Η Τουρκία έχει επισήμως αιτηθεί τη συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, που αποσκοπεί στην ενίσχυση της αμυντικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το αίτημα αυτό επιβεβαίωσε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τομά Ρενιέ, χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει περαιτέρω λεπτομέρειες, επικαλούμενος την ανάγκη τήρησης εμπιστευτικότητας.
«Η Επιτροπή έχει παραλάβει το σχετικό αίτημα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ρενιέ, αποφεύγοντας να σχολιάσει την ουσία του φακέλου της Άγκυρας. Αντί αυτού, παρέπεμψε στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο που διέπει την εμπλοκή τρίτων χωρών σε τέτοιου είδους ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες.
Πρώτα η Ασφάλεια: Οι δικλείδες του μηχανισμού SAFE
Στο ερώτημα για το αν η Ε.Ε. έχει προβλέψει μηχανισμούς προστασίας από πιθανή εμπλοκή κρατών που έχουν συγκρουσιακή στάση απέναντι σε κράτη-μέλη, ο εκπρόσωπος εμφανίστηκε καθησυχαστικός.
«Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι έχουν ενσωματωθεί ρυθμίσεις που εξασφαλίζουν τα συμφέροντα της Ένωσης και των μελών της. Δεν πρόκειται για έναν κανονισμό που καταρτίστηκε ελαφρά τη καρδία. Υπάρχουν σαφείς ασφαλιστικές δικλείδες», υπογράμμισε.
Αν και δεν αναφέρθηκε ευθέως στην Τουρκία, ο Ρενιέ επικαλέστηκε το άρθρο 16 του κανονιστικού πλαισίου του SAFE, το οποίο δίνει τη δυνατότητα αποκλεισμού μιας τρίτης χώρας από το πρόγραμμα, εφόσον κριθεί ότι θέτει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ασφάλεια ή τα εθνικά συμφέροντα κάποιου κράτους-μέλους.
«Όχι» από Μητσοτάκη όσο υπάρχει casus belli
Η στάση της Αθήνας είναι ξεκάθαρη. Από το βήμα της ΔΕΘ, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε ότι όσο η Τουρκία εξακολουθεί να κρατά αναθεωρητική στάση και δεν αποσύρει το casus belli έναντι της Ελλάδας, η Αθήνα δεν πρόκειται να συναινέσει στη συμμετοχή της στο SAFE.
Δύσκολη και χρονοβόρα η διαδικασία ένταξης
Η αποδοχή ενός αιτήματος συμμετοχής τρίτης χώρας στο SAFE απαιτεί αυστηρή διαδικασία. Πρώτα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αξιολογήσει την πρόταση και να εκδώσει σύσταση υπέρ ή κατά της ένταξης. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο της Ε.Ε. –στο οποίο συμμετέχουν οι κυβερνήσεις των 27 κρατών– καλείται να εγκρίνει την απόφαση ομόφωνα.
Αν το αίτημα λάβει θετική γνωμοδότηση, ξεκινούν οι επίσημες διαπραγματεύσεις με τη συγκεκριμένη χώρα. Και πάλι, στο τέλος της διαδικασίας, απαιτείται η ομόφωνη έγκριση των κρατών-μελών για να επισημοποιηθεί η ένταξη.
Πηγές του Euronews αναφέρουν ότι η Επιτροπή σκοπεύει να κινηθεί με αργούς ρυθμούς όσον αφορά την επεξεργασία του τουρκικού φακέλου, ο οποίος φέρεται να αφορά ευρεία συμμετοχή της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται να μη χρειαστεί να τεθεί άμεσα θέμα βέτο από την Ελλάδα ή την Κύπρο.
Διευρυμένο ενδιαφέρον – Ποια είναι τα όρια για τρίτες χώρες
Το πρόγραμμα SAFE έχει προσελκύσει ενδιαφέρον από πολλές πλευρές. Σύμφωνα με τον Τομά Ρενιέ, ακόμα και χώρες εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου –όπως η Βόρεια Κορέα– έχουν εκδηλώσει πρόθεση συμμετοχής, γεγονός που δείχνει τη βαρύτητα του νέου μηχανισμού.
Προς το παρόν, 19 κράτη-μέλη έχουν ενταχθεί επίσημα στο πρόγραμμα, με την Ελλάδα να προβλέπεται να λάβει περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ και την Κύπρο 1,2 δισ. ευρώ από τα συνολικά 150 δισ. ευρώ που προβλέπει το ταμείο.
Οι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα μέσω εθνικών σχεδίων των κρατών-μελών, με ανώτατο ποσοστό συμμετοχής 35%. Για οποιαδήποτε εμπλοκή πέρα από αυτό το όριο, απαιτείται σύναψη διμερούς συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήδη εξετάζεται αυτό το ενδεχόμενο για το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά, με την τελική απόφαση να ανήκει στο Συμβούλιο.
Με πληροφορίες από Euronews
