Δύο εβδομάδες μετά την εκεχειρία με αμερικανική μεσολάβηση, η Χαμάς δείχνει ότι παραμένει η μόνη ισχυρή δύναμη στη Γάζα — προκαλώντας ανησυχία για την αντοχή της συμφωνίας και τη βιωσιμότητα του σχεδίου ειρήνης του Ντόναλντ Τραμπ.
Δύο εβδομάδες μετά την επίτευξη της εκεχειρίας στη Γάζα, η Χαμάς επιδιώκει να αποδείξει ότι δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή της η Wall Street Journal.
Η οργάνωση συμμετέχει ενεργά σε συνομιλίες με Άραβες μεσολαβητές, ζητώντας να έχει ρόλο στη μεταπολεμική διακυβέρνηση του παλαιστινιακού θύλακα — μια θέση που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το σχέδιο ειρήνης 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο προβλέπει πλήρη αφοπλισμό και αποχώρηση της Χαμάς «από κάθε μορφή εξουσίας».
Παράλληλα, μικρές ομάδες της οργάνωσης πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον ισραηλινών θέσεων, προκαλώντας αεροπορικά πλήγματα σε απάντηση και αναζωπυρώνοντας φόβους για κατάρρευση της εκεχειρίας.
Η επίδειξη ισχύος της Χαμάς
Η Χαμάς έχει εξαπολύσει και μια αιματηρή εκστρατεία εναντίον αντίπαλων παλαιστινιακών οργανώσεων, επιχειρώντας να δείξει ότι εξακολουθεί να είναι η μοναδική πραγματική αρχή στη Γάζα.
«Η Χαμάς θέλει να αποδείξει ότι κανείς δεν μπορεί να τη διαλύσει και πως παραμένει ο ισχυρότερος παίκτης», εξηγεί στη WSJ ο Αβνέρ Γκόλοβ, πρώην στέλεχος του ισραηλινού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.
Σύμφωνα με Άραβες διαμεσολαβητές στο Κάιρο, οι ηγέτες της Χαμάς δήλωσαν ότι «δεν πρόκειται να φύγουν» και πως αναμένουν συμμετοχή στη διοίκηση της Γάζας. Οι δηλώσεις αυτές γίνονται τη στιγμή που η Ουάσιγκτον πιέζει για το επόμενο στάδιο του σχεδίου Τραμπ: τη συγκρότηση ενός διοικητικού μηχανισμού «χωρίς Χαμάς».
Ανάμεσα σε διπλωματία και νέα ρήξη
Το σχέδιο ειρήνης απαιτεί την πλήρη αποστράτευση της οργάνωσης — όμως η Χαμάς ζητά εγγυήσεις για το τέλος του πολέμου και μια εκεχειρία δεκαετούς διάρκειας, ώστε να συζητηθεί το μέλλον της Γάζας.
Παράλληλα, κατηγορεί το Ισραήλ ότι παραβιάζει τη συμφωνία με επιδρομές και περιορισμούς στην είσοδο εξοπλισμού που χρειάζεται για την ανεύρεση των σορών ομήρων.
«Για τη Χαμάς, η εκεχειρία είναι συμφωνία, όχι παράδοση», σχολιάζει ο αναλυτής Χασάν Αμπού Χανίεχ από το Αμμάν.
Η Ουάσιγκτον κρατά την ισορροπία
Η κυβέρνηση Τραμπ γνωρίζει ότι βρίσκεται σε κρίσιμη φάση. Με τους τελευταίους ζωντανούς ομήρους να έχουν απελευθερωθεί και την εκεχειρία να αντέχει, έχει στείλει στην περιοχή βαριά διπλωματικά «όπλα»: τον ειδικό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, τον Τζάρεντ Κούσνερ, τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο.
«Είναι κρίσιμο τις επόμενες εβδομάδες να κρατήσουμε την εκεχειρία ζωντανή», δήλωσε ο Ρούμπιο από το Τελ Αβίβ.
Ωστόσο, την Κυριακή σημειώθηκαν νέες επιθέσεις από πυρήνες της Χαμάς, μία εκ των οποίων σκότωσε δύο Ισραηλινούς στρατιώτες κοντά στη Ράφα. Το Ισραήλ απάντησε με 120 πλήγματα εναντίον υπόγειων σηράγγων και αποθηκών όπλων.
Οι «γκρίζες ζώνες» της νέας πραγματικότητας
Η Χαμάς αρνήθηκε ανάμειξη, επικαλούμενη απώλεια επαφής με μαχητές στην περιοχή, όμως μεσολαβητές και ισραηλινοί αξιωματούχοι βλέπουν ένα σαφές μοτίβο.
«Όλοι προσπαθούν να διαμορφώσουν τη νέα πραγματικότητα στο έδαφος χωρίς να τινάξουν στον αέρα την εκεχειρία», σημειώνει ο Γκόλοβ.
Η Ουάσιγκτον πιέζει το Ισραήλ να τηρεί «αναλογική απάντηση» για να μην τιναχθούν οι διαπραγματεύσεις στον αέρα.
Ο ίδιος ο Τραμπ, πάντως, δεν κρύβει τον εκνευρισμό του: «Έχουμε ένα μικρό πρόβλημα με τη Χαμάς — και θα το λύσουμε πολύ γρήγορα αν δεν το λύσουν μόνοι τους», είπε στον Λευκό Οίκο.
Σχέδιο “δύο Γάζες” και φόβοι για νέα ανάφλεξη
Ο Κούσνερ έχει προτείνει ένα προσωρινό διαχωρισμό της Γάζας σε δύο ζώνες: μια υπό ισραηλινό και διεθνή έλεγχο, όπου θα προχωρήσει η ανοικοδόμηση, και μια δεύτερη, υπό Χαμάς, που θα μείνει αποκλεισμένη.
«Μπορούμε να ξαναχτίσουμε τη Ράφα μέσα σε 2-3 χρόνια για μισό εκατομμύριο ανθρώπους», είπε ο αντιπρόεδρος Βανς.
Η πρόταση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από αραβικές κυβερνήσεις, που βλέπουν τον κίνδυνο μόνιμου ισραηλινού ελέγχου σε τμήμα της Γάζας.
Μια εκεχειρία με ημερομηνία λήξης;
Σύμφωνα με Ισραηλινούς και Άραβες αξιωματούχους, η Χαμάς αξιοποιεί την εκεχειρία για να ανασυγκροτήσει τα τάγματά της, να διορίσει νέους διοικητές και να μετακινήσει οπλισμό.
«Δεν επιδιώκουν άμεση κλιμάκωση», λέει ο αναλυτής Μάικλ Μίλσταϊν, «όμως οι κινήσεις τους φέρνουν μοιραία νέες συγκρούσεις».
Η γραμμή ανάμεσα στην ειρήνη και την αναζωπύρωση του πολέμου αποδεικνύεται επικίνδυνα λεπτή. Ο χρόνος θα δείξει αν το φιλόδοξο σχέδιο Τραμπ μπορεί να σταθεί, ή αν η Γάζα θα επιστρέψει ξανά στο γνώριμο σκοτάδι.
