στο κρίσιμο προσφυγικό ζήτημα εξαρτάται, σύμφωνα με τον καθηγητή Βιομηχανικών και Θεσμικών Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πότσνταμ και διευθυντή του Τμήματος Ερευνών της Επιχειρηματικότητας στο Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (DIW) Αλέξανδρο Κρητικό, η βιωσιμότητα του συνασπισμού «Τζαμάικα» – Χριστιανοδημοκρατών (CDU), Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), Φιλελευθέρων (FDP) και Πρασίνων – που θα επιχειρηθεί να σχηματιστεί το επόμενο διάστημα. Ο κ. Κρητικός, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στη Φαίη Καραβίτη, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ο συνασπισμός να μην αντέξει ως το τέλος της τετραετίας, ενώ προβλέπει ότι η αποχώρηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το υπουργείο Οικονομικών δεν θα σηματοδοτήσει ουσιαστικές αλλαγές στη γερμανική πολιτική για την Ευρωζώνη και την Ελλάδα.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
– Πόσο βιώσιμο θεωρείτε τον συνασπισμό «Τζαμάικα»; Κάποιοι του δίνουν το πολύ δύο χρόνια ζωής.
Αυτή τη στιγμή είναι άγνωστο κατά πόσο θα είναι βιώσιμος. Εξαρτάται από μια βασική ερώτηση: αν η CSU και οι Πράσινοι θα βρουν λύση σε ό,τι αφορά το προσφυγικό. Αυτό είναι η πιο κρίσιμη ερώτηση, καθώς ιδιαίτερα η Δεξιά ανησυχεί ότι εκεί χάνει ψήφους προς την AfD. Θα μπορούσα μάλιστα να φανταστώ ότι θα πάνε σε εκλογές μέσα στα επόμενα ένα-δύο χρόνια, αν «κολλήσουν» σε αυτό το θέμα. Εκτός αν βρουν τώρα μια καλή λύση, οπότε υπάρχει πιθανότητα να καταφέρουν να αντέξουν για τέσσερα χρόνια.
– Εκτιμάτε ότι οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) θα επιμείνουν στην άρνησή τους να μπουν στην κυβέρνηση;
Θα επιμείνουν 100% και, ακόμη και αν πάνε, θα πάνε για πέντε λεπτά, θα δηλώσουν ότι δεν ενδιαφέρονται και θα αποχωρήσουν. Νομίζω ότι είναι το καλύτερο που μπορούν να κάνουν αυτή τη στιγμή. Αν συνέχιζαν τώρα με το CDU, νομίζω ότι μετά από τέσσερα χρόνια θα ήταν τρίτο κόμμα.
– Πόσο ισχυρό είναι το ενδεχόμενο αποτυχίας των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης και διενέργειας νέων εκλογών;
Δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο, διότι δεν υπήρξε ποτέ και λόγος. Μέχρι τώρα ξέραμε ποια θα είναι η επόμενη κυβέρνηση, αμέσως μόλις έβγαιναν τα πρώτα αποτελέσματα. Τώρα βεβαίως είναι η πρώτη φορά που ο συνασπισμός θα έχει ουσιαστικά τέσσερα κόμματα. Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοιο σχήμα και αυτή τη φορά πάμε πράγματι στο άγνωστο.
Τα κόμματα θα το παλέψουν ωστόσο αρκετά και δεν νομίζω ότι θα δούμε νέες εκλογές. Δίνω πολύ μικρή πιθανότητα σε τέτοιο ενδεχόμενο. Είναι άλλωστε πολύ δύσκολο στη Γερμανία να πάει κανείς σε νέες εκλογές. Πρέπει πρώτα η Βουλή να διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει πλειοψηφία για καγκελάριο και μετά να πάμε σε εκλογές. Δεν είναι και η πιο απλή διαδικασία. Νομίζω δε ότι ιδιαίτερα το CDU θα το φοβάται και λίγο. Θα υπήρχε ενδεχομένως μια μικρή ελπίδα ότι η AfD θα έχανε δυνάμεις σε νέες εκλογές, αλλά θα ήταν δρόμος προς το άγνωστο. Αν άρχιζε μια καμπάνια ακόμη πιο δεξιά, θα υπήρχε ο φόβος ότι θα κέρδιζαν ακόμη περισσότερο.
– Θα μπορούσε ίσως να σχηματιστεί κυβέρνηση μειοψηφίας;
Όχι. Καθόλου. Δεν έχουμε δει ποτέ κάτι τέτοιο, ούτε καν σε κρατίδιο. Πιστεύω ότι έχουμε αρκετά μεγάλη πιθανότητα να δούμε τον «Τζαμάικα». Η πιο δύσκολη ερώτηση βεβαίως θα είναι, όπως είπαμε, το προσφυγικό.
– Πώς θα αντιδράσει η νέα γερμανική κυβέρνηση στις προτάσεις του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για το μέλλον της Ευρωζώνης; Θα δημιουργήσει προβλήματα το FDP;
Ναι. Νομίζω ότι το FDP θα συμφωνήσει στο ελάχιστο αυτών που έχει πει ο Μακρόν. Ιδιαίτερα στο θέμα προϋπολογισμού, ενός Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών, βλέπω καθαρό βέτο αυτή τη στιγμή. Μπορεί με κάποιες εξελίξεις σε ένα-δύο χρόνια να δούμε αλλαγές σε οποιαδήποτε γερμανική κυβέρνηση, αλλά ιδιαίτερα στην αρχή δε νομίζω να δούμε θετικές αντιδράσεις σε αυτές τις προτάσεις. Προσωπικά νομίζω ότι ο Γάλλος Πρόεδρος έχει καλές ιδέες, αλλά δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να τις ανεβάσει στην πολιτική ατζέντα. Για να προχωρήσουν, χρειάζεται μεγάλη συμφωνία Γαλλίας – Γερμανίας και αν η Γερμανία λέει ‘στοπ’, δεν βλέπω πώς μπορούν να προωθηθούν.
– Θα πρέπει η Ελλάδα να ανησυχεί για το ενδεχόμενο να διαδεχθεί τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε κάποιος φιλελεύθερος στο υπουργείο Οικονομικών;
Αυτό είναι μεγάλη ερώτηση. Ο Κρίστιαν Λίντνερ (αρχηγός του FDP) έθεσε και πάλι το θέμα Grexit. Ελπίζω ότι ήταν για μόνο για προεκλογικούς λόγους και ότι δεν το εννοεί σοβαρά. Το τελευταίο που χρειάζεται η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι μια συζήτηση για Grexit. Αλλά, από την άλλη πλευρά, οι Πράσινοι ζητούσαν και κούρεμα του χρέους. Θα είναι ανοιχτό ποιος θα έχει το πάνω χέρι, αλλά ούτε το CDU έχει συμφέρον να μεγαλώσει πάλι το θέμα. Γι’ αυτό δεν περιμένω να ανεβάσουν τη συζήτηση για το Grexit, αλλά δεν περιμένω ούτε μεγάλες διαφορές από την πολιτική του Σόιμπλε. Άλλωστε ούτε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν ο μόνος στους 18 του Eurogroup, ενώ έπαιρνε μάλλον και τη μεσαία θέση. Υπήρχαν αρκετοί υπουργοί Οικονομικών που είχαν ξεπεράσει και αυτά που ζητούσε ο κ. Σόιμπλε.
Η αποχώρησή του θα σημάνει και αλλαγές στην Ευρώπη;
Ελάχιστα θα αλλάξουν. Αυτή τη στιγμή η Γερμανία έχει πιο πολύ εσωτερικό πρόβλημα και φοβάμαι ότι τουλάχιστον τον επόμενο μισό χρόνο η Ευρώπη δεν θα παίζει μεγάλο ρόλο στην πολιτική της. Υπό τον φόβο της AfD δεν θα τολμήσει μια κυβέρνηση να κάνει μεγάλα βήματα προς την Ευρώπη. Αυτό βλέπω να γίνεται και πάλι όταν θα δουν ότι θέματα όπως το προσφυγικό και άλλα που θέτουν όσοι ψήφισαν AfD, θα έχουν τεθεί υπό έλεγχο και όταν θα έρθουν τα πρώτα αποτελέσματα σε εκλογές κρατιδίων που θα δείχνουν ότι η AfD έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Πολλά εξαρτώνται και από την συμπεριφορά της AfD στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, αλλά και από τις διεργασίες στο εσωτερικό της, μετά την αποχώρηση της Φράουκε Πέτρι (πρώην προέδρου του κόμματος).
Ο κ. Σόιμπλε έφυγε τελικά από το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης ή πραγματικά είναι τόσο απαραίτητος ως πρόεδρος στη νέα Bundestag;
Δε νομίζω ότι έχει σχέση με τον συνασπισμό που επιχειρείται να δημιουργηθεί. Συζητείτο και πριν από τις εκλογές η μετάβασή του στη Βουλή. Νομίζω ότι έχει φτάσει κάποια όρια και από άποψη φυσικής κατάστασης. Αφού λοιπόν δεν κατάφερε να γίνει Πρόεδρος, ας γίνει τουλάχιστον πρόεδρος της Βουλής. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για υποβάθμιση, καθώς κλείνει την καριέρα του με μια θέση που δεν είναι πλέον στενά κομματική, αλλά κάτι παραπάνω.
