Ένας βετεράνος του βρετανικού στρατού δικάζεται στο Μπέλφαστ, αντιμετωπίζοντας δύο κατηγορίες δολοφονίας κατά τη «Ματωμένη Κυριακή», τα αιματηρά γεγονότα του 1972, όταν το Σύνταγμα Αλεξιπτωτιστών σκότωσε 13 διαδηλωτές για τα πολιτικά δικαιώματα στο Ντέρι.
Ο πρώην αλεξιπτωτιστής, γνωστός ως Soldier F (σ.σ. Στρατιώτης Φ), κατηγορείται για δύο δολοφονίες και πέντε απόπειρες δολοφονίας κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης που αποτέλεσε καθοριστικό γεγονός για τις Ταραχές στη Βόρεια Ιρλανδία, γνωστές και ως Troubles.
Ο ίδιος έχει δηλώσει αθώος για τις δολοφονίες των Τζέιμς Ρέι και Γουίλιαμ Μακ Κίνι (James Wray και William McKinney) και την απόπειρα δολοφονίας πέντε άλλων ατόμων.
Πάνω από 50 χρόνια μετά τα γεγονότα, ο βετεράνος πρόκειται να δικαστεί στο Μπέλφαστ για ένα από τα πιο αιματηρά επεισόδια των τριών δεκαετιών της σύγκρουσης στη Βόρεια Ιρλανδία.
Κανένας στρατιώτης δεν έχει δικαστεί ακόμη για εκείνη την «Ματωμένη Κυριακή» στις 30 Ιανουαρίου 1972, στο Λοντοντέρι, γνωστό και ως Ντέρι, όταν Βρετανοί αλεξιπτωτιστές άνοιξαν πυρ σε μια ειρηνική διαδήλωση Καθολικών ακτιβιστών, σκοτώνοντας 13 άτομα.
Πισώπλατα
Ο βρετανικός στρατός είχε ισχυριστεί ότι οι αλεξιπτωτιστές είχαν απαντήσει σε πυρά του IRA (Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού), κάτι το οποίο αποδείχθηκε ψευδές.
Ωστόσο, μόλις το 2010 αναγνωρίστηκε επίσημα η αθωότητα των θυμάτων, μερικά από τα οποία δέχθηκαν πυρά από τους Βρετανούς πισώπλατα, ενώ κάποιους τους πυροβόλησαν οι Βρετανοί ενώ ήταν πεσμένοι και κουνούσαν λευκό μαντίλι σε ένδειξη παράδοσης.
Με το παρατσούκλι «Στρατιώτης Φ» , ο πρώην αλεξιπτωτιστής, του οποίου η δίκη ξεκινά τη Δευτέρα, κατηγορείται για τις προαναφερθείσες δύο δολοφονίες, και πέντε απόπειρες δολοφονίας, κατά την καταστολή αυτής της συγκέντρωσης.
Τον Δεκέμβριο, δήλωσε αθώος στο Ειρηνοδικείο του Μπέλφαστ. Κρυμμένος πίσω από μια κουρτίνα για να προστατεύσει την ανωνυμία του, την οποία θα διατηρήσει και καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης. Αυτή η προστασία χορηγήθηκε από τον δικαστή, καθώς οι δικηγόροι του φοβόντουσαν για την ασφάλειά του.
«53 ολόκληρα χρόνια»
Έχει προγραμματιστεί συγκέντρωση έξω από το δικαστήριο τη Δευτέρα πριν από την έναρξη της δίκης. «Περιμέναμε 53 ολόκληρα χρόνια για δικαιοσύνη και ελπίζουμε ότι θα λάβουμε δικαιοσύνη μέσω αυτής της δίκης », δήλωσε στο τοπικό μέσο ενημέρωσης Derry Now ο Τόνι Ντόχερτι, του οποίου ο πατέρας Πάτρικ ήταν μεταξύ των θυμάτων της Ματωμένης Κυριακής.
Η εισαγγελία της Βόρειας Ιρλανδίας είχε κινήσει ποινική διαδικασία εναντίον του «Στρατιώτη Φ» (Soldier F) το 2019. Στη συνέχεια, η διαδικασία πήγε στο «ψυγείο» και επανεκκινήθηκε το 2022.
Σε μια πορεία διαμαρτυρίας που οργανώθηκε από την Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της Βόρειας Ιρλανδίας, για την κατάσταση που επικρατούσε στη Βόρεια Ιρλανδία σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, στην περιοχή Μπόγκσαϊντ, 26 άτομα δέχθηκαν από τα μέλη του 1ου Τάγματος του Βρετανικού Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών, του οποίου ηγούνταν ο Συνταγματάρχης Ντέρεκ Ουίλφορντ και ο υποδιοικητής (αργότερα Στρατηγός) Μάικ Τζάκσον. 13 άνθρωποι, 6 εκ των οποίων ήταν ανήλικοι, πέθαναν αμέσως, ενώ άλλος ένας πέθανε ύστερα από 4μιση μήνες υποκύπτοντας στα τραύματά του.
Η σφαγή της «Ματωμένης Κυριακής» – για την οποία έγραψαν το σπουδαίο «Sunday Bloody Sunday» (1983) οι U2 – ήταν κομβική για την εξέλιξη των Troubles, ωθώντας πολλούς προς τον IRA.
Ήταν μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές των τριών δεκαετιών των Troubles , η οποία έφερε αντιμέτωπους τους Καθολικούς (ιδίως), οι οποίοι υποστήριζαν την επανένωση με την Ιρλανδία, με τους Προτεστάντες ενωτικούς, οι οποίοι υπερασπίζονταν την ένταξη της Βόρειας Ιρλανδίας στο (βρετανικό) Στέμμα.
Η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής
Μόλις το 1998, η Ειρηνευτική Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής (Good Friday Agreement) έθεσε τέλος στη σύγκρουση, η οποία άφησε πίσω της περίπου 3.500 νεκρούς.
Το 2010, μετά τη μακρύτερη και πιο δαπανηρή δημόσια έρευνα στην βρετανική ιστορία, η οποία έκρινε τα θύματα της Ματωμένης Κυριακής αθώα, ο τότε πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε επισήμως συγγνώμη, χαρακτηρίζοντας τα γεγονότα εκείνης της ημέρας ως «αδικαιολόγητα».
Από το τέλος της σύγκρουσης στη Βόρεια Ιρλανδία, μόνο ένας πρώην Βρετανός στρατιώτης έχει καταδικαστεί: στις αρχές του 2023, επιβλήθηκε τριετής ποινή φυλάκισης με αναστολή στον Ντέιβιντ Χόλντεν, ο οποίος πυροβόλησε πίσωπλατα σε ένα σημείο ελέγχου το 1988. Απολογήθηκε ότι πυροβόλησε κατά λάθος επειδή τα χέρια του ήταν βρεγμένα.
Με πληροφορίες από AFP, Guardian, Le Figaro
