Επτά χρόνια μετά τις διαδηλώσεις και τις εμβληματικές καταλήψεις κυκλικών κόμβων από τα «Κίτρινα Γιλέκα» στη Γαλλία, ένα νέο κίνημα με το όνομα «Bloquons Tout» – «Να τα μπλοκάρουμε όλα» – αμφισβητεί εκ νέου την κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν και φέρνει στο μυαλό μνήμες από τα γεγονότα του 2018.
Και τα δύο κινήματα γεννήθηκαν και ανδρώθηκαν μέσω των κοινωνικών δικτύων — του βασικού πλέον χώρου έκφρασης κοινωνικής δυσαρέσκειας και κινητοποίησης.
Η ειδικός στα social media Véronique Reille Soult σημειώνει ότι τα Κίτρινα Γιλέκα κυριάρχησαν στο Facebook με ομάδες που ξεπέρασαν το 1 εκατομμύριο μέλη, πυροδοτώντας ένα «συναίσθημα μαζικής, συναισθηματικής και ‘ιογενούς’ κινητοποίησης».
Αντίθετα, το Bloquons Tout δρα κυρίως μέσω του X (πρώην Twitter), με πιο στοχευμένη, ακτιβιστική δράση που δεν έχει ακόμα προκαλέσει την ίδια αυθόρμητη λαϊκή υποστήριξη.
Κοινό χαρακτηριστικό είναι επίσης η απουσία καθοδήγησης από παραδοσιακά κόμματα ή συνδικάτα. Και στις δύο περιπτώσεις, πρόκειται για λαϊκές πρωτοβουλίες που προέρχονται από την κοινωνική βάση και στρέφονται ενάντια στους θεσμούς εξουσίας.
Αίτια και διαφορές
Τα Κίτρινα Γιλέκα ξεκίνησαν ως αντίδραση σε αύξηση φόρου καυσίμων, αλλά εξελίχθηκαν σε ένα ισχυρό μήνυμα αγανάκτησης απέναντι στις κοινωνικές ανισότητες και τις ελίτ.
Υποστηρίχθηκαν κυρίως από την εργατική τάξη, συνταξιούχους και κατοίκους αγροτικών περιοχών, που ένιωθαν πως η γαλλική περιφέρεια παραμελείται από τα μεγάλα αστικά κέντρα.
«Όλοι θέλουν απλώς να ζήσουν από τον μισθό τους», δήλωσε τότε ο Jerome Rodrigues, εμβληματική μορφή του κινήματος. «Να έχουν φαγητό μέχρι το τέλος του μήνα και να μπορούν να πάνε τα παιδιά τους στον κινηματογράφο πού και πού».
Το Bloquons Tout, από την άλλη, προέκυψε ως αντίδραση στον προϋπολογισμό του 2026 του τότε Πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού, που περιλάμβανε την κατάργηση δύο αργιών, πράγμα που εν τέλει οδήγησε και στην πτώση της κυβέρνησής του. Το νέο αυτό κίνημα αντιτίθεται συνολικά στις πολιτικές λιτότητας, στις περικοπές συντάξεων και στην ανοιχτή αγορά.
Ο κοινωνιολόγος Patrick Vassort δήλωσε στο Radio France: «Υπάρχει επιθυμία να μπλοκαριστεί η οικονομία. Οι ακτιβιστές φαίνεται να έχουν συνειδητοποιήσει ότι η πίεση δεν ασκείται πια με πορείες στις πόλεις, αλλά με το μπλοκάρισμα των ροών — χρηματικών, ανθρώπινων και εμπορικών».
Ιδεολογικό μωσαϊκό και πολιτικοποίηση
Παρότι το Bloquons Tout δεν έχει σαφή ηγεσία, υπάρχει δομή πίσω από πολλές ιστοσελίδες και ομάδες που εκπροσωπούν ιδεολογικά ετερόκλητες απόψεις. Για παράδειγμα, η συντηρητική κυρίαρχη ομάδα «Les essentiels» προωθεί τον Χριστιανισμό και το Frexit (έξοδος της Γαλλίας από την ΕΕ), ενώ παράλληλα δραστηριοποιούνται ομάδες της ριζοσπαστικής Αριστεράς όπως οι «Indignons-nous» («Ας αγανακτήσουμε»).
Μελέτη του Ιδρύματος Jean Jaurès δείχνει ότι οι υποστηρικτές του Bloquons Tout είναι νεότεροι, πιο πολιτικοποιημένοι και κοινωνικά πιο ετερογενείς από εκείνους των Κίτρινων Γιλέκων.
Το αίτημά τους είναι σαφές: να ανατραπεί το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο μοντέλο, το οποίο θεωρούν άδικο, αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο.
Μπορεί το Bloquons Tout να γράψει ιστορία;
Το μέγεθος του κινήματος δεν πλησιάζει ακόμη την κλίμακα των Κίτρινων Γιλέκων, όμως η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα έχει αλλάξει δραματικά. Η πανδημία, οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, η κλιματική κρίση και οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν ενισχύσει το κλίμα απαισιοδοξίας και δυσπιστίας απέναντι στις πολιτικές ηγεσίες.
Αυτό το αίσθημα δυσαρέσκειας δεν περιορίζεται στη Γαλλία. Από την Ισπανία έως την Ολλανδία, κινήματα πολιτών αμφισβητούν την εξουσία, με τη γαλλική περίπτωση ωστόσο να παραμένει μοναδική σε κλίμακα και ένταση.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν το Bloquons Tout θα κατορθώσει να ξεπεράσει το στάδιο της διαμαρτυρίας και να συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση του μελλοντικού πολιτικού τοπίου της Γαλλίας.
Όπως σημείωσε ο πολιτειολόγος Le Bart, τα Κίτρινα Γιλέκα άφησαν ανεξίτηλο σημάδι στη δημόσια σφαίρα: «Υπάρχει ένα “πριν” και ένα “μετά” τα Κίτρινα Γιλέκα. Έφεραν στο προσκήνιο μια “αόρατη” Γαλλία — μια Γαλλία της ανασφάλειας και της αποστέρησης, που όμως είναι αριθμητικά πολύ μεγάλη.»
Το αν το Bloquons Tout θα έχει αντίστοιχο αποτύπωμα, μένει να φανεί.
Με πληροφορίες από Euronews
