Οι εντάσεις του Βερολίνου με το Παρίσι σχετικά με το κορυφαίο ευρωπαϊκό πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών αξίας 100 δισεκατομμυρίων ευρώ ωθούν τη Γερμανία να εξετάσει πώς να αντικαταστήσει τη Γαλλία με τη Σουηδία ή ακόμη και το Ηνωμένο Βασίλειο, εκτός αν επιτευχθεί συμφωνία έως το τέλος του έτους.
Το Σύστημα Μελλοντικής Μάχης στον Αέρα (FCAS) – που ξεκίνησε το 2017 – έχει σχεδιαστεί για να αντικαταστήσει τα Rafale και Eurofighter Typhoon έως το 2040.
Έντονα δυσαρεστημένο το Βερολίνο
Η τριβή γύρω από το FCAS — ένα κοινό πρόγραμμα μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας — δεν είναι κάτι νέο, αλλά η κλίμακα της απογοήτευσης στο Βερολίνο υποδηλώνει ένα κρίσιμο σημείο για το μέλλον του μαχητικού αεροσκάφους, την ώρα που η Ευρώπη προσπαθεί να ενισχύσει τις άμυνές της για να αντιμετωπίσει την αυξημένη απειλή από τη Ρωσία.
Σύμφωνα με δύο άτομα που είναι εξοικειωμένα με τις συζητήσεις, το γερμανικό υπουργείο Άμυνας έθεσε το θέμα του FCAS σε συνομιλίες την περασμένη εβδομάδα με την Airbus, η οποία είναι υπεύθυνη για το γερμανικό μέρος της ανάπτυξης και κατασκευής του αεροσκάφους.
Οι συνομιλίες ανέδειξαν την δυσαρέσκεια του Βερολίνου σχετικά με αυτό που οι αξιωματούχοι θεωρούν ως προσπάθεια της γαλλικής βιομηχανίας να αποκτήσει υπερβολικό ρόλο στο πρόγραμμα. Αυτή η στάση ώθησε τους Γερμανούς να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένου του να προχωρήσουν χωρίς τη Γαλλία.
Στην εταιρεία ειπώθηκε ότι η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει τη δυνατότητα στενότερης συνεργασίας με τη Σουηδία ή το Ηνωμένο Βασίλειο — ή ακόμη και να προχωρήσει μόνη της με την Ισπανία.
Αξιωματούχοι της γερμανικής αεροπορίας ενημέρωσαν επίσης αυτήν την εβδομάδα τους βουλευτές της Bundestag, όπως δήλωσε ένας αξιωματούχος της νομοθετικής αρχής.
«Κάποια στιγμή [το γερμανικό] κοινοβούλιο θα πρέπει να πει: «’Ήχρειαζόμαστε αυτό το αεροσκάφος ή όχι’» δήλωσε ο βουλευτής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Andreas Schwarz στο POLITICO, προειδοποιώντας ότι η παραγωγή δεν έχει καν ξεκινήσει και «πολλά απρόβλεπτα προβλήματα» πιθανότατα θα εμφανιστούν.
Τον Ιούλιο, το Παρίσι και το Βερολίνο συμφώνησαν να προσπαθήσουν να λύσουν τις διαφορές το φθινόπωρο και να αποφασίσουν μέχρι το τέλος του έτους αν θα προχωρήσουν το FCAS στη Φάση 2, όπου οι εταιρείες θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα δοκιμαστικό αεροσκάφος.
Νέοι ορίζοντες
Η άνοιξη του έργου σε νέους εταίρους θα αποτελούσε μια ριζική αλλαγή.
Το Ηνωμένο Βασίλειο ηγείται του ανταγωνιστικού Global Combat Air Programme μέσω της BAE Systems, έχοντας ισχυρή βιομηχανική βάση στο σχεδιασμό stealth και στην ολοκλήρωση συστημάτων. Δεν είναι σαφές πώς θα ήταν δυνατό για την BAE να εργάζεται σε δύο ανταγωνιστικά προγράμματα χωρίς σύγκρουση συμφερόντων.
Η Σουηδία δεν συμμετέχει πλέον στο GCAP και θα μπορούσε να συνεισφέρει στο FCAS μέσω της Saab, η οποία κατασκευάζει το μαχητικό Gripen και έχει μακροχρόνια εμπειρία σε αεροηλεκτρονικά, αισθητήρες και ελαφριά αεροσκάφη. Ο Σουηδός Υπουργός Άμυνας Πάλ Τζόνσον θα βρίσκεται στο Βερολίνο την επόμενη εβδομάδα.
Οι συζητήσεις στο Βερολίνο υπογραμμίζουν τον αυξανόμενο θυμό στη Γερμανία για το βιομηχανικό αδιέξοδο μεταξύ της Dassault — υπεύθυνης για το γαλλικό μέρος του αεροσκάφους — και της Airbus Defence & Space, σχετικά με την ηγεσία, τη διαμοίραση τεχνολογίας και τη διανομή της παραγωγής.
Ο ισπανικός βιομηχανικός εταίρος είναι η Indra.
Το FCAS δεν είναι απλώς ένα αεροσκάφος, αλλά θεωρείται ως «σύστημα συστημάτων» με την ονομασία Next-Generation Weapon System (NGWS), που συνδυάζει ένα μαχητικό νέας γενιάς (NGF), μη επανδρωμένα αεροσκάφη και σύνδεση με το διαδικτυακό cloud.
Μια τριμερής συνάντηση μεταξύ υπουργών Άμυνας της Ισπανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο. Τεχνικές συναντήσεις μεταξύ της βιομηχανίας, των κυβερνητικών αξιωματούχων και των υπηρεσιών προμήθειας όπλων πραγματοποιούνται τακτικά, παρά την τρέχουσα πολιτική κρίση στη Γαλλία, για να εργαστούν σε επιλογές που θα παρουσιαστούν στους υπουργούς.
Πώς θα διαιρεθεί το έργο;
Ένα από τα κύρια ζητήματα είναι πώς θα διαιρεθεί το έργο, που αρχικά προγραμματιζόταν να μοιραστεί ισομερώς μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τα γερμανικά μέσα άμυνας Hartpunkt ανέφεραν ότι η Dassault πίεζε για μερίδιο 80% του έργου στο NGWS, προκαλώντας οργή στο Βερολίνο.
Σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη, ο εκπρόσωπος της γερμανικής καγκελαρίας Στέφαν Κορνίλιους δήλωσε ότι το Βερολίνο και το Παρίσι εξακολουθούν να ευθυγραμμίζουν τις θέσεις τους, αλλά τόνισε ότι η απαίτηση του Βερολίνου είναι σαφής.
«Η κατανομή των βαρών και του έργου σε αυτό το αμυντικό πρόγραμμα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με το συμβόλαιο», είπε, προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει διαφωνία» μεταξύ Βερολίνου και Μαδρίτης.
Η ισπανική κυβέρνηση δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχόλιο.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς βρισκόταν στη Μαδρίτη την Πέμπτη, όπου συναντήθηκε με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ και οι δύο συζήτησαν το FCAS.
«Μοιραζόμαστε την εκτίμηση ότι η τρέχουσα κατάσταση είναι ανεπαρκής. Δεν προχωρούμε με αυτό το έργο», είπε. «Συζητάμε και με τη γαλλική κυβέρνηση, και θέλουμε μια λύση όσο το δυνατόν πιο σύντομα.»
Οι Γάλλοι αξιωματούχοι αρνήθηκαν ότι η Dassault Aviation θέλει το 80% του έργου στο NGWS.
Ωστόσο, η γαλλική εταιρεία τονίζει ότι επιδιώκει μεγαλύτερη εξουσία λήψης αποφάσεων ειδικά για το NGWS, για να αποφύγει τη διαβούλευση με την Airbus και την Indra σε κάθε βήμα της ανάπτυξης του αεροσκάφους. Υποστηρίζει ότι η τρέχουσα ροή εργασίας πιθανότατα θα προκαλέσει καθυστερήσεις.
«Είναι η τρέχουσα οργάνωση, με πολύ δημοκρατική κατανομή εργασίας και διακυβέρνηση, το πιο αποτελεσματικό σχέδιο; … Αυτό είναι ένα ερώτημα που θέσαμε στους Γερμανούς και τους Ισπανούς, και κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι με την τρέχουσα οργάνωση και χωρίς σαφή ηγεσία, θα έχουμε ένα αεροσκάφος εγκαίρως», δήλωσε Γάλλος αξιωματούχος που εργάζεται στο FCAS, αναφερόμενος στην προθεσμία του 2040.
Μία από τις επιλογές θα μπορούσε να είναι να διατηρηθεί η τρέχουσα κατανομή του έργου — περίπου 33% για κάθε χώρα — ενώ θα τροποποιηθεί η διακυβέρνηση για να επιτραπεί ταχύτερη λήψη αποφάσεων.
«Μπορούμε να εξελίξουμε αυτή τη διακυβέρνηση για να διασφαλίσουμε ταχύτερες και σαφέστερες αποφάσεις; Δεν υπάρχει προφανής λύση, αλλά όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι αρκετά ευέλικτοι», πρόσθεσε ο Γάλλος αξιωματούχος, υπογραμμίζοντας ότι το Παρίσι είναι πλήρως αφοσιωμένο στην εξεύρεση συμφωνίας. «Υπάρχει μόνο ένα σχέδιο: να υλοποιηθεί το FCAS. Πρέπει να βρούμε τρόπο να υλοποιήσουμε το FCAS.»
Πιέζει ο χρόνος
Παρόλο που δεν έχει ληφθεί επίσημη απόφαση στο Βερολίνο για την εφαρμογή ενός Σχεδίου Β, οι αξιωματούχοι τονίζουν την ανάγκη επείγοντος χαρακτήρα.
Απαντώντας σε αίτημα του POLITICO για σχόλιο, το γερμανικό υπουργείο Άμυνας αρνήθηκε να κοινοποιήσει νέες εξελίξεις στο έργο, παραπέμποντας στα σχόλια του Κορνίλιους.
Η γερμανική συζήτηση έρχεται σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής στο Παρίσι. Η κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού κατέρρευσε μετά από ψήφο μομφής αυτόν τον μήνα, ανοίγοντας το δρόμο για τον Σεμπαστιάν Λεκορνί να γίνει πρωθυπουργός.
Ο Λεκορνί, που υπηρέτησε προηγουμένως ως υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων, συμμετείχε άμεσα στις διαπραγματεύσεις του FCAS και θεωρείται στο Βερολίνο ως το πρόσωπο με την εξουσία να φέρει τη Dassault στο τραπέζι.
Οι Γερμανοί αξιωματούχοι παρακολουθούν στενά πώς θα τοποθετηθεί ο νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας. Εάν χρησιμοποιήσει τη νέα του επιρροή για να προωθήσει συμβιβασμό με την Airbus, το FCAS θα μπορούσε ακόμη να προχωρήσει στην επόμενη φάση. Αλλά αν στηρίξει τη σκληρή γραμμή της Dassault σχετικά με τη διανομή του έργου και την ηγεσία, οι εναλλακτικές λύσεις του Βερολίνου με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία — ή ακόμη και ένα μονομερές πρόγραμμα — θα μπορούσαν να αποκτήσουν δυναμική.
Με πληροφορίες από POLITICO
