Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να σκληρύνει τη στάση της σχετικά με την έκδοση θεωρήσεων (βίζας) σε Ρώσους υπηκόους, έπειτα από χρόνια πιέσεων από χώρες-μέλη που βρίσκονται στα ανατολικά της σύνορα.
Αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε στο POLITICO ότι νέες κατευθυντήριες γραμμές για τις χώρες του μπλοκ, που αναμένεται να δημοσιευθούν στο τέλος του έτους, θα προτείνουν αυστηρότερους περιορισμούς στην έκδοση θεωρήσεων σε Ρώσους και πολίτες άλλων εχθρικών κρατών.
Δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες από χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία ανέφεραν ότι οι κυβερνήσεις τους ασκούν επί χρόνια πιέσεις στις Βρυξέλλες για την έκδοση τέτοιων οδηγιών, με έναν εξ αυτών να τις χαρακτηρίζει «πολύ καθυστερημένες». Ο αξιωματούχος της Επιτροπής και οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες ζήτησαν ανωνυμία καθώς δεν είχαν εξουσιοδότηση να μιλήσουν δημόσια για το ευαίσθητο αυτό θέμα.
Σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα κράτη
Η ΕΕ είχε ήδη καταργήσει τη συμφωνία διευκόλυνσης θεωρήσεων με τη Ρωσία τον Σεπτέμβριο του 2022, μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, καθιστώντας τη διαδικασία αίτησης πιο ακριβή και χρονοβόρα.
Ωστόσο, οι θεωρήσεις παραμένουν στην αρμοδιότητα των επιμέρους κρατών-μελών, πράγμα που σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να επιβάλει γενική απαγόρευση εισόδου Ρώσων στην Ένωση.
Ως εκ τούτου, οι εθνικές πολιτικές διαφέρουν σημαντικά: χώρες όπως η Πολωνία, η Τσεχία, η Φινλανδία, η Λετονία, η Εσθονία και η Λιθουανία είτε μπλοκάρουν είτε περιορίζουν αυστηρά τις αιτήσεις βίζας από Ρώσους, εκτός από ειδικές περιπτώσεις, ενώ άλλες — μεταξύ αυτών η Ουγγαρία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία — συνεχίζουν να τις χορηγούν με μεγαλύτερη ευκολία.
Το 2024, πάνω από μισό εκατομμύριο Ρώσοι έλαβαν θεωρήσεις Σένγκεν, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής — αύξηση σε σχέση με το 2023, αν και ο αριθμός παραμένει πολύ κάτω από τα προπολεμικά επίπεδα, όταν είχαν εκδοθεί πάνω από 4 εκατομμύρια θεωρήσεις το 2019.
Συστάσεις χωρίς δεσμευτικούς κανόνες
Η επικείμενη στρατηγική της Επιτροπής σε επίπεδο ΕΕ, που αναμένεται να δημοσιευθεί τον Δεκέμβριο, δεν θα επιβάλλει δεσμευτικούς κανόνες αλλά θα περιλαμβάνει κοινές συστάσεις, συμπεριλαμβανομένων αυστηρότερων κριτηρίων για την είσοδο Ρώσων στην Ένωση, σύμφωνα με τον αξιωματούχο της Επιτροπής.
Σύμφωνα με δημόσια πρόσκληση για υποβολή στοιχείων από τις Βρυξέλλες, το σχέδιο θα εστιάζει εν μέρει στην αντιμετώπιση αναδυόμενων προκλήσεων, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με κινδύνους για την ασφάλεια.
Οι υπό διαμόρφωση κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες βρίσκονται ακόμη υπό συζήτηση, είναι ανεξάρτητες από ενδεχόμενη απαγόρευση θεωρήσεων που εξετάζεται στο πλαίσιο του επόμενου πακέτου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας.
Η Λετονία σταμάτησε την έκδοση τουριστικών θεωρήσεων για Ρώσους εδώ και τρία χρόνια. Ερωτηθείσα για τις επερχόμενες νέες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ, η υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Baiba Braže, τόνισε την ανάγκη να «διασφαλιστεί μια ενιαία και συνεπής προσέγγιση σε όλη την ΕΕ» όσον αφορά την έκδοση θεωρήσεων σε Ρώσους υπηκόους.
Ορισμένα μέλη της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών έχουν προειδοποιήσει την ΕΕ να μην εργαλειοποιήσει τις τουριστικές βίζες ως μέσο πίεσης προς τη Μόσχα.
Η αντίδραση της ρωσικής αντιπολίτευσης
Η Γιούλια Ναβάλναγια, εξέχουσα φυσιογνωμία της ρωσικής εξόριστης αντιπολίτευσης και χήρα του εκλιπόντος ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, εξέφρασε αυτή την εβδομάδα την απογοήτευσή της μετά από δημοσιεύματα ότι η ΕΕ εξετάζει απαγόρευση τουριστικών θεωρήσεων για Ρώσους στο πλαίσιο του 19ου πακέτου κυρώσεων, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί αργότερα μέσα στον μήνα.
Σε επιστολή της προς την επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, η Ναβάλναγια κάλεσε τις Βρυξέλλες να «διαχωρίσουν ξεκάθαρα την ευθύνη του καθεστώτος από αυτή των απλών Ρώσων πολιτών.» Πρότεινε οι περιορισμοί να στοχεύουν σε «ολιγάρχες, στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας, προπαγανδιστές και άλλους συνεργούς του καθεστώτος.»
Ο Τσέχος Υπουργός Εξωτερικών, Γιαν Λιπάφσκι, έχει εδώ και καιρό προτείνει την απαγόρευση μετακινήσεων Ρώσων διπλωματών εκτός της χώρας στην οποία έχουν διαπιστευθεί.
«Είναι ένα περιττό πλεονέκτημα που προσφέρουμε στο ρωσικό καθεστώς και το οποίο χρησιμοποιείται για τη διευκόλυνση επιχειρήσεων σαμποτάζ,» δήλωσε τον περασμένο μήνα.
Με πληροφορίες από POLITICO
