Ο Σύρος πρόεδρος Άχμεντ αλ-Σαράα έχει σημειώσει σημαντικές διπλωματικές νίκες από τότε που ανέλαβε την εξουσία πριν από εννέα μήνες, αλλά κινδυνεύει να χάσει τη μάχη που έχει τη μεγαλύτερη σημασία: να κρατήσει ενωμένη τη βαθιά διχασμένη χώρα του.
Στα βορειοανατολικά της Συρίας, οι κουρδικές δυνάμεις αντιστέκονται στην ενσωμάτωση στο κράτος μετά από 14 χρόνια εμφυλίου πολέμου και απαιτούν ένα νέο Σύνταγμα που να αναγνωρίζει τα δικαιώματά τους. Στα νοτιοανατολικά, μέλη της κοινότητας των Δρούζων ζητούν ανοιχτά ανεξαρτησία μετά από βίαιες συγκρούσεις με τις κυβερνητικές δυνάμεις.
Και, στα βορειοδυτικά της Συρίας, ένας ηγέτης της κοινότητας των Αλαουιτών λέει ότι η κυβέρνηση της Σαράα απειλεί την επιβίωσή της, αφού οι Σουνίτες μαχητές που συνδέονται με την κυβέρνηση σφαγίασαν εκατοντάδες πολίτες εκεί τον Μάρτιο.
Το Reuters ταξίδεψε στις καρδιές των μειονοτήτων των Αλαουιτών, των Χριστιανών και των Δρούζων της Συρίας τον περασμένο μήνα και μίλησε με δεκάδες κατοίκους και ηγέτες κοινοτήτων που εξέφρασαν την οργή τους για την ισλαμιστική κυβέρνηση της Σαράα μετά από ξεσπάσματα θρησκευτικής βίας από τότε που ανέτρεψε τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ.
«Πώς μπορούμε να εμπιστευτούμε ένα κράτος που στρέφει τα τανκς του εναντίον του ίδιου του λαού του;» ρώτησε ο Αμπού Μπιλάλ, ένας 45χρονος Δρούζος πατέρας τριών παιδιών, αναφερόμενος στις συγκρούσεις μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων και της πολιτοφυλακής Δρούζων στη νότια περιοχή της Σουέιντα τον Ιούλιο. «Μας ωθούν προς τη διχοτόμηση».
Ο πνευματικός ηγέτης των Δρούζων, Σεΐχης Χικμάτ αλ-Χατζάρι, στα τέλη του περασμένου μήνα ζήτησε δημόσια ανεξαρτησία, κατηγορώντας τις υποστηριζόμενες από την κυβέρνηση δυνάμεις των Βεδουίνων ότι προσπαθούν να «εξαλείψουν» τους Δρούζους. Ευχαρίστησε το Ισραήλ για την παρέμβασή του, αφού επιτέθηκε σε στρατιωτικές φάλαγγες στη Σουέιντα τον Ιούλιο και χτύπησε το κτίριο του υπουργείου Άμυνας στη Δαμασκό.
Σε περιοχές της Σουέιντα, Δρούζοι μαχητές τώρα εποπτεύουν σημεία ελέγχου, περιπολούν δρόμους και διοικούν τοπικά συμβούλια. Μια σειρά διαμαρτυριών εκεί τον περασμένο μήνα είδε ανθρώπους να ζητούν ανεξαρτησία και να κυματίζουν ισραηλινές σημαίες δίπλα στο πολύχρωμο λάβαρο των Δρούζων.
Σύροι αξιωματούχοι κατηγόρησαν το Ισραήλ – το οποίο κατέλαβε εκτάσεις εδάφους σε όλη τη νότια Συρία μετά την ανατροπή του Άσαντ – ότι υποδαυλίζει θρησκευτικές διαιρέσεις σε μια προσπάθεια αποσταθεροποίησης της Συρίας.
Το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού δεν απάντησε σε ερωτήσεις του Reuters για αυτό το άρθρο. Το Ισραήλ δήλωσε ότι έχει δεσμευτεί να προστατεύσει τους Δρούζους και να διατηρήσει τις παραμεθόριες περιοχές του απαλλαγμένες από μαχητές.
Η κυβέρνηση της Σάραα απέρριψε τις εκκλήσεις για ομοσπονδιακό σχεδιασμό ή διχοτόμηση της χώρας και δήλωσε ότι θέλει να ενώσει τη χώρα και να κυβερνήσει για όλους τους Σύρους. «Εάν ο φεντεραλισμός ή η αποκέντρωση σημαίνουν διχοτόμηση, τότε είναι απαράδεκτα», δήλωσε στους συντάκτες αραβικών εφημερίδων τον περασμένο μήνα.
Το υπουργείο Πληροφοριών, το υπουργείο Εξωτερικών και η Προεδρία της Συρίας δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.
Ένας ανώτερος Σύρος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί, δήλωσε ότι η συμφιλίωση στη Σουέιντα πρέπει να ξεκινήσει με την επιστροφή των εκτοπισμένων Βεδουίνων και Δρούζων στα σπίτια τους και με ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ Σουνιτών Αράβων και Δρούζων μαχητών ως μέσο σταδιακής ανοικοδόμησης της εμπιστοσύνης: «Τα ρήγματα είναι εξαιρετικά βαθιά. Θα χρειαστούν χρόνια για να διορθωθούν».
Ο αλ Σαράα έχει δεσμευτεί να τιμωρήσει τους υπεύθυνους για τις φρικαλεότητες στη Σουέιντα και, στις αρχές Σεπτεμβρίου, οι συριακές αρχές δήλωσαν ότι είχαν συλλάβει μέλη των υπουργείων Εσωτερικών και Άμυνας που συνδέονται με τις δολοφονίες.
Ωστόσο, ένα άτομο που συμμετείχε στις προσπάθειες μεσολάβησης μεταξύ των Δρούζων και της κυβέρνησης της Σάραα δήλωσε ότι έχει σημειωθεί πολύ μικρή πρόοδος από τις συγκρούσεις του Ιουλίου και ότι μια χαλαρή «συμμαχία μειονοτήτων» αναδύεται στη Συρία με την υποστήριξη του Ισραήλ.
Τον περασμένο μήνα, 400 εκπρόσωποι μειονοτικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων, των Αλαουιτών και των Δρούζων, συγκεντρώθηκαν για να συζητήσουν ένα αποκεντρωμένο συριακό κράτος σε μια συνάντηση που συγκλήθηκε από Κούρδους ηγέτες στη βορειοανατολική πόλη Χασακέχ. Μια δήλωση από τις συνομιλίες ζήτησε ένα νέο σύνταγμα που να εγγυάται τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Ο Γκαζάλ Γκαζάλ, πνευματικός ηγέτης των 2 εκατομμυρίων Αλαουιτών της Συρίας, δήλωσε στη συνάντηση ότι η κυβέρνηση της Σαράα επιβάλλει εξτρεμιστική ιδεολογία στο όνομα της θρησκείας. «Αυτό απειλεί την επιβίωση των μειονοτήτων», είπε.
Ο αλ Σαράα, πρώην ηγέτης της Αλ Κάιντα, για τον οποίο κάποτε είχε επιβληθεί αμοιβή 10 εκατομμυρίων δολαρίων, σημείωσε μια σημαντική διπλωματική νίκη τον Μάιο, όταν κέρδισε την αναγνώριση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε μια συνάντηση στο Ριάντ. Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ ήραν τις περισσότερες κυρώσεις κατά της Συρίας και η κυβέρνηση Τραμπ εξέφρασε την υποστήριξή της στις προσπάθειες του Sharaa για την ενοποίηση και τη σταθεροποίηση της χώρας.
Αργότερα αυτόν τον μήνα, ο αλ Σαράα αναμένεται να απευθυνθεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη – η πρώτη φορά που ένας Σύρος ηγέτης το κάνει αυτό εδώ και σχεδόν 60 χρόνια και αποτελεί ορόσημο στο ταξίδι του από πολέμαρχος σε πολιτικό άνδρα.
Ωστόσο, οΆντριου Τάμπλερ, ανώτερος συνεργάτης στο think-tank του Washington Institute που επικεντρώνεται στη Συρία και το Λεβάντε, δήλωσε ότι ο αλ Σαράα διακινδύνευε να σπαταλήσει αυτό το πολιτικό κεφάλαιο εάν δεν μπορούσε να συμφιλιώσει τις αποξενωμένες μειονοτικές ομάδες της Συρίας.
«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ο αλ Σαράα να μην είναι σε θέση να επανασυνδέσει τα κομμάτια της χώρας», δήλωσε ο Τάμπλερ. «Ή πρόκειται για συμφιλίωση ή θα κυβερνά μόνο ένα μέρος της Συρίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα εκδιωχθεί — απλώς ότι η εξουσία του θα περιοριστεί σε ένα μέρος της χώρας».
Η Τουρκία πιέζει για λύση στο Κουρδικό
Στη βορειοανατολική Συρία, ο κίνδυνος επιστροφής στη σύγκρουση διαφαίνεται εάν ένας θύλακας υπό κουρδική ηγεσία αρνηθεί να ενσωματωθεί στο κεντρικό κράτος βάσει συμφωνίας που επιτεύχθηκε τον Μάρτιο από την Ουάσινγκτον, σύμφωνα με δύο κυβερνητικές πηγές και τρεις ξένους διπλωμάτες.
Η εφαρμογή της συμφωνίας του Μαρτίου – η οποία θα έδινε στην κεντρική κυβέρνηση τον έλεγχο πολύτιμων περιουσιακών στοιχείων πετρελαίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στα βορειοανατολικά – έχει καθυστερήσει, με τις κουρδικές αρχές να λένε ότι ένα προσωρινό σύνταγμα που εγκρίθηκε από την Sharaa δεν προστατεύει επαρκώς τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Ο ανώτερος Σύρος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι η περιφερειακή δύναμη Τουρκία – η οποία έχει αναδειχθεί ως ισχυρός υποστηρικτής της κυβέρνησης του αλ Σαράα – γίνεται όλο και πιο ανυπόμονη και θα υποστηρίξει στρατιωτική δράση εναντίον των Κούρδων. Η Άγκυρα αντιτίθεται σθεναρά στην κουρδική αυτονομία και θεωρεί τον θύλακα στη βόρεια Συρία ως απειλή για την ασφάλειά της.
Η Δαμασκός ζήτησε από την Άγκυρα να αναβάλει οποιαδήποτε στρατιωτική επίθεση για να επιτραπεί η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, δήλωσε ο αξιωματούχος. Η Τουρκία συμφώνησε να παρέχει εκπαίδευση και πυρομαχικά στον στρατό της Συρίας, ο οποίος ανοικοδομείται από τον αλ Σαράα.
«Η προθεσμία είναι ουσιαστικά μέχρι το τέλος του έτους», δήλωσε ο αξιωματούχος. Είπε ότι η Δαμασκός πιστεύει ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε δώσει στην Τουρκία το ελεύθερο χέρι για να επιλύσει το ζήτημα της κουρδικής ασφάλειας.
Το υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας αρνήθηκε να σχολιάσει την πιθανότητα οποιασδήποτε στρατιωτικής δράσης. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.
Ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να δουν μια σταθερή, ειρηνική και ευημερούσα Συρία, κάτι που απαιτεί ενότητα, αλλά εναπόκειται στον συριακό λαό να επιλέξει το είδος της κυβέρνησης που θέλει.
Ο αλ Σαράα έχει δηλώσει δημόσια ότι σημειώνεται πρόοδος προς μια συμφωνία, αλλά θα χρειαστεί χρόνος.
Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων – τις οποίες η Τουρκία κατηγορεί για διασυνδέσεις με μια εγχώρια μαχητική ομάδα, το ΡΚΚ – απολάμβαναν την υποστήριξη των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, είναι καλά εξοπλισμένες και έχουν δεκάδες χιλιάδες μαχητές υπό τη διοίκησή τους. Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει προειδοποιήσει δημόσια τις κουρδικές δυνάμεις να καταθέσουν τα όπλα τους ή να «θαφτούν μαζί τους».
Ο Αμπντελουαχάμπ Χαλίλ, μέλος του συμβουλίου των SDF, δήλωσε στο Reuters ότι η ηγεσία τους υποστηρίζει την ενσωμάτωση με την κεντρική κυβέρνηση της Συρίας «με βάση την γνήσια συνεργασία και τη συνταγματική αναγνώριση» όλων των συριακών συνιστωσών. Η στρατιωτική ενσωμάτωση από μόνη της δεν ήταν επαρκής.
Ο Τάμπλερ του Ινστιτούτου της Ουάσινγκτον δήλωσε ότι ο Σάραα έπρεπε να κάνει συμβιβασμούς με τις μειονότητες, ιδίως τους Κούρδους, για να επιτύχει η συμφιλίωση.
«Αν θέλει να ελέγξει ολόκληρη τη Συρία, πρέπει να κάνει πραγματικές πολιτικές παραχωρήσεις», είπε ο Τάμπλερ.
Οι Αλαουίτες «καταδικασμένοι σε θάνατο»
Οι σουνιτικές ενδοχώρες της Συρίας υπέφεραν δυσανάλογα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, με πόλεις όπως η Χομς και το Χαλέπι να έχουν μετατραπεί σε ερείπια. Μετά από πέντε δεκαετίες διεφθαρμένης διακυβέρνησης από την οικογένεια Άσαντ, πολλοί Σύριοι είναι ευχαριστημένοι που η εξουσία έχει επιστρέψει στους Σουνίτες Άραβες, οι οποίοι αποτελούν τα δύο τρίτα των 24 εκατομμυρίων κατοίκων της Συρίας. Η κύρια ανησυχία τους είναι αν η νέα κυβέρνηση μπορεί να αναζωογονήσει την οικονομία της Συρίας, η οποία εξακολουθεί να ταλαιπωρείται από τις κυρώσεις και τον εμφύλιο πόλεμο.
Ο Άσαντ παρουσίασε το κοσμικό κόμμα Μπάαθ ως προστάτη των μειονοτήτων, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό γλίτωσαν την καταστροφή που προκλήθηκε στις σουνιτικές περιοχές κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ενώ η Σαράα υπόσχεται να κυβερνήσει για όλους τους Σύρους, η σφαγή εκατοντάδων Αλαουιτών στις παράκτιες περιοχές τον Μάρτιο πυροδότησε φόβους για αντίδραση κατά των μειονοτήτων.
Στην Καρντάχα, ένα χωριό Αλαουιτών στα βουνά με θέα τη βορειοδυτική ακτή της Συρίας, οι κάτοικοι θυμούνται με πικρία τις σφαγές του Μαρτίου. Πολλοί τώρα μιλούν ανοιχτά για διχοτόμηση ή διεθνή προστασία.
«Θέλουμε ένα σωστό κράτος: ένα κράτος δικαίου – όχι μια συμμορία που μας κυβερνά», δήλωσε ο Αμπού Χασάν, 50 ετών.
Η κυβέρνηση υποσχέθηκε να τιμωρήσει τους υπεύθυνους. Η έρευνά της για τις δολοφονίες, η οποία δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Σύριοι διοικητές δεν διέταξαν επιθέσεις εναντίον αμάχων – ένα εύρημα που απορρίφθηκε από τους ηγέτες της κοινότητας των Αλαουιτών.
Μερικοί κάτοικοι ανέφεραν περιπτώσεις απαγωγής κοριτσιών Αλαουιτών από ένοπλους άνδρες. Η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε την κυβέρνηση να διερευνήσει την απαγωγή γυναικών Αλαουιτών και να οδηγήσει τους δράστες στη δικαιοσύνη. Η κυβέρνηση της Συρίας δήλωσε ότι δεν βρήκε περιπτώσεις απαχθέντων κοριτσιών ή γυναικών Αλαουιτών στις παράκτιες περιοχές.
Μερικοί νεαροί άνδρες στην Καρντάχα και το κοντινό χωριό Τζαμπλέ δήλωσαν ότι απέχουν από τα μαθήματα του πανεπιστημίου για να αποφύγουν τα σημεία ελέγχου που στελεχώνονται από την κυβέρνηση και τις δυνάμεις που συνδέονται με την κυβέρνηση, όπου η παρενόχληση, οι απαγωγές και η θρησκευτική κακοποίηση είναι ανεξέλεγκτες.
«Νέοι άνδρες και γυναίκες δεν τολμούν να εγκαταλείψουν το χωριό. Οι συλλήψεις και οι δολοφονίες είναι ανεξέλεγκτες», δήλωσε ο Χασάν Λαχάμ, ο οποίος διατηρεί ένα παντοπωλείο στο χωριό. «Η κοινότητα των Αλαουιτών καταδικάζεται σε θάνατο».
Το χωριό είναι το προγονικό σπίτι της οικογένειας Άσαντ. Αρκετοί κάτοικοι εξέφρασαν παράπονα κατά του εκδιωχθέντος ηγέτη, ο οποίος κατέφυγε στην εξορία στη Ρωσία, επειδή τους εγκατέλειψε για να επωμιστεί το κόστος της σχέσης τους μαζί του.
Η αποχώρηση του Άσαντ αφήνει επίσης ένα κενό στην εγχώρια ηγεσία της κοινότητας των Αλαουιτών. Αρκετές ενώσεις Αλαουιτών στο εξωτερικό ασκούν πιέσεις σε ξένες κυβερνήσεις για την προστασία της μειονότητας στη Συρία και για να πιέσουν για ένα αποκεντρωμένο ή ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης.
Συντονισμός μειονοτικών ομάδων
Ο Μόρχαφ Ιμπραήμ, γιατρός με έδρα τη Φλόριντα, ο οποίος έφυγε από τη Συρία το 2005 και ίδρυσε τον Σύνδεσμο Αλαουιτών των Ηνωμένων Πολιτειών τον Ιανουάριο, δήλωσε ότι υποβάλλει αίτηση στο Κογκρέσο και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, ενώ παράλληλα επιδιώκει να χτίσει γέφυρες με άλλες δυτικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένου ενδεχομένως του Ισραήλ.
«Οι Αλαουίτες πλήρωσαν βαρύ τίμημα υπό τον Άσαντ, αναγκασμένοι να πολεμήσουν για να υπερασπιστούν το καθεστώς του. Τώρα πληρώνουν ξανά το τίμημα με δολοφονίες, σεξουαλική βία και άλλες παραβιάσεις», δήλωσε ο Ιμπραήμ.
Ο σύνδεσμος έχει επίσης στενή συνεργασία με τους Κούρδους, με τους συνεργάτες του Χατζάρι στη Σουέιντα και με χριστιανικές ομάδες και μετριοπαθείς Σουνίτες, δήλωσε ο Ιμπραήμ.
Οι χριστιανικές κοινότητες έχουν γλιτώσει τα χειρότερα της θρησκευτικής βίας. Στο Γουάντι αλ-Νασάρα – την καταπράσινη «Κοιλάδα των Χριστιανών» στη δυτική Συρία – κυβερνητικές περίπολοι περνούν, αλλά σπάνια παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή. Η κοιλάδα, που θεωρείται ασφαλές καταφύγιο, διατηρεί τις χριστιανικές της παραδόσεις, γιορτάζοντας την Παναγία της στα μέσα Αυγούστου με συναυλίες.
Αλλά περισσότεροι από 20 κάτοικοι μίλησαν στο Reuters για τον φόβο τους για το μέλλον υπό το νέο συριακό κράτος και είπαν ότι, χωρίς μεγαλύτερη αυτονομία, δεν θα είχαν άλλη επιλογή από το να μεταναστεύσουν.
«Είμαστε προστατευμένοι εδώ, αλλά δεν μπορούμε να κινηθούμε ελεύθερα», δήλωσε ο 27χρονος Μισέλ, ο οποίος εργάζεται σε ένα εστιατόριο shawarma και στηρίζει τους άρρωστους γονείς του. «Μακάρι να μπορούσα να φύγω από τη Συρία, αλλά δεν έχω την οικονομική δυνατότητα. Ο φόβος δεν μας εγκαταλείπει ποτέ».
Στην Ντουέιλε, μια χριστιανική γειτονιά στη Δαμασκό, μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας από μια ισλαμιστική ομάδα σε μια εκκλησία σκότωσε 25 ανθρώπους τον Ιούνιο και επιδείνωσε τον φόβο που κατείχαν οι κάτοικοι.
«Αυτή είναι μια μικτή περιοχή – χριστιανοί, αλαουίτες, σουνίτες – αλλά κανείς δεν αισθάνεται πια ασφαλής», δήλωσε ο καταστηματάρχης Σαΐντ Μπασόλο, ένας χριστιανός.
Πηγή: Reuters
