Συμφώνησαν για στενότερη αμυντική συνεργασία, και διαφώνησαν δημοσίως όσον αφορά τον πόλεμο στη Γάζα Στα ευρωτουρκικά η γερμανική πλευρά δήλωσε ότι θέλει την Τουρκία στην ΕΕ, επισήμανε, όμως, πως «ο δρόμος για την ΕΕ περνάει από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης». Νωρίτερα ο Τούρκος πρόεδρος υποδέχτηκε στο προεδρικό μέγαρο στην ‘Αγκυρα τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς με κανονιοβολισμούς και έφιππο άγημα.
Η επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου στην ‘Αγκυρα είναι η πρώτη από την ανάληψη των καθηκόντων του και έλαβε χώρα μόλις τρεις ημέρες μετά την επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ. Πολλά από τα θέματα στην ατζέντα των δύο ηγετών είχαν στην πραγματικότητα δρομολογηθεί και κλείσει από την πρόσφατη επίσκεψη στην τουρκική πρωτεύουσα του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ.
Αμυντική συνεργασία
Ένα από τα κυρίαρχα θέματα ήταν η αμυντική συνεργασία, με αιχμή την αγορά από την Τουρκία των μαχητικών Eurofighter, για τα οποία όμως έχουν αρθεί οι γερμανικές αντιρρήσεις, γεγονός που οδήγησε άλλωστε στη συμφωνία του Ταγίπ Ερντογάν με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ τη Δευτέρα.
Αναφερόμενος στη συνεργασία της Τουρκίας με την Ευρώπη σε θέματα άμυνας, ο Γερμανός καγκελάριος, στη συνέντευξη που ακολούθησε τη συνάντηση, έκανε λόγο για μία «νέα γεωπολιτική διαδικασία», στην οποία «καθοριστική θα είναι η πολιτική των μεγάλων δυνάμεων». Στο πλαίσιο αυτό, τάχθηκε υπέρ της ανάπτυξης της στρατηγικής συνεργασίας με την Τουρκία, η οποία «δεν μπορεί, δεν πρέπει να μείνει εκτός».
«Η Τουρκία είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας σε όλα τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας που μας απασχολούν. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε αυτή τη βάση και θα επανεκκινήσουμε τον στρατηγικό διάλογο. Θα συνεργαστούμε πιο στενά σε θέματα πολιτικής ασφάλειας. Για παράδειγμα, όσον αφορά την αγορά αεροσκαφών Eurofighter» σημείωσε ο Γερμανός καγκελάριος, σχολιάζοντας ότι «η νέα γεωπολιτική κατάσταση απαιτεί από πολλές απόψεις στενότερη συνεργασία για τα στρατηγικά συμφέροντα και των δύο πλευρών».
«Να αφήσουμε πίσω μας τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν»
Στο ίδιο θέμα της αμυντικής συνεργασίας, ο Τούρκος πρόεδρος υποστήριξε ότι «υπό το πρίσμα των μεταβαλλόμενων συνθηκών ασφάλειας στην Ευρώπη, πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν στον τομέα της προμήθειας προϊόντων αμυντικής βιομηχανίας και να επικεντρωθούμε σε κοινά έργα».
Χαιρέτισε με ικανοποίηση «τα θετικά βήματα», όπως είπε, έχει κάνει η Γερμανία στον τομέα αυτό τον τελευταίο καιρό, όπως στη διαδικασία για τα Eurofighter. «Λαμβάνοντας υπόψη τη δυναμική που έχει αποκτήσει η Τουρκία στον τομέα της άμυνας, φαίνεται ότι έχουμε μεγάλες δυνατότητες συνεργασίας με τη Γερμανία. Μπορούμε να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο αυτή τη συνεργασία» συμπλήρωσε ο κ. Ερντογάν.
Για το Μεταναστευτικό
Για το μεταναστευτικό και με δεδομένο ότι το Βερολίνο να «βλέπει» την Τουρκία ως ανάχωμα για τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, ο καγκελάριος Μερτς δήλωσε ότι «η συνεργασία μας όσον αφορά τις επιστροφές (σ.σ. μεταναστών στην Τουρκία) είναι εξαιρετικά σημαντική και επιθυμούμε να συνεχίσουμε τη συνεργασία των τελευταίων μηνών. Από τον Μάιο, έχουμε πραγματοποιήσει περισσότερες επιστροφές από ό,τι σε ολόκληρο το 2024, αλλά πρέπει να σημειώσουμε μεγαλύτερη πρόοδο σε αυτόν τον τομέα».
Τα ευρωτουρκικά
Όσον αφορά, τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ο Φρίντριχ Μερτς δήλωσε αρχικά ότι «θέλουμε να δούμε την Τουρκία στην ΕΕ», κάνοντας λόγο για την έναρξη ενός στρατηγικού διαλόγου με την ‘Αγκυρα, τονίζοντας όμως ότι ο δρόμος για την ΕΕ περνάει από της κριτήρια της Κοπεγχάγης.
«Οι αποφάσεις που λαμβάνονται στην Τουρκία δεν πληρούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης -το κράτος δικαίου, η δημοκρατία όπως την αντιλαμβανόμαστε στην Ευρώπη» δήλωσε στη συνέχεια ο καγκελάριος απαντώντας σε σχετική ερώτηση Γερμανού δημοσιογράφου.
«Ο διάλογος πρέπει να συνεχιστεί», είπε, «θέλουμε η Τουρκία να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Για μια τέτοια προοπτική χρειάζονται και οι εκθέσεις της Επιτροπής, δεν αρκεί μόνο η αξιολόγηση της Γερμανίας, αλλά και η αξιολόγηση ολόκληρης της ΕΕ. Θα συνεχίσουμε αυτόν τον διάλογο. Συζητήσαμε λεπτομερώς και εξέφρασα τις ανησυχίες μου. Για παράδειγμα, ανέφερα ότι υπάρχουν θέματα που δεν συνάδουν με την αντίληψή μας για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης».
«Έχουμε και εμείς τα κριτήρια της Άγκυρας»
Σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος ήταν η απάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ερώτηση «Τι θέλει η Τουρκία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τι προσφέρει στην Ένωση;» του ίδιου Γερμανού δημοσιογράφου. Δήλωσε ότι η Τουρκία σε αυτό το θέμα είναι «άνετη», καθώς πάντα υποστήριζε ότι «τα κριτήρια της Κοπεγχάγης δεν είναι για εμάς μια αρνητική διαδικασία προσέγγισης».
«Αν η Τουρκία προσεγγίζεται με βάση αυτά τα κριτήρια, τότε έχουμε και εμείς τα κριτήρια της ‘Αγκυρας» δήλωσε χαρακτηριστικά για να συμπληρώσει: «Με τα κριτήρια της ‘Αγκυρας ανοιγόμαστε και στην Ευρώπη και στον κόσμο. Η Τουρκία δεν είναι μια συνηθισμένη χώρα της Ευρώπης ή της Ασίας. Η Τουρκία είναι μια δημοκρατική χώρα που εφαρμόζει και λειτουργεί καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη και την Ασία. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σχετικά με αυτό το θέμα».
Ερωτηθείς για τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρέπεμψε στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης λέγοντας: «Ανεξάρτητα από τη θέση που κατέχει κανείς, σε ένα κράτος δικαίου κανείς δεν μπορεί να καταπατά το νόμο. Όποια θέση και αν κατέχει κανείς, αν καταπατήσει το νόμο, οι δικαστικές αρχές σε ένα κράτος δικαίου είναι υποχρεωμένες να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο. […] Έτσι εξελίχθηκε η διαδικασία στην Κωνσταντινούπολη. Αυτή τη στιγμή, η Δικαιοσύνη ακολουθεί τη διαδικασία σύμφωνα με δεδομένα που έχει και κάνει ό,τι είναι απαραίτητο».
Αντιπαράθεση για Ισραήλ
Μερτς και Ερντογάν διαφώνησαν ενώπιον των δημοσιογράφων όταν ρωτήθηκαν για τις εξελίξεις στη Γάζα.
Σε ερώτηση Τούρκου δημοσιογράφου για τη στάση της Γερμανίας έναντι του Ισραήλ, ο καγκελάριος Μερτς απάντησε: «Η Γερμανία στέκεται στο πλευρό του Ισραήλ από την ημέρα της ίδρυσής του. Έγινε μια χώρα όπου εκατομμύρια Εβραίοι μπορούν να βρουν καταφύγιο. Πολλοί άνθρωποι που έζησαν το Ολοκαύτωμα μετανάστευσαν στο Ισραήλ. Η Γερμανία θα στέκεται πάντα στο πλευρό του Ισραήλ. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι σεβόμαστε ή υποστηρίζουμε κάθε απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης, χωρίς να ασκούμε κριτική. Η κυβέρνησή μου από τις 7 Οκτωβρίου στέκεται στο πλευρό του κράτους του Ισραήλ, στο πλευρό του εβραϊκού λαού».
Συνεχίζοντας ο κ. Μερτς επανέλαβε τη θέση του Βερολίνου ότι «το Ισραήλ άσκησε το δικαίωμα της αυτοάμυνας». Όπως είπε, «με μια μόνο απόφαση θα μπορούσε να αποτραπεί η άσκοπη απώλεια ζωών. Η Χαμάς θα μπορούσε να απελευθερώσει νωρίτερα τους ομήρους και να παραδώσει τα όπλα της. Τότε ο πόλεμος θα τελείωνε αμέσως. Τα παιδιά της Γάζας, η τύχη των οποίων με στεναχωρεί πραγματικά, ήταν όμηροι της Χαμάς. Ελπίζω ότι αυτό θα τελειώσει τώρα».
Στο σημείο αυτό αντέδρασε ο Τούρκος πρόεδρος λέγοντας ότι δεν μπορεί να συμφωνήσει με τις απόψεις του καγκελαρίου. «Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, περισσότεροι από 60.000 παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι σκοτώθηκαν. Η Χαμάς δεν διαθέτει βόμβες. Η Χαμάς δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα. Όμως, όλα αυτά τα όπλα βρίσκονται στα χέρια του Ισραήλ, υπάρχουν και το Ισραήλ χρησιμοποιεί αυτά τα όπλα, για παράδειγμα χθες το βράδυ ξαναχτύπησε με αυτές τις βόμβες ειδικά τη Γάζα. Εσείς στη Γερμανία δεν τα βλέπετε αυτά; Η Γερμανία δεν τα παρακολουθεί;» είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Συρία και Ουκρανία
Αναφερόμενος στις εξελίξεις στη Συρία, ένα θέμα που το Βερολίνο προσεγγίζει κυρίως με κριτήριο το μεταναστευτικό και η ‘Αγκυρα με κριτήριο την ασφάλειά της, καθώς άπτεται των εξελίξεων στο Κουρδικό, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τόνισε: «Γνωρίζουμε τη σημασία που αποδίδει η Γερμανία στη συνεργασία μαζί μας σε θέματα που αφορούν τη Συρία».
«Η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας και της ενότητας της χώρας, καθώς και η ευημερία όλων των μελών του συριακού λαού, αποτελούν για εμάς πρωταρχικό στόχο» είπε ο Τούρκος πρόεδρος, αναφερόμενος στη διαδικασία ενσωμάτωσης των κουρδικών δυνάμεων στον συριακό στρατό και στην κεντρική εξουσία της κυβέρνησης της Δαμασκού.
Τέλος, μεταξύ Μερτς και Ερντογάν έγινε ανταλλαγή απόψεων και για τον πόλεμο της Ουκρανίας, με έμφαση από την τουρκική πλευρά στη συνέχιση των διπλωματικών προσπαθειών για μια δίκαιη και μόνιμη λήξη του πολέμου.
