Θα έπρεπε να είχαν προκαλέσει πολιτικό σοκ και έντονες αντιδράσεις. Ωστόσο, παρά την φημολογία για πραξικόπημα που αναπτύσσεται κατά καιρούς, σε κινεζικά μέσα ενημέρωσης του εξωτερικού, ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (PLA) παραμένει ήσυχος. Ίσως ακόμη πιο ομοιογενής πολιτικά. Ο λόγος για τις αλεπάλληλες απομακρύνσεις υπουργών Άμυνας και αξιωματούχων των ενόπλων δυνάμεων της Κίνας.
Αν προσθέσουμε όσους εξοστρακίστηκαν την τελευταία δεκαετία, θα μπορούσαμε, σχεδόν, να σχηματίσουμε μια διμοιρία «απομακρυνθέντων στρατηγών», αναφέρει χαρακτηριστικά το Foreign Policy. Όλοι προέρχονται από τον πυρήνα του αμυντικού κατεστημένου της Κίνας.
Τελευταία εξέλιξη, η πρόσφατη απομάκρυνση εννέα κορυφαίων αξιωματούχων, τόσο από το Κομμουνιστικό Κόμμα όσο και από τις ένοπλες δυνάμεις.
Ηχηρή σιωπή, άξια απορίας
Πολλοί παρατηρητές, βρίσκουν την απουσία αντιδράσεων, άξια απορίας. Το ερώτημα, γιατί πραξικοπήματα που ξεσπούν σε ημι-αυταρχικά δημοκρατικά καθεστώτα, δεν εκδηλώνονται ποτέ στην Κίνα, ανακύπτει συχνά.
Ίσως η εκκαθάριση, το 1976, της «Συμμορίας των Τεσσάρων» (η ονομασία που δόθηκε σε τέσσερις ανώτερους κινέζους αξιωματούχους που συνδέονταν στενά με μερικά από τα πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά της Πολιτιστικής Επανάστασης) μπορεί να θεωρηθεί ως εξαίρεση, αλλά η εξάρθρωση αυτής της ομάδας ριζοσπαστικών στελεχών συνέβη κατά τη διάρκεια του μοναδικού ιστορικού κενού που ακολούθησε τον θάνατο του Μάο Τσε Τουνγκ. Ακόμα και τότε, δύσκολα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως στρατιωτικό πραξικόπημα.
«Το κόμμα εξουσιάζει τα όπλα»
Η εξήγηση, σύμφωνα με το Foreign Policy, βρίσκεται στο δόγμα «το κόμμα εξουσιάζει τα όπλα και όχι τα όπλα το κόμμα».
Το αξίωμα αυτό, επανέλαβε, πριν και μετά την πρόσφατη τέταρτη σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, ,το επίσημο όργανο του PLA.
Η έλλειψη αντίδρασης είναι αποτέλεσμα της δομής του θεσμού των ενόπων δυνάμεων, και όχι ατομικών πεποιθήσεων. Το δόγμα του Κομμουνιστικού Κόμματος πως το «κόμμα διοικεί τα όπλα» καθιστά αδύνατη την εξέλιξη του PLA σε ανεξάρτητη οντότητα. Και ο Σι έχει οδηγήσει αυτή την αλληλεξάρτηση στο απόλυτο άκρο.
Η κυριαρχία του κόμματος στο DNA του στατεύματος
Για την ακρίβεια, ο PLA δεν είναι εθνικός στρατός, αν και λειτουργεί ως τέτοιος. Είναι στρατός του κόμματος, η ιδιωτική ένοπλη δύναμη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας.
Από την αρχή, όταν ο Μάο δημιούργησε τον Κόκκινο Στρατό, ενέγραψε την κυριαρχία του κόμματος στο DNA του. Αυτή η αρχή παρέμεινε αναλλοίωτη για σχεδόν έναν αιώνα και αποτελεί το πολιτικό θεμέλιο του PLA.
Πρόκειται για ένα πλήρως θεσμοθετημένο και αυστηρά κλειστό σύστημα. Εξασφαλίζει ότι η απόλυτη πίστη του στρατιώτη δεν είναι προς το σύνταγμα ή το κράτος, αλλά προς την Κεντρική Επιτροπή και, τελικά, προς τον ανώτατο ηγέτη της.
Κάθε απόφαση σχετικά με τις επιχειρήσεις, τις προαγωγές, την εκπαίδευση και την πολιτική παιδεία πρέπει να εξυπηρετεί τις ανάγκες του κόμματος.
Οι πανίσχυροι πολιτικοί επίτροποι – Βέτο ακόμη και στο πεδίο της μάχης
Αυτή η φιλοσοφία είναι ενσωματωμένη στην ίδια την αρχιτεκτονική της ιεραρχίας: από την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή (CMC) μέχρι τις διοικήσεις στρατοπέδων, τις στρατιωτικές μονάδες και τις ταξιαρχίες, σε κάθε επίπεδο, υπάρχουν πολιτικοί επίτροποι που είναι υπεύθυνοι για θέματα ιδεολογίας, οργάνωσης και προσωπικού. Σε ένα σύστημα που έχει αντιγραφεί απευθείας από τη Σοβιετική Ένωση, οι επίτροποι αναφέρονται απευθείας σε ανώτερες κομματικές επιτροπές και όχι σε στρατιωτικούς επικεφαλής.
Ακόμα και στο πεδίο της μάχης, ένας πολιτικός επίτροπος έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο στην εντολή ενός διοικητή. Μια τέτοια ρύθμιση εξαλείφει την πιθανότητα άσκησης αυτόνομης στρατιωτικής εξουσίας – απτό παράδειγμα του θεωρήματος πως «το κόμμα διοικεί τα όπλα».
«Απόλυτη πίστη, απόλυτη ακεραιότητα και απόλυτη αξιοπιστία»
Το σλόγκαν «απόλυτη πίστη, απόλυτη ακεραιότητα και απόλυτη αξιοπιστία» έχει ενσταλαχθεί σε κάθε αξιωματικό.
Για να θεσμοθετήσει την υπακοή, ο ανώτατος ηγέτης της Κίνας σχεδόν πάντα υπηρετούσε ταυτόχρονα, ως γενικός γραμματέας του κόμματος και ως αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων του κόμματος.
Δεδομένης αυτής της θεσμικής δομής, ακόμη και οι πιο σκληρές εκκαθαρίσεις δεν πρόκειται να πυροδοτήσουν εξεγέρσεις.
Η άρνηση των στρατηγών να αντισταθούν δεν είναι θέμα προσωπικών φόβων, αλλά μια δομική αναπόφευκτη συνέπεια.
Το σύστημα διοίκησης του Σι εκφράζει την τελική μορφή του «το κόμμα κυβερνά τα όπλα» — η εξουσία δεν είναι πλέον χωρισμένη μεταξύ κόμματος και στρατού, αλλά έχει συγχωνευθεί σε έναν ενιαίο πυρήνα. Για το καθεστώς, αυτό εξασφαλίζει τον υψηλότερο βαθμό πολιτικής ασφάλειας. Για τους εξωτερικούς παρατηρητές, αποκαλύπτει κάτι βαθύτερο: η εξέγερση δεν είναι απλώς απίθανη. Είναι εγγενώς αδύνατη.
naftemporiki.gr
