Skip to main content

Το κυτταρικό πεπρωμένο του σώματος ξαναγράφεται, κι αυτό δεν είναι καθόλου καλό

Τι είναι το «εξώσωμα», το οποίο μπαίνει στο μικροσκόπιο των επιστημόνων που μπορεί να επηρεάζει ένα άτομο ακόμη και πριν από τη γέννησή του

Η ανησυχητική τάση ξεκίνησε με τα νεότερα μέλη της Γενιάς Χ. Πλέον είναι εμφανέστερη μεταξύ των millennials. Διαγιγνώσκονται με καρκίνο στα 20, 30 και 40 τους – δεκαετίες νωρίτερα από τις προηγούμενες γενιές.

Οι ηλικιωμένοι Αμερικανοί εξακολουθούν να έχουν περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο σε σχέση με τους νεότερους. Ωστόσο, σύμφωνα με μια έρευνα της Washington Post με βάση ομοσπονδιακά στοιχεία, τα ποσοστά καρκίνου μεταξύ των ατόμων ηλικίας 15 έως 49 ετών έχουν αυξηθεί κατά 10% από το 2000, ενώ έχουν μειωθεί μεταξύ των ηλικιωμένων.

Οι ερευνητές λένε ότι η αύξηση αντικατοπτρίζει μια νέα στροφή της ανθρώπινης υγείας: μια σειρά από σοβαρές ασθένειες, από τις καρδιακές παθήσεις έως τη νόσο του Αλτσχάιμερ, δεν ανιχνεύονται απλώς νωρίτερα, αλλά στην πραγματικότητα ξεκινούν νωρίτερα.

Τα φάρμακα που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η εξάπλωση των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, οι διαταραχές των κιρκαδικών ρυθμών, που προκαλούνται από την εργασία αργά το βράδυ, τα ταξίδια σε όλο τον κόσμο και τις πανταχού παρούσες οθόνες, και η εξάπλωση των συνθετικών χημικών ουσιών μπαίνουν στο μικροσκόπιο των ερευνητών.

Το «εξώσωμα» στο μικροσκόπιο

Η αύξηση των καρκίνων  σε νεαρή ηλικία έχει ωθήσει μεγάλο αριθμό επιστημόνων σε κοινή έρευνα: όχι για τα κληρονομικά χαρακτηριστικά που παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητα ως αιτία καρκίνου, αλλά για τους τρόπους με τους οποίους η σύγχρονη ζωή μπορεί να ξαναγράφει το κυτταρικό πεπρωμένο του σώματος. Η νέα προσέγγιση εξετάζει το «εξώσωμα» — το πλήρες φάσμα των περιβαλλοντικών επιδράσεων που βιώνει ένα άτομο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ακόμη και πριν από τη γέννησή του — και τον τρόπο με τον οποίο αυτές αλληλεπιδρούν με τη βιολογία.

Η έρευνα  τείνει να συγκλίνει σε μια προκλητική παραδοχή: οι αλλαγές στην καθημερινότητα ενδέχεται να επιταχύνουν τη βιολογική γήρανση, πυροδοτώντας την εμφάνιση ασθενειών νωρίτερα από το αναμενόμενο.

«Τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά οι παράγοντες στους οποίους εκτίθεται ο οργανισμός μας», δήλωσε  ο Gary Patti, καθηγητής χημείας, γενετικής και ιατρικής στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Washington στο Σαιντ Λούις.

Η τεράστια πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό συγκεκριμένων αιτιών. Ωστόσο, οι πρόοδοι στην ταχεία, μεγάλης κλίμακας χημική ανάλυση, τη μηχανική μάθηση και τα τεράστια σύνολα δεδομένων για τον πληθυσμό έχουν καταστήσει δυνατή την ανάλυση του ανθρώπινου σώματος και του περιβάλλοντος σε πρωτοφανές βάθος και ακρίβεια. Αυτές οι μέθοδοι ελέγχουν χιλιάδες μεταβλητές ταυτόχρονα, αποκαλύπτοντας κάποια πρότυπα που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ στο παρελθόν.

Οι millennials φαίνεται να γερνούν βιολογικά ταχύτερα

Πέρυσι, ερευνητές δημοσίευσαν τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε σε 150.000 άτομα κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνάντησης της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα του Καρκίνου, τα οποία εξέπληξαν την κοινότητα των καρκινοπαθών. Διαπίστωσαν ότι οι millennials — γεννημένοι μεταξύ 1981 και 1996 — φαίνεται να γερνούν βιολογικά ταχύτερα από τις προηγούμενες γενιές, με βάση βιοδείκτες στο αίμα που υποδεικνύουν την υγεία διαφόρων οργάνων. Αυτή η επιτάχυνση συσχετίστηκε με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο — έως και 42% — για ορισμένους τύπους καρκίνου, ειδικά του πνεύμονα, του γαστρεντερικού σωλήνα και της μήτρας.

Μία σημαντική επισήμανση

Να σημειωθεί πάντως ότι ο John Ioannidis, καθηγητής ιατρικής, επιδημιολογίας και υγείας του πληθυσμού στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, δήλωσε ότι η διεξαγωγή ερευνών που αναζητούν συσχετίσεις σε μεγάλα σύνολα δεδομένων είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στην παραγωγή ψευδών αποτελεσμάτων. Αν και πιστεύει ότι υπάρχουν ισχυρά και αυξανόμενα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι επιβλαβείς εκθέσεις στο σημερινό περιβάλλον είναι πολλές, τόνισε ότι «δεν πρέπει να πανικοβληθούμε και να πιστεύουμε ότι όλα τα καινούργια πράγματα με τα οποία ζούμε είναι τοξικά».

Μικροπλαστικά ακόμη και στον πλακούντα

Η αύξηση της έκθεσης σε χημικές ουσίες αυξήθηκε παράλληλα με την έκρηξη των μικροπλαστικών. Μέχρι τη δεκαετία του 1980 και του 1990, ολόκληρες γενιές μασουλούσαν πλαστικά παιχνίδια, έτρωγαν φαγητό τυλιγμένο σε μεμβράνη και έπιναν από δοχεία που είχαν ζεσταθεί στο φούρνο μικροκυμάτων. Τα μικροπλαστικά έχουν πλέον βρεθεί στον πλακούντα, στους πνεύμονες και ακόμη και στον εγκέφαλο και την καρδιά.

Αυτά τα θραύσματα λειτουργούν ως σφουγγάρια για τις περιβαλλοντικές τοξίνες. Εργαστηριακές μελέτες αποδεικνύουν ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να βλάψουν το DNA, να παρεμποδίσουν την κυτταρική διαίρεση και να προκαλέσουν χρόνια φλεγμονή, έναν γνωστό μηχανισμό στην καρκινογένεση.

Φάρμακα στην εγκυμοσύνη: Ερωτήματα

Η σύγχρονη ιατρική έχει αλλάξει ριζικά την εμπειρία της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες που γέννησαν κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα έλαβαν φαρμακευτική αγωγή όχι κατ’ εξαίρεση, αλλά σε ένα νέο πρότυπο. Αντικαταθλιπτικά, φάρμακα κατά της ναυτίας, αντιβιοτικά, ορμονικές θεραπείες — ακόμη και σε συνδυασμούς, μερικές φορές όλα σε ένα τρίμηνο — σηματοδότησαν μια νέα κανονικότητα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Εκείνη την εποχή, οι εν λόγω εξελίξεις θεωρούνταν πρόοδος. Η εγκυμοσύνη ήταν ασφαλέστερη και πιο άνετη χάρη στην επιστήμη. Ωστόσο, καθώς οι ερευνητές επανεξετάζουν αυτή την εποχή και εξετάζοντας πώς εξελίχθηκαν τα γεγονότα σε βάθος χρόνου , και με την ανακάλυψη της σύνδεσης μεταξύ του φαρμάκου για την πρωινή αδιαθεσία θαλιδομίδη και των γενετικών ανωμαλιών στη δεκαετία του 1960 -έχει αναδειχτεί μια πιο περίπλοκη αφήγηση.

Ένα νέο ερώτημα αναδύεται: Τι γίνεται αν ο πραγματικός κίνδυνος ενός φαρμάκου δεν είναι εμφανής τις πρώτες ημέρες ή εβδομάδες μετά τον τοκετό, αλλά εμφανίζεται μόνο μετά από χρόνια ή και δεκαετίες;

Κιρκαδικό σύστημα: Αποδιοργανωμένο σε έναν «άγρυπνο» κόσμο

Σχεδόν κάθε οργανισμός στη Γη, από τα βακτήρια έως τους ανθρώπους, λειτουργεί με βάση έναν βιολογικό ρυθμό που καθορίζεται από την περιστροφή του πλανήτη. Αυτό το εσωτερικό ρολόι — το κιρκαδικό σύστημα — ρυθμίζει τα πάντα, από την έκκριση ορμονών έως την επιδιόρθωση των κυττάρων, συγχρονίζοντας το σώμα με τον 24ωρο κύκλο του φωτός και του σκοταδιού.

Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, η έκρηξη του τεχνητού φωτός, τα ακανόνιστα ωράρια εργασίας και η 24ωρη ψηφιακή συνδεσιμότητα έχουν αλλάξει ριζικά το πότε και το πώς κοιμόμαστε, τρώμε και ξεκουραζόμαστε. Ως αποτέλεσμα, ερευνητές, πολλοί από τους οποίους έχουν χρηματοδοτηθεί από το Εθνικό Ινστιτούτο Γενικών Ιατρικών Επιστημών, υποστηρίζουν ότι οι βιολογικές διεργασίες που εξαρτώνται από την ανατολή και τη δύση του ήλιου — όπως η ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, ο ενδοκρινικός έλεγχος και οι μεταβολικές λειτουργίες — ενδέχεται να διαταραχθούν.

Η μελατονίνη, μια ορμόνη που παράγεται στο σκοτάδι, παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτό το σύστημα. Ωστόσο, στον σημερινό λαμπερό και άγρυπνο κόσμο, η παραγωγή μελατονίνης διαταράσσεται τακτικά.

Καρκινογόνα, και η εργασία σε βάρδιες

Έρευνες έχουν συνδέσει τη χρόνια διαταραχή του κιρκαδικού ρυθμού με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του ήπατος και του παγκρέατος, οι οποίοι διαγιγνώσκονται όλο και περισσότερο σε νεότερες ηλικίες. Και το 2007, ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο κήρυξε την εργασία σε βάρδιες που διαταράσσει τους κιρκαδικούς ρυθμούς ως πιθανή πηγή καρκινογόνου παράγοντα για τον άνθρωπο.

naftemporiki.gr