Το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου Τραμπ για τη Γάζα είναι αναμφίβολα μια απεγνωσμένη αχτίδα ελπίδας.
Η φρίκη που βιώνουν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιοι απαιτεί να δοθεί μια ευκαιρία, για τερματιστεί αμέσως ο πόλεμος.
Για να σταματήσει μια σφαγή στη Λωρίδα που ήδη έχει στοιχίσει τη ζωή σε σχεδόν 70.000 Παλαιστίνιους, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Για να σταματήσει η «γενοκτονία», σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, και η λιμοκτονία, όπως όλοι βλέπουν με τρόμο. Πλην της κυβέρνησης Νετανιάχου, φυσικά.
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του θα πρέπει να καταπιούν μερικά πικρά χάπια. Την εγκατάλειψη της «γενοκτονικής» ιδέας για την εκτόπιση του πληθυσμού της Γάζας στη Λιβύη ή το Σουδάν. Όπως και το σχέδιο για το «Μεγάλο Ισραήλ».
Ο Τραμπ έστειλε βέβαια, ένα τελεσίγραφο στη Χαμάς, ζητώντας ουσιαστικά την άνευ όρων παράδοση της ισλαμικής οργάνωσης.
Αναμένεται η απάντηση της ηγεσίας της Χαμάς, που μάλλον δεν έχει άλλη επιλογή από το αποδεχτεί. Άλλωστε, όλοι οι σύμμαχοι της οργάνωσης-από την Τουρκία ως το Κατάρ-πιέζουν για την αποδοχή του σχεδίου.
Βραχυπρόθεσμα, άλλωστε, είναι επιτακτική ανάγκη να μπει τέλος στη φρίκη και οποιοδήποτε μέτρο είναι σε αυτή την κατεύθυνση, είναι θετικό. Τουλάχιστον, γίνεται λόγος για ανοικοδόμηση της Γάζας και αποτροπή του εκτοπισμού του παλαιστινιακού πληθυσμού, που επιδιώκουν ο Νετανιάχου και οι ακροδεξιοί εταίροι του.
Δυόμισι ηττημένοι
Το ζήτημα είναι βέβαια ότι το σχέδιο Τραμπ απορρίπτει τους Παλαιστίνιους ως συνομιλητές. Η Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή, που θα έπρεπε να ανακτήσει τον έλεγχο της Λωρίδας, παραγκωνίζεται.
Η ιδέα δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους, ίσα ίσα που αχνοφαίνεται στην παράγραφο 19 του σχεδίου των 20 σημείων.
Στα χαρτιά, υπάρχου δυόμισι ηττημένοι:
-Η Χαμάς χάνει, επειδή ουσιαστικά της ζητείται να αποστρατευτεί – εν ολίγοις, να εξαφανιστεί.
-Η ισραηλινή ακροδεξιά χάνει, αναγκασμένη να αφήσει στην άκρη- προς το παρόν-το όνειρο ενός Μεγάλου Ισραήλ από τον Ιορδάνη μέχρι τη θάλασσα.
-Μισή ήττα και για τον Νετανιάχου, που κινδυνεύει να χάσει, επειδή μόλις οι όμηροι επιστρέψουν στην πατρίδα τους και τα όπλα σιγήσουν, η ζωή της χώρας θα ξαναρχίσει, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών διώξεων κατά του πρωθυπουργού.Οσο και αν ο ισραηλινός πρόεδρος Χέρτζογκ άφησε να εννοηθεί ότι θα απονείμει χάρη στον Νετανιάχου.
Το φάντασμα του «Κοσόβου»
Όσο για τη Γάζα; Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει τη διοίκησή της από την Επιτροπή Ειρήνης υπό την προεδρία του Τραμπ και με τη συμμετοχή του Τόνι Μπλερ, αλλά και την παρουσία μιας «απολίτικης» παλαιστινιακής επιτροπής τεχνοκρατών.
Με απλά λόγια, η μετατροπή της Λωρίδας σε προτεκτοράτο, τύπου Κοσόβου, τουλάχιστον όσο καταβάλλονται προσπάθειες για τη σταθεροποίηση της Γάζας. Αλλά και η μετατροπή του Κοσόβου σε «προτεκτοράτο» μετά τους πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία, δεν το έχει σταθεροποιήσει ως κρατική οντότητα. Και ας έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του από τη Σερβία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ιδέα ενός νέου διεθνούς «προτεκτοράτου» εγείρει πολλά ερωτήματα: Πώς θα αντιμετωπίσουν οι Παλαιστίνιοι την προοπτική να κυβερνώνται, τουλάχιστον για μια μεταβατική περίοδο, από μια εξωτερική αρχή με επικεφαλής τον μισητό από τους Αραβες, Τόνι Μπλερ ;
Θα αποδεχτούν πρόθυμα οι παλαιστίνιοι μια μορφή διοίκησης που, στα μάτια τους, θα μπορούσε να θυμίζει τις παλιές αποικιακές εντολές;
Μια εξουσία που θα μπορεί να υπογράφει διεθνείς συμφωνίες, για παράδειγμα, για κοιτάσματα φυσικού αερίου που περιμένουν να αξιοποιηθούν ανοικτά της Γάζας;
Φυσικά, η «Ρώμη» δεν χτίστηκε σε μια μέρα: ξεκινάς με την εδραίωση της ειρήνης σε μια περιοχή και μετά προχωράς σε άλλες ενέργειες.
Αλλά εδώ είναι που γίνεται εμφανές το χάσμα μεταξύ διπλωματίας και πραγματικότητας: Από τη μία πλευρά, οι δυτικές και αραβικές κυβερνήσεις χαιρετίζουν το σχέδιο ως ένα βήμα προς την ειρήνη. Από την άλλη υπάρχουν δύο λαοί ,που δύσκολα θα συμβιώσουν ειρηνικά, με τόσο αίμα που έχει χυθεί και στις δύο πλευρές,
Δυο εχθροί -λαοί
Ακόμα και με την προσωρινή αποδοχή ενός συμβιβασμού, οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι θα συνέχιζαν να επιδιώκουν τα δικά τους, διαφορετικά ιδανικά.
Πολλοί Ισραηλινοί απορρίπτουν την προοπτική των δύο κρατών επειδή την αντιλαμβάνονται ως απειλή για την ασφάλειά τους και επιδιώκουν ένα ενιαίο κράτος υπό εβραϊκή κυριαρχία. Γεγονός που καθιστά εύθραυστη, οποιαδήποτε συμφωνία. Ίσως και απατηλή, την ιδέα για μια μόνιμη ειρήνη.
Η ειρηνική συνύπαρξη μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν ο ένας λαός μάθει να βλέπει τον άλλον όχι ως εχθρό, αλλά ως γείτονα. Και αυτό θα χρειαστεί να περάσουν πολλές γενιές, για να επιτευχθεί…
