Ήταν μια μέρα θριάμβου για τον Τραμπ -του το αναγνωρίζουν φίλοι κι «εχθροί»– και ελπίδας για τη Μέση Ανατολή.
Είναι ενδεικτικό ότι ο Τραμπ εγκατέλειψε την Αίγυπτο αργά το βράδυ της Δευτέρας, έχοντας συμπληρώσει μια περιοδεία σημαντικά μεγαλύτερη χρονικά έναντι αυτής που είχε αρχικώς (7 ώρες) προγραμματισθεί.
Η επόμενη μέρα θα έχει πολλή από τη λάμψη της ιστορικής συμφωνίας και λιγότερες δόσεις ανησυχίες.
Οι οποίες, όμως, δεν παύουν να υπάρχουν:
Συνοψίζονται δε, με βάση μία εύλoγη ανάλυση του CNN – υπογεγραμμένη μάλιστα από τον Brett McGurk, έμπειρο διπλωμάτη με θητεία σε καίρια πόστα, δίπλα σε 4 Aμερικανούς Προέδρους- στα εξής τρία σημεία.
Θα ξαναβγεί από τα τούνελ η Χαμάς;
Στην προηγούμενη συμφωνία για τους ομήρους, η Χαμάς εκμεταλλεύτηκε την κατάπαυση του πυρός για να βγει από τα τούνελ και να επανεγκαθιδρύσει τον έλεγχό της στη Γάζα.
Τι σήμαινε αυτό; Δολοφονίες Παλαιστινίων που ανθίσταντο στην πυγμή της αλλά και ανταλλαγές ομήρων σε φόντο φρικαλέων προπαγανδιστικών παραστάσεων. Με αυτόν τον τρόπο, υπονόμευσε κάθε ελπίδα να μετατραπεί η προηγούμενη κατάπαυση του πυρός νωρίτερα φέτος σε μια μακροπρόθεσμη εκεχειρία.
Υπάρχουν ενδείξεις, σημειώνει ο Brett McGurk, ότι η Χαμάς φαίνεται ξανά να ενεργεί με τον ίδιο τρόπο, συλλαμβάνοντας, διά συνοπτικών διαδικασιών, Παλαιστινίους στους δρόμους.
Ωστόσο, αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η νέα συμφωνία επιτρέπει στις ισραηλινές δυνάμεις να παραμείνουν σε περισσότερο από το μισό (53%) της Λωρίδας της Γάζας, κάτι που η Χαμάς, άλλοτε, δεν θα δεχόταν ποτέ.
Επίσης, η συμφωνία επιτρέπει την είσοδο ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στις περιοχές αυτές, ώστε να διασφαλιστεί ότι η Χαμάς δεν θα επιστρέψει. Η νέα συμφωνία έχει τη στήριξη σχεδόν όλων των αραβικών και μουσουλμανικών κρατών και καλεί τη Χαμάς να αφοπλιστεί.
Η Χαμάς πιθανόν τώρα να στραφεί εναντίον αθώων Παλαιστινίων, όμως το περιθώριο κινήσεών της είναι περιορισμένο.
Αν πρόκειται να ανασυγκροτηθεί και να αναζωογονηθεί η Γάζα, η Χαμάς πρέπει να αποδεχθεί πλήρως τη συμφωνία και να εγκαταλείψει τις ψευδαισθήσεις για διεκδίκηση της εξουσίας.
Οι μεταβατικές πολιτικές και στρατιωτικές δομές
Τα βασικά στοιχεία της συμφωνίας, πέραν της απελευθέρωσης των ομήρων, περιλαμβάνουν τη δημιουργία μιας προσωρινής δύναμης ασφάλειας και ενός μεταβατικού πολιτικού σχήματος για τη Γάζα.
Αν αυτές οι δομές στηθούν με επιτυχία, τότε το 20-σημείων σχέδιο έχει πιθανότητες να επιτύχει. Αν όχι, τότε η Χαμάς θα μπορούσε με τον καιρό να επανακτήσει την εξουσία διά της βίας, εξέλιξη που θα ακυρώσει κάθε ελπίδα για διαρκή ειρήνη ή ανασυγκρότηση της Γάζας.
Τις επόμενες εβδομάδες, η προσοχή πρέπει να επικεντρωθεί στο κατά πόσο διάφορες χώρες είναι έτοιμες να συνεισφέρουν δυνάμεις στην προσωρινή δύναμη ασφάλειας, και αν μπορεί να συγκροτηθεί μια ενδιάμεση διοικητική αρχή χωρίς να χαθεί πολύτιμος χρόνος σε αντιπαραθέσεις.
Είναι θετικό σημάδι ότι ο αμερικανικός στρατός, υπό τη Διοίκηση Κεντρικών Επιχειρήσεων (CENTCOM), έχει ήδη εγκαταστήσει θέσεις εκτός Γάζας για να παρακολουθεί την κατάσταση και να υποστηρίξει τη δημιουργία αυτής της δύναμης.
Οι αμερικανικές δυνάμεις δεν μπορούν να μπουν στη Γάζα, αλλά θα είναι κρίσιμες για τη διασφάλιση της συμμετοχής ξένων στρατευμάτων και την επιτυχία της αποστολής.
Όσον αφορά την πολιτική οντότητα, τελικά εναπόκειται στους Παλαιστινίους να αποφασίσουν ποιοι θα συμμετάσχουν σε αυτή, όμως χωρίς την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, η διαδικασία θα μπορούσε να βαλτώσει σε μήνες διαφωνιών, κάτι που θα ωφελούσε και πάλι τη Χαμάς.
Υπάρχει (βιώσιμο) σχέδιο ανασυγκρότησης;
Η ανοικοδόμηση της Γάζας θα χρειαστεί πάνω από μία δεκαετία και εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Πριν από δέκα χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες βοήθησαν να οργανωθεί ένας διεθνής συνασπισμός και να συγκεντρωθούν τεράστιοι πόροι για την ανασυγκρότηση της Μοσούλης, στο βόρειο Ιράκ. Της πόλης που είχαν σχεδόν ισοπεδώσει οι τρομοκράτες του ISIS.
Η περίπτωση της Γάζας είναι ακόμη πιο περίπλοκη: υπάρχουν περίπου 300 μίλια τούνελ σκαμμένα σε πολλά επίπεδα κάτω από ολόκληρη τη Λωρίδα, έργο που η Χαμάς υλοποιούσε επί δύο δεκαετίες χωρίς να την αποτρέψει κανείς.
Κάθε ελπίδα για την αποκατάσταση της Γάζας προϋποθέτει μια παγκόσμια, συντονισμένη προσπάθεια, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη συμμετοχή Παλαιστινίων που δεν συνδέονται με τη Χαμάς και τη συνδρομή πλούσιων περιφερειακών εταίρων και συμμάχων της Αμερικής.
Αν ωστόσο η Χαμάς επιμείνει να διατηρεί τον έλεγχο των περιοχών σε ισραηλινές γραμμές που καθορίζει η συμφωνία Τραμπ, τότε θα είναι η ίδια η Χαμάς που θα εμποδίζει την ανοικοδόμηση αυτών των περιοχών. Χωρίς την αποχώρησή της από τη διαχείριση της ασφάλειας, ελάχιστες χώρες θα θελήσουν να εμπλακούν ή να διαθέσουν πόρους για την αποκατάσταση της Γάζας.
Εν κατακλείδι: πέρα από τη δικαιολογημένη χαρά για την επιστροφή των ομήρων, η προσοχή πρέπει να στραφεί σε αυτό που έρχεται μετά. Και δεν είναι άλλο από την πλήρη εφαρμογή του 20 σημείων του σχεδίου Τραμπ.
