Η Τουρκία είναι έτοιμη να ενταχθεί στην ομάδα εργασίας του ΝΑΤΟ για τη διατήρηση της ασφάλειας στη Γάζα, μόλις αποστρατιωτικοποιηθεί η Λωρίδα, δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ. Ο Γκιουλέρ, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο του, έκανε αυτή τη δήλωση κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη.
«Στόχος της Τουρκίας είναι να παράσχει μονάδες των ενόπλων δυνάμεών της για να συμμετάσχουν ενεργά στην πολυεθνική ομάδα εργασίας που θα αναπτυχθεί στη Γάζα»τόνισε ο Γκιουλέρ.
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας είχε επίσης συνομιλίες με τον Μαρκ Ρούτε, Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, καθώς και με τον Τζον Χίλι, τον Βρετανό ομόλογό του, όπως και με τους Ρουμάνους και τους Βούλγαρους υπουργούς,συζητώντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών για την ειρήνη, ιδίως στη Γάζα.
Η Τουρκία έχει ήδη στείλει 81 στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες της AFAD, μιας ειδικής δύναμης που χρησιμοποιείται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και καταστροφών, με στόχο τη διασφάλιση της κατάπαυσης του πυρός και την παροχή βοήθειας στον τοπικό πληθυσμό.
Ο ρόλος της Άγκυρας
Η Τουρκία έχει γίνει άλλωστε βασικός παράγοντας στις συνομιλίες για τη Γάζα. Με την υποστήριξη του προέδρου Τραμπ, η Τουρκία κατέχει πλέον κεντρικό ρόλο στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Ισραηλινά μέσα ενημέρωσης προειδοποιούν πάντως για τον αυξανόμενο ρόλο της Τουρκίας στη μεταπολεμική Μέση Ανατολή
Όπως λέει ο ισραηλινός αναλυτής
Λίορ Μπεν Άρι, «επί δύο χρόνια μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 , το Ισραήλ προσπάθησε να εμποδίσει την Τουρκία να διαδραματίσει οποιονδήποτε ρόλο στις διαπραγματεύσεις με την οργάνωση . Αντίθετα, το Ισραήλ βασίστηκε στη μεσολάβηση της Αιγύπτου και του Κατάρ και όχι στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν , ο οποίος επανειλημμένα υπερασπίστηκε τη Χαμάς, συνέκρινε τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον Χίτλερ και κατηγόρησε το Ισραήλ για γενοκτονία»
Τώρα, καθώς η εφαρμογή του σχεδίου του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα προχωρά προς μια δεύτερη φάση της συμφωνίας, η συμμετοχή της Τουρκίας δεν αμφισβητείται πλέον.
Ο Ερντογάν υπέγραψε τη συμφωνία στη σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη στο Σαρμ ελ-Σέιχ μαζί με τον Τραμπ, τον Εμίρη του Κατάρ Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ-Θάνι και τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι.
«Με πρωτοβουλία του Τραμπ, η Άγκυρα μπήκε στις διαπραγματεύσεις από την πρώτη πόρτα -και η συμμετοχή της κατέστη κρίσιμη για την επισφράγιση της συμφωνίας που οδήγησε στην τρέχουσα εκεχειρία», λένε ισραηλινοί αναλυτές.
Ταύτιση με την Μουσουλμανική Αδελφότητα
Δεδομένης της ανοιχτής ταύτισης του Ερντογάν με την Μουσουλμανική Αδελφότητα, η αυξανόμενη παρουσία της Τουρκίας στη Γάζα και η εμπλοκή της στη μεταπολεμική διπλωματία προκαλούν ανησυχία στο Ισραήλ .
Σύμφωνα με τη Δρ. Γκαλία Λιντενστράους, ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας (INSS), «για πολύ καιρό, το Ισραήλ αντιτάχθηκε σθεναρά σε οποιαδήποτε τουρκική εμπλοκή στην «επόμενη μέρα» της Γάζας. Αλλά λόγω της πίεσης του Τραμπ – και επειδή οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας βρίσκονται σε υψηλό σημείο – ο Τραμπ φαίνεται να εμπιστεύεται τον Ερντογάν για να φέρει κάποια τάξη στη Μέση Ανατολή».
Η Δρ.Λιντενστράους εξηγεί ότι η επιρροή της Τουρκίας στη Χαμάς την κατέστησε ουσιαστικό παράγοντα: «Επειδή η Τουρκία και το Κατάρ φιλοξενούν τη Χαμάς και διευκολύνουν την χρηματοδότησή της, ο Ερντογάν μπόρεσε να πιέσει την οργάνωση. Αυτό βοήθησε στην επίτευξη της συμφωνίας. Αυτό άνοιξε την πόρτα για βαθύτερη τουρκική εμπλοκή στη Γάζα -κάτι που η Άγκυρα επιδιώκει εδώ και καιρό και θεωρεί σημαντική διπλωματική επιτυχία».
Συρία και Γάζα
Η Τουρκία, λέει η Δρ. Γκαλία Λιντενστράους, είναι ένας εχθρικός παράγοντας απέναντι στο Ισραήλ, τόσο στη ρητορική όσο και στις πράξεις. Αυτή η εξέλιξη δεν είναι επιθυμητή για το Ισραήλ. «Ναι, η Τουρκία έχει εμπειρία στην ειρηνευτική διαδικασία και επαγγελματικό στρατό, αλλά το να της επιτραπεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη Γάζα αντιβαίνει στα ισραηλινά συμφέροντα.
Το Ισραήλ προσπάθησε να περιορίσει την επιρροή της Τουρκίας στη νότια Συρία. Το να της δοθεί πρόσβαση μέσω της Γάζας είναι στρατηγικά επικίνδυνο».
Όσον αφορά την αυξανόμενη εχθρότητα μεταξύ των δύο κρατών , η Ισραηλινή αναλυτής σημείωσε ότι η Τουρκία παραμένει «προβληματικός παράγοντας για το Ισραήλ για τρεις λόγους: την αυξανόμενη περιφερειακή της δυναμική , την αποδυνάμωση του Ιράν, που ενισχύει την Άγκυρα και την εξελισσόμενη κατάσταση στη Συρία. Η Τουρκία έχει πλέον βαθύτερα συμφέροντα στη νότια Συρία, όπου το Ισραήλ θεωρείται ως παράγοντας που προκαλεί αναταραχή. Γι’ αυτό οι δύο χώρες διατηρούν μια «τηλεφωνική γραμμή» για την αποφυγή αεροπορικών περιστατικών».
Ο Δρ. Ράμι Ντάνιελ, ένας άλλος ερευνητής του INSS και ειδικός σε θέματα Τουρκίας, δήλωσε ότι η εμπλοκή της Άγκυρας ήταν «κρίσιμη» για την εξασφάλιση της εκεχειρίας.
Τα άλλαξε όλα ο Τραμπ
Μέχρι πρόσφατα, ο Ερντογάν δεν μπορούσε να τοποθετηθεί ως βασικός μεσολαβητής – αλλά ο Τραμπ το άλλαξε αυτό φέρνοντας την Τουρκία και το Κατάρ κοντά. Ήταν μια αλλαγή των όρων».
«Η Χαμάς τελικά συνειδητοποίησε ότι είχε στριμωχτεί», πρόσθεσε ο Ντάνιελ. «Το Ιράν την υποστήριξε στρατιωτικά, το Κατάρ πολιτικά και οικονομικά, και η Τουρκία υλικοτεχνικά και διπλωματικά. Όταν αυτό το τρίγωνο κατέρρευσε, η Χαμάς δεν είχε άλλη επιλογή. Η εμπλοκή της Τουρκίας ήταν κρίσιμη για να σπάσει το αδιέξοδο – αλλά έχει ένα τίμημα για το Ισραήλ. Ο Ερντογάν δεν έχει αλλάξει τον τόνο του. Εξακολουθεί να ενισχύει τη νομιμότητα της Χαμάς και να ζητά να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ. Η Τουρκία βοήθησε στην πρώτη φάση – την απελευθέρωση ομήρων – αλλά η επόμενη φάση, η μακροπρόθεσμη συμφωνία, θα είναι πολύ πιο δύσκολη με την εμπλοκή της Άγκυρας».
Ο ρόλος του Ερντογάν στη Γάζα
Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ονειρεύεται έναν ρόλο στη Γάζα, λέει η Δρ. Λιντενστράους. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη το πλήρες εύρος του ρόλου της Τουρκίας, αλλά οι δηλώσεις της Άγκυρας γίνονται ολοένα και πιο μεγαλεπήβολες. Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν μάλιστα ότι τα στρατεύματά τους θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στη Γάζα εάν χρειαστεί.
Προς το παρόν, είναι σαφές ότι η Τουρκία θα συμμετάσχει στην αποστολή εντοπισμού των λειψάνων των ομήρων και ενδεχομένως θα παρακολουθήσει την εκεχειρία».
Την περασμένη εβδομάδα, το Υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας δήλωσε: «Οι δυνάμεις μας, με εμπειρία στην εδραίωση και διατήρηση της ειρήνης, είναι έτοιμες για οποιαδήποτε αποστολή τους ανατεθεί».
Σύμφωνα με τον Λίντενστραους, όσο πιο βαθιά εμπλέκονται η Τουρκία και το Κατάρ, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να περιθωριοποιηθεί η Χαμάς.
Κίνδυνος «θερμού επεισοδίου»
Υπάρχουν ακόμη αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την μεταβατική περίοδο: ποιος θα αποτελέσει τη διεθνή δύναμη, τι θα απογίνει η Χαμάς και αν θα αφοπλιστεί πλήρως ή θα διατηρήσει μερικό έλεγχο».
Η αδυναμία της Τουρκίας, λένε οι ισραηλινοί αναλυτές, έγκειται στο ότι κινείται κόντρα στο περιφερειακό και παγκόσμιο ρεύμα. «Όσο λιγότερη στρατιωτική εμπλοκή έχει η Τουρκία, τόσο το καλύτερο. Ε
νώ η συμμετοχή της στην αναζήτηση των πεσόντων ομήρων δεν αποτελεί μείζον ζήτημα, το να δοθεί στην Άγκυρα οποιαδήποτε εξουσία να καθορίσει εάν η εκεχειρία τηρείται είναι επικίνδυνο.
Η Τουρκία τάσσεται με τη Χαμάς. Η ιδέα των τουρκικών στρατευμάτων στη Γάζα είναι βαθιά ανησυχητική – τι θα συμβεί αν το Ισραήλ τους χτυπήσει κατά λάθος; Οι εντάσεις είναι ήδη αρκετά υψηλές», εξηγεί η Γκαλία Λιντενστράους.
