Μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε δεσμευθεί να κυνηγήσει τα στελέχη της Χαμάς «όπου κι αν βρίσκονται».
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2025, η υπόσχεση πήρε σάρκα και οστά στο πιο απρόσμενο μέτωπο: το Κατάρ. Ισραηλινά μαχητικά βομβάρδισαν βίλα στα περίχωρα της Ντόχα, όπου φέρεται να φιλοξενούνταν στελέχη της οργάνωσης. Έξι άνθρωποι σκοτώθηκαν – χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί αν ανάμεσά τους ήταν κορυφαία στελέχη της Χαμάς.
Όπως σχολιάζει ο Economist σε άρθρο του με τον εύγλωττο τίτλο «Israel’s Qatarstrophic error», το πλήγμα αυτό συνιστά σοβαρό σφάλμα. Δυσχεραίνει τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, υπονομεύει τη θέση της Αμερικής στον Κόλπο και θέτει σε δοκιμασία τις Συμφωνίες του Αβραάμ, που υπόσχονταν ένα πιο σταθερό μέλλον στην περιοχή.
Γιατί η Ντόχα είναι «κόκκινη γραμμή»
Το Ισραήλ έχει κατά καιρούς πλήξει τρομοκρατικούς στόχους εκτός των συνόρων του – όπως την ηγεσία της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Economist, η περίπτωση του Κατάρ είναι διαφορετική.
Η Ντόχα, με την έγκριση της Ουάσιγκτον, λειτουργούσε ως διαμεσολαβητής μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Οι ίδιες οι ισραηλινές υπηρεσίες, ο στρατός και η Μοσάντ, είχαν ταχθεί κατά της επίθεσης.
Το αποτέλεσμα είναι πως οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός παγώνουν. Οι Καταριανοί δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν τις προσπάθειες, αλλά η εμπιστοσύνη έχει κλονιστεί. Όσο αποδυναμώνεται η εξόριστη ηγεσία της Χαμάς, τόσο ενισχύεται το στρατιωτικό της επιτελείο στη Γάζα – εκεί όπου οι ισραηλινοί στρατηγοί παραδέχονται ότι τα περαιτέρω κέρδη στο πεδίο θα είναι ελάχιστα. Για τους Παλαιστινίους όμως, οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές.
Η διπλή στρατηγική του Κατάρ και η αμερικανική «σκιά»
Το Κατάρ παίζει εδώ και χρόνια «διπλό παιχνίδι»: πουλάει φυσικό αέριο στη Δύση, επενδύει σε δυτικές αγορές, αλλά ταυτόχρονα συντηρεί σχέσεις με τη Χαμάς και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Φέτος βρέθηκε να βάλλεται και από το Ιράν και από το Ισραήλ.
Η αμερικανική διάσταση είναι εξίσου κρίσιμη. Αν, όπως σημειώνει ο Economist, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων, τότε επί της ουσίας ενέκρινε επίθεση σε μια χώρα που φιλοξενεί αμερικανική στρατιωτική βάση.
Αν όχι, τότε η Ουάσιγκτον αποδεικνύεται ανίκανη να συγκρατήσει το Ισραήλ. Στα μάτια των υπόλοιπων κρατών του Κόλπου, το αμερικανικό «δίχτυ ασφαλείας» μοιάζει πιο αδύναμο από ποτέ – όπως είχε φανεί ήδη με τις ιρανικές επιθέσεις σε εγκαταστάσεις στη Σαουδική Αραβία (2019) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (2022).
Οι Συμφωνίες του Αβραάμ σε κίνδυνο
Το μεγαλύτερο θύμα αυτής της στρατηγικής μπορεί να αποδειχθούν οι Συμφωνίες του Αβραάμ, η πέμπτη επέτειος των οποίων συμπίπτει με τον Σεπτέμβριο. Το Κατάρ δεν υπέγραψε ποτέ, όμως το Μπαχρέιν, τα ΗΑΕ και ενδεχομένως η Σαουδική Αραβία είχαν ανοίξει δρόμο για εξομάλυνση σχέσεων με το Ισραήλ.
Όπως επισημαίνει ο Economist, οι συμφωνίες υπόσχονταν εμβάθυνση οικονομικών δεσμών και κοινό μέτωπο απέναντι στο Ιράν και τους proxies του. Η άρνηση του Ισραήλ να συζητήσει λύση δύο κρατών είχε ήδη αποδυναμώσει το πλαίσιο. Η στρατιωτική επίθεση σε έδαφος χώρας του Κόλπου κάνει ακόμη πιο δύσκολη την εξίσωση – κανένας εν δυνάμει σύμμαχος δεν θα δεχθεί ότι το Ισραήλ μπορεί να πλήττει εντός της επικράτειάς του και ταυτόχρονα να συνεργάζεται μαζί του.
Ισχυρό αλλά πιο απομονωμένο
Με την αμερικανική στήριξη, το Ισραήλ έχει καταφέρει να εξουδετερώσει τη Χαμάς, να αντιμετωπίσει τη Χεζμπολάχ και να αναχαιτίσει το Ιράν. Ωστόσο, το χτύπημα στη Ντόχα, όπως συμπεραίνει ο Economist, το απομονώνει περισσότερο διπλωματικά και υπονομεύει τη στρατηγική παρουσία της Αμερικής στην περιοχή.
Μπορεί να εξυπηρετεί τις πολιτικές ανάγκες του Νετανιάχου και να προβάλλει την ισραηλινή ισχύ, αλλά στην πράξη αποδυναμώνει τη θέση του Ισραήλ και σπρώχνει τη Μέση Ανατολή ακόμη πιο κοντά στο χάος.
