Skip to main content

Το «χρυσωρυχείο» της Γάζας- Ποιες εταιρείες επενδύουν στην καταστροφή

REUTERS/Dawoud Abu Alkas

Η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν νοιάζεται πλέον για τους εναπομείναντες ομήρους, αλλά για το πώς θα απομακρυνθούν όλοι οι Παλαιστίνιοι από τη Γάζα

Η χερσαία επίθεση για την κατάκτηση της Πόλης της Γάζας προχωρά υπό στρατιωτική μυστικότητα. Ισραηλινές στρατιωτικές πηγές, αν και δεν αποκαλύπτουν κρίσιμες λεπτομέρειες, υποδηλώνουν ότι στην Πόλη της Γάζας, οι Ισραηλινές Αμυντικές  Δυνάμεις εφαρμόζουν επιχειρησιακές μεθόδους άγνωστες στα εγχειρίδια στρατηγικής: Με άμεσα αποτελέσματα, αλλά αργή πρόοδος.

Υπάρχουν τρεις φάσεις: η «στιγμή της πυρκαγιάς», με την μαζική καταστροφή των τρομοκρατικών υποδομών, ειδικά τη νύχτα. Η δεύτερη φάση είναι η χερσαία επιχείρηση, μια διαδικασία συντονισμένη με τις μυστικές υπηρεσίες, με σχολαστική προσοχή στη λεπτομέρεια, για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για τους στρατιώτες και τους ομήρους. Τέλος, η τρίτη φάση: απόρρητη, με το υψηλότερο επίπεδο μυστικότητας.

Ο στρατός διακόπτει όποτε θέλει το Διαδίκτυο, δυσχεραίνοντας την επικοινωνία και περιπλέκοντας τη μετάδοση βίντεο στο εξωτερικό από τους τοπικούς δημιουργούς.

Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου εικόνες από το έδαφος, εκτός από μερικές φωτογραφίες που δημοσίευσε ο στρατός: Τα τανκς ανάμεσα σε σύννεφα κίτρινης σκόνης-μια εικόνα που δεν βοηθά να φανεί το μέγεθος της βιβλικής καταστροφής.

Οι εναπομείναντες-κάπου 600.000 κάτοικοι – δεν ξέρουν που να κρυφτούν για να σωθούν. Ενημερώνονται συνήθως, 15 λεπτά πριν τον βομβαρδισμό μιας γειτονιάς ή μιας πολυκατοικίας. Και σε αυτό το διάστημα πρέπει να τρέξουν για να σωθούν.

Ουδείς γνωρίζει βέβαια πού οι τρομοκράτες κρύβουν τους Ισραηλινούς ομήρους. Ενας αξιωματούχος της Χαμάς μιλώντας στο Al Jazeera λέει πώς «όποιος θέλει να τους απελευθερώσει πρέπει να διατάξει τον Νετανιάχου να συνάψει συμφωνία ανταλλαγής κρατουμένων και να σταματήσει τον πόλεμο».

«Επενδύσεις» στη  Γάζα

Μόνο που η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν νοιάζεται πλέον για τους εναπομείναντες ομήρους. Αλλά για το πώς θα απομακρυνθούν όλοι οι Παλαιστίνιοι από τη Γάζα. Το ομολόγησε κυνικά ο ακροδεξιός «μεσσιανικός» υπουργός Οικονομικών, Μπεζαλέλ Σμότριτς: Η Γάζα είναι ένα «χρυσωρυχείο» για επενδύσεις. «Έχω ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς και το λέω αυτό χωρίς αστεία, επειδή πληρώσαμε πολλά χρήματα για αυτόν τον πόλεμο. Πρέπει να τα…μοιράσουμε όπως μοιράζουμε τη γη», είπε ο Σμότριτς, μιλώντας σε μια σύνοδο κορυφής για την «αστική αναγέννηση»-όπως είπε-της μεταπολεμικής Γάζας ως… Ελ Ντοράντο.

Σήμερα, χρειάζεται πολύ διαστροφικό μυαλό για να το πιστέψει κανείς: η γκρίζα σκόνη που κρέμεται πάνω από τη Λωρίδα, τα κατεστραμμένα κτίρια, τα ερείπια υποδηλώνουν συναισθήματα καταστροφής. Και όμως! Κάποιοι  φαντάζονται ένα λαμπρό μέλλον. Αυτή τη στιγμή, μπουλντόζες των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων καθαρίζουν το έδαφος για φαρδιές… λεωφόρους στολισμένες με φοίνικες, πολυτελή καταστήματα, κομψά εμπορικά κέντρα, μοντέρνα εστιατόρια και παιδικές χαρές!

Οι εταιρείες -αρωγοί

Στον πόλεμό του στη Γάζα, το Ισραήλ βασίζεται και στην υποστήριξη ενός μέρους του οικονομικού κόσμου. Μεταξύ των εταιρειών που ξεχωρίζουν, όπως ήταν αναμενόμενο, είναι οι μεγάλες ισραηλινές αμυντικές βιομηχανίες. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστείας, η Elbit Systems και η Israel Aerospace Industries παρέχουν δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικό εξοπλισμό και υπηρεσίες στον στρατό του εβραϊκού κράτους κάθε χρόνο.

Αλλά η έκθεση προχωρά ένα βήμα παραπέρα και επισημαίνει επίσης την ευθύνη ξένων πολυεθνικών. Αυτή είναι η περίπτωση της αμερικανικής Boeing, που παρουσιάζεται ως ένας από τους κύριους προμηθευτές οπλικών συστημάτων στο Ισραήλ. « Μιλάμε για βόμβες εξοπλισμένες με συστήματα GPS που χρησιμοποιούνται σε επιθέσεις και είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο αμάχων, οι οποίοι δεν ήταν στρατιωτικοί στόχοι », εξηγεί ο νομικός, ειδικός στο Διεθνές Δίκαιο στη Διεθνή Αμνηστία.

Αυτή η λίστα επισημαίνει επίσης την κινεζική Hikvision, παγκόσμιο ηγέτη στην τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου, καθώς και τον αμερικανικό κατασκευαστή λογισμικού Palantir, ο οποίος παρέχει τις υπηρεσίες του στον ισραηλινό στρατό και τις υπηρεσίες πληροφοριών.

Η Αμνηστεία εμπλέκει επίσης άλλες εταιρείες που πιστεύει ότι συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Αναφέρει, για παράδειγμα, την Hyundai, της οποίας ο κατασκευαστικός εξοπλισμός φέρεται να χρησιμοποιείται στην καταστροφή παλαιστινιακών κατοικιών στο πλαίσιο της πολιτικής εποικισμού του Ισραήλ, ιδίως στη Δυτική Όχθη. « Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο αποικισμός, το απαρτχάιντ και η γενοκτονία συνδέονται με διαφορετικούς τύπους οικονομικών παραγόντων που συμβάλλουν σε αυτές τις παραβιάσεις», προσθέτει ο Ελουίν

Εκκληση για τερματισμό της βοήθειας

Η Διεθνής Αμνηστεία υπογραμμίζει επίσης τον ρόλο άλλων εταιρειών, μη στρατιωτικού χαρακτήρα, όπως η ισπανική εταιρεία κατασκευής σιδηροδρομικού εξοπλισμού CAF. Η οργάνωση απευθύνει έκκληση σε αυτές τις εταιρείες  να σταματήσουν αυτές τις δραστηριότητες, προειδοποιώντας ότι θα μπορούσαν κάποια μέρα να διωχθούν, όχι μόνο αστικά, αλλά και ποινικά, για τον ρόλο τους σε εγκλήματα που διαπράττει το Ισραήλ.

Ηδη, περισσότερες από 80 ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένων της Oxfam και της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κάλεσαν κράτη και εταιρείες, ιδίως ευρωπαϊκές, να τερματίσουν το «εμπόριο με τους παράνομους οικισμούς» του Ισραήλ στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη της Δυτικής Οχθης.

Αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε αναστείλει «το πιο σημαντικό μέρος» – της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Ισραήλ.

Κυρώσεις 227 εκατ. ευρώ από την ΕΕ

Στην πράξη, αυτό ανέρχεται σε περίπου 227 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, τα οποία θα υπόκεινται πλέον σε αυξημένους δασμούς και, ως εκ τούτου, θα εφαρμόζονται στους Ευρωπαίους εισαγωγείς.

Συνολικά, το 2024, η ΕΕ εισήγαγε αγαθά από το Ισραήλ αξίας 16 δισεκατομμυρίων ευρώ και το μεγαλύτερο μέρος αυτού θα αφορά γεωργικά προϊόντα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Επιτροπής, ο πραγματικός οικονομικός αντίκτυπος της μερικής αναστολής θα επηρεάσει το 37% των ισραηλινών εξαγωγών προς την ΕΕ, το οποίο μεταφράζεται σε περίπου 5,8 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι εισαγωγές όπλων από το Ισραήλ δεν καλύπτονται πάντως από τις κυρώσεις και δεν θα επηρεαστούν από την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς δεν καλύπτεται από τις συγκεκριμένες διατάξεις της Συμφωνίας Σύνδεσης, αλλά αντ’ αυτού καλύπτεται από το γενικό πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ διευκρίνισε αυτό, τονίζοντας ότι οι εξοπλισμοί συχνά επωφελούνται από μια «ρήτρα εμπιστευτικότητας», επομένως δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα πόσο επηρεάζει το συνολικό εμπόριο μεταξύ ΕΕ και Ισραήλ.

Η υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ Κάγια Κάλλας και ο επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς ανακοίνωσαν ότι οι Βρυξέλλες θα αναστείλουν τη διμερή τους υποστήριξη προς το Ισραήλ, με εξαίρεση την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών.

Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, αντιπροσωπεύοντας το 32% του συνολικού εμπορίου αγαθών του Τελ Αβίβ το 2024. Ο όγκος του ανέρχεται σε 42,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το εμπορικό ισοζύγιο είναι θετικό για το Ισραήλ  κατά 15,9 δισεκατομμύρια.

Όσον αφορά το εμπόριο υπηρεσιών, ανέρχεται σε 25,6 δισεκατομμύρια ευρώ,

Η απόφαση αναστολής ορισμένων διατάξεων της εμπορικής συμφωνίας με το Ισραήλ απαιτεί ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία από το Συμβούλιο της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ μόλις εγκριθεί.

«Όλοι συμφωνούμε ότι η κατάσταση στη Γάζα παραμένει σε λάθος δρόμο. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να πιέσουμε την ισραηλινή κυβέρνηση να αλλάξει πορεία», δήλωσε η Κάγια Κάλλας.

Υπέρ της λύσης των δύο κρατών

«Ο στόχος δεν είναι να τιμωρηθεί το Ισραήλ», διαβεβαίωσε η Κάγια Κάλλας. «Ο στόχος είναι να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα». Η ΕΕ δεν πρέπει επίσης να χάσει από τα μάτια της τον στόχο μιας λύσης δύο κρατών. Οι ακραίοι Ισραηλινοί έποικοι στη Δυτική Όχθη υπονομεύουν επί του παρόντος τις πιθανότητες ενός παλαιστινιακού κράτους.

Μένει να δούμε αν η πρόταση της Επιτροπής για αυστηρότερη δράση κατά της κυβέρνησης του Ισραήλ θα λάβει την απαραίτητη υποστήριξη από τα κράτη μέλη. Απαιτείται ειδική πλειοψηφία: Τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη μέλη, που αντιπροσωπεύουν το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ, θα πρέπει να συμφωνήσουν.

Η απειλή τιμωρίας του Ισραήλ από τις Βρυξέλλες έχει πρωτίστως πολιτική σημασία. Πράγματι, δεν έχει συμβεί συχνά στις Βρυξέλλες να παγώσουν εμπορικές παραχωρήσεις στο πλαίσιο μιας υπάρχουσας συμφωνίας σύνδεσης. Ένας αξιωματούχος της Επιτροπής υπενθυμίζει ότι αυτό έχει ήδη γίνει με τη Συρία, κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Άσαντ. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου θα ήθελε να ξαναδεί τον εαυτό της στην ίδια σελίδα με το καθεστώς του Άσαντ.