Η παραβίαση του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά drones ανοίγει νέα σελίδα στον πόλεμο της Ουκρανίας. Το μεγάλο ερώτημα βεβαίως είναι το ακόλουθο: Πρόκειται για ατύχημα ή για μια σκόπιμη δοκιμή της αποφασιστικότητας και της ενότητας της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ;
Η Πολωνία επιβεβαίωσε ότι κατέρριψε πολλαπλά ρωσικά drones τα οποία εισήλθαν στον εναέριο χώρο της, κατά τη διάρκεια της μαζικής επίθεσης της Μόσχας κατά της δυτικής Ουκρανίας.
Για πρώτη φορά, αεροσκάφη του ΝΑΤΟ –πολωνικά F-16, ολλανδικά F-35 και ιταλικά AWACS– ενεργοποιήθηκαν επιχειρησιακά για την προστασία συμμαχικού εδάφους.
Η ίδια η φύση των drones που χρησιμοποιήθηκαν ενισχύει την αίσθηση πρόκλησης. Δεν ήταν μικρά quadcopters των χαρακωμάτων, αλλά μεγάλα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη όπως τα ιρανικά Shahed-136 και τα ρωσικά Geran-2, με άνοιγμα φτερών 2,5 μέτρα και ικανότητα μεταφοράς 30-50 κιλών εκρηκτικών. Ένα τέτοιο πλήγμα θα μπορούσε να ισοπεδώσει μια πολυκατοικία.
Το αίτημα της Πολωνίας
Ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ χαρακτήρισε την εισβολή «σημαντική αλλαγή της πολιτικής κατάστασης». Ανακοίνωσε ότι η Βαρσοβία ζήτησε επίσημα την ενεργοποίηση του Άρθρου 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ, που προβλέπει διαβουλεύσεις μεταξύ των μελών σε περίπτωση απειλής της ασφάλειάς τους.
«Χρειαζόμαστε περισσότερα από εκφράσεις αλληλεγγύης», τόνισε, ζητώντας ενίσχυση της πολωνικής αεράμυνας. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι η Πολωνία δεν βρίσκεται σε πόλεμο, αλλά βιώνει «την πιο κοντινή κατάσταση σε ένοπλη σύγκρουση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Kαι ενώ η Λευκορωσία προσπάθησε να αποδώσει την εξέλιξη σε λάθος, αλλά και η Λιθουανία σημείωσε πως δεν υπάρχει απόδειξη σκοπιμότητας, ο Τσέχος πρωθυπουργός Πέτρ Φιάλα δήλωσε ότι η επίθεση «δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί σύμπτωση», προσθέτοντας πως το καθεστώς Πούτιν «απειλεί όλη την Ευρώπη και συστηματικά ελέγχει τα όρια».
Οι δηλώσεις αυτές αντανακλούν τον ευρύτερο φόβο ότι η Μόσχα δεν στοχεύει μόνο την Ουκρανία αλλά και την ανθεκτικότητα του ΝΑΤΟ.
Δεν είναι «επίθεση» – Και αυτό έχει σημασία
Επισήμως, το ΝΑΤΟ δεν χαρακτηρίζει το περιστατικό «επίθεση» και αυτό βεβαίως έχει τη σημασία του. Είναι σαφές ότι η Συμμαχία δεν θέλει να τραβήξει τα πράγματα στα άκρα.
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι ήταν η πρώτη φορά που αεροσκάφη του συμμετείχαν σε επιχειρήσεις αναχαίτισης πιθανών απειλών σε συμμαχικό εναέριο χώρο. Ο γγ. Μαρκ Ρούτε βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με την πολωνική ηγεσία, ενώ οι συζητήσεις για περαιτέρω ενίσχυση της άμυνας βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η διάκριση ανάμεσα σε «παραβίαση» και «επίθεση» δεν είναι τυπική λεπτομέρεια· αφορά το κατά πόσο μπορεί να ενεργοποιηθεί το Άρθρο 5, δηλαδή η ρήτρα συλλογικής άμυνας.
Η Μόσχα μοιάζει να κινείται ακριβώς στη «γκρίζα ζώνη», δοκιμάζοντας την αντοχή των κανόνων χωρίς να προκαλεί μια αυτόματη, δεσμευτική απάντηση.
Το μήνυμα της Μόσχας
Αναλυτές και στρατιωτικοί αξιωματούχοι συμφωνούν ότι η Ρωσία θα συνεχίσει να «τεστάρει» το ΝΑΤΟ. Η αποστολή πολλών drones σε πολωνικό έδαφος δεν δείχνει ατύχημα αλλά πολιτική επιλογή: να καταδείξει ότι η Μόσχα μπορεί να απειλεί τα σύνορα της Συμμαχίας και να παρακολουθεί τις αντιδράσεις.
Η χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία. Με τον Ντόναλντ Τραμπ ξανά στον Λευκό Οίκο και με δεδομένες τις στενές του σχέσεις με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ορισμένοι αμφιβάλλουν κατά πόσο οι ΗΠΑ θα σταθούν αποφασιστικά στο πλευρό ενός συμμάχου σε περίπτωση πραγματικής επίθεσης. Η Μόσχα ενδεχομένως να θέλει να εκμεταλλευθεί αυτό το κλίμα αβεβαιότητας.
Η κατάρριψη των drones πάνω από την Πολωνία αποτελεί σε κάθε περίπτωση ορόσημο: πρώτη εμπλοκή συμμαχικών αεροσκαφών σε επιχειρήσεις αναχαίτισης από το 2022. Για την Ευρώπη, είναι μια υπενθύμιση ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει τη δυναμική να ξεφύγει πέρα από τα σύνορά της. Για τη Μόσχα, μια δοκιμή των «κόκκινων γραμμών» της Δύσης.
Μείνετε συντονισμένοι για όλες τις εξελίξεις στο liveblog της Ναυτεμπορικής.
