Λίγοι πιστεύουν ότι θα υπάρξει επισήμως ειρήνη, αλλά πολλοί περιμένουν μια παύση που θα μπορούσε να διαρκέσει από έξι μήνες έως έξι χρόνια. Και το το ερώτημα που προβάλλει. είναι όχι πότε θα σταματήσουν οι μάχες, αλλά τι θα συμβεί στη συνέχεια.
Καθώς η Ρωσία αγωνίζεται να ολοκληρώσει την κατάκτηση της νοτιοανατολικής περιοχής του Ντονμπάς στην Ουκρανία, και οι δύο χώρες έχουν φτάσει στα όριά τους. Ο ενθουσιασμός για την συνέχιση των εχθροπραξιών, αρχίζει να εκλείπει, με τα ποσοστά λιποταξίας εκατέρωθεν, να είναι υψηλά.
Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Russian Field, περίπου το 58% των Ρώσων θα δεχόταν μια κατάπαυση του πυρός χωρίς προϋποθέσεις. Σύμφωνα με την Ukraine Rating Group, ένα παρόμοιο ποσοστό -59%- των Ουκρανών θα δεχόταν έναν συμβιβασμό σχετικά με την de facto απώλεια εδαφών, αν αυτό οδηγούσε σε κατάπαυση του πυρός.
Για τους τελευταίους, η απάντηση για το κατά πόσο η σύρραξη ήταν επιτυχής ή αποτυχημένη εξαρτάται, λιγότερο από τα εδαφικά κέρδη, και περισσότερο, από την ικανότητα να αποτραπεί μια νέα επίθεση αλλά και από τη σταθερότητα της εσωτερικής πολιτικής.
«Αυτό που έχει σημασία, δεν είναι μόνο το πού θα βρίσκεται η γραμμή κατάπαυσης του πυρός, αλλά τι θα βρίσκεται πίσω από αυτή τη γραμμή», λέει στον Economist, ο Βαλέρι Ζαλούζνι, πρώην διοικητής των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας και νυν πρέσβης της χώρας στο Λονδίνο.
Μια χώρα – «μεταξύ»
Από την πρώτη επίθεση το 2014, στόχος του Πούτιν ήταν να εμποδίσει μια «αδελφή» σλαβική χώρα να αποσχιστεί και να ενταχθεί στη Δύση.
Για τη Δύση, από την άλλη, η προσέγγιση της Ουκρανίας αποτελούσε δοκιμασία της δικής της υπεροχής.
Όπως έγραψε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ, μια εβδομάδα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, «πολύ συχνά το ζήτημα της Ουκρανίας παρουσιάζεται ως μια αναμέτρηση: αν θα προσχωρήσει η Ουκρανία στην Ανατολή ή στη Δύση». Ο μόνος τρόπος για να επιβιώσει και να ευημερήσει η χώρα , είναι να μην συνδεθεί με καμία από τις δύο, αλλά να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ τους», υποστήριξε, φέρνοντας για παράδειγμα την ευημερούσα Φινλανδία, που τότε δεν ήταν μέλος του ΝΑΤΟ.
Τον Φεβρουάριο του 2022, ο Πούτιν ανατίναξε αυτή τη γέφυρα, ελπίζοντας να εξαλείψει την πιθανότητα η Ουκρανία να εγκαταλείψει τη ρωσική σφαίρα επιρροής.
Τον Μάιο του 2023, ο Κίσινγκερ, ο οποίος είχε αντιταχθεί σθεναρά στην πρόσκληση της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, δήλωσε στον Economist ότι, έχοντάς την εξοπλίσει μέχρι τα δόντια, η Δύση δεν είχε πλέον άλλη επιλογή από το να δεχτεί την Ουκρανία στη συμμαχία. Ήταν επικίνδυνο να αφήσει την καλύτερα οπλισμένη χώρα της Ευρώπης χωρίς υποστήριξη αλλά και χωρίς έλεγχο.
Ο πόλεμος, προέβλεψε, θα τελείωνε με την απογοήτευση και των δύο πλευρών από το αποτέλεσμα. «Οπότε, για την ασφάλεια της Ευρώπης, είναι καλύτερο να ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, όπου δεν θα μπορεί να αποφασίζει σε εθνικό επίπεδο για εδαφικές διεκδικήσεις». Ο
Ωστόσο, δύο χρόνια μετά, η προοπτική της Ουκρανίας να ενταχθεί στις δυτικές δομές ασφάλειας και οικονομίας φαντάζει αρκετά αβέβαιη.
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ έχει σχεδόν αποκλειστεί. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει μεταφέρει την ευθύνη για την Ουκρανία στην Ευρώπη.
Οι πιθανότητες να ενταχθεί η Ουκρανία στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο άμεσο μέλλον φαίνονται επίσης αμφίβολες, καθώς οι ηγεσίες, και η κοινή γνώμη σε βασικά κράτη μέλη μετατοπίζονται από τον ενθουσιασμό στην κόπωση.
Ακόμη και στην Ουκρανία η διάθεση αλλάζει. Τέσσερα χρόνια πολέμου της έχουν δώσει περισσότερη αυτοπεποίθηση και έχουν ενισχύσει την εθνική της ταυτότητα, δημιουργώντας την ιδέα της Ουκρανίας ως μιας νέας μεσαίας δύναμης, με δυτικές τάσεις αλλά όχι προσκολλημένη σε κάποια συμμαχία.
Σύμφωνα με την Ukraine Rating Group, η πλειοψηφία των Ουκρανών (52%) θα προτιμούσε τη σταθερή χρηματοδότηση και τον εξοπλισμό των ουκρανικών δυνάμεων, παρά την ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων στο έδαφός της (35%).
«Με τις συμμαχίες να αλλάζουν, δεν πρέπει να είμαστε το σύνορο κανενός, αλλά να φροντίζουμε τα συμφέροντά μας όχι ως ένα αντιρωσικό σχέδιο, αλλά ως ένα σχέδιο για την ίδια την Ουκρανία», λέει η Γιούλια Μοστόβαγια, συντάκτρια της ηλεκτρονικής εφημερίδας ZN.ua.
Μια εύθραυστη δημοκρατία
Όπως εξηγεί ο ιστορικός Γιάροσλαβ Χρίτσακ, η Ουκρανία υπήρξε για πολύ καιρό μια δημοκρατία περισσότερο εξ ορισμού παρά λόγω θεσμικού σχεδιασμού.
Οι ελευθερίες της δεν βασίζονταν σε ανεξάρτητα δικαστήρια ή στο κοινοβούλιο, αλλά στον ρεαλισμό των ομάδων εξουσίας, στην διαφορετικότητα των περιφερειών, στην αδυναμία του κεντρικού κράτους και, ίσως πάνω απ’ όλα, στην ικανότητα του λαού της να ενώνεται σε στιγμές κρίσης. Αυτή η εκδοχή της δημοκρατίας στην Ουκρανία την έχει εξυπηρετήσει καλά σε περιόδους πολέμου, αλλά την καθιστά ευάλωτη σε περιόδους ειρήνης.
Επομένως, υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι. Οι πιο σημαντικές στρατιωτικές μονάδες της χώρας είναι ημι- αυτόνομες με δικούς τους οικονομικούς, πολιτικούς πόρους, δικά τους μέσα ενημέρωσης, και το σημαντικότερο, δικές τους πεποιθήσεις.
Σε περιόδους πολέμου, αυτές οι δυνάμεις συντονίζονται για την καταπολέμηση του εχθρού. Αλλά μόλις σταματήσουν οι μάχες και εφόσον δεν υπάρξει μια καλά εδραιωμένη πολιτική εξουσία, ενδέχεται να στραφούν στην επιδίωξη των δικών τους συμφερόντων.
Οι διαφωνίες σχετικά με τη γλώσσα και την ταυτότητα θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον εθνικισμό.
Και τα ερωτήματα σχετικά με τη διεξαγωγή του πολέμου, τη διαφθορά και την ανισότητα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
naftemporiki.gr
