Η πολιτική σκηνή της Γαλλίας είναι τόσο παραλυμένη, που η παραίτηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν — μια ιδέα που άλλοτε ψιθυριζόταν μόνο στους διαδρόμους της εξουσίας — συζητείται πλέον ανοιχτά.
Αλλά, ενώ η αποχώρηση του Μακρόν θα αποτελούσε πολιτικό σεισμό στη διπλωματική σκηνή της Ευρώπης, υπάρχουν αυξανόμενες αμφιβολίες ότι θα μπορούσε να λύσει το πολιτικό αδιέξοδο που έχει βυθίσει τη Γαλλική Πέμπτη Δημοκρατία σε στασιμότητα.
Βαθύτερα τα προβλήματα
Ο Μακρόν αναζητεί ήδη τον πέμπτο πρωθυπουργό του μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια, με σχεδόν βέβαιο το ενδεχόμενο να αποπεμφθεί τη Δευτέρα ο Φρανσουά Μπαϊρού εξαιτίας των εξαιρετικά αντιδημοφιλών μέτρων του για τη μείωση του τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας.
Αλλά θα μπορούσε ένας νέος υποψήφιος πρωθυπουργός από τον κύκλο του Μακρόν να επιβάλει τα δισεκατομμύρια ευρώ σε δημοσιονομική λιτότητα που απαιτούνται για να αποφευχθεί μια κρίση χρέους; Και θα μπορούσαν νέες πρόωρες εκλογές να εξασφαλίσουν μια βιώσιμη πλειοψηφία; Καμία από τις δύο εκδοχές δεν μοιάζει πιθανή. Και ακόμη κι αν ο Μακρόν παραιτούνταν, ο διάδοχός του κατά πάσα πιθανότητα θα αντιμετώπιζε τα ίδια αδιέξοδα.
Για σχεδόν 70 χρόνια, οι θεσμοί της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας άντεξαν, όσο συχνά κι αν οι πολίτες κατέβαιναν στους δρόμους ή απεργούσαν. Οι κυβερνήσεις έπεφταν, αλλά οι πρόεδροι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, ολοκλήρωναν τη θητεία τους — αν και συνήθως με πολύ χαμηλότερη δημοτικότητα απ’ ό,τι στην αρχή.
Το σύστημα άντεξε.
Σήμερα, όμως, η Εθνοσυνέλευση είναι σε αδιέξοδο, οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό έχουν παγώσει και οι ψίθυροι για κοινωνικές αναταραχές γίνονται όλο και πιο έντονοι. Οι χρηματαγορές είναι νευρικές και ο ίδιος ο Μπαϊρού προειδοποιεί ότι το Παρίσι κινδυνεύει με σενάριο τύπου Ελλάδας, αν δεν περιορίσει τις δαπάνες.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο πρόεδρος του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού Ζορντάν Μπαρντελά και ο ηγέτης της ριζοσπαστικής αριστεράς Ζαν-Λυκ Μελανσόν — των οποίων τα κόμματα κατέχουν συνολικά περίπου το ένα τρίτο των εδρών στην Εθνοσυνέλευση — ζητούν ανοιχτά την παραίτηση του προέδρου.
Η γενικότερη συζήτηση περί αποχώρησής του δεν θεωρείται πια εξωφρενική, και πλέον περιλαμβάνει αξιόπιστους πολιτικούς σχολιαστές, καθώς και στελέχη από το κεντροδεξιό φάσμα.
«Ακούμε αυτές τις φωνές ακόμη και από πρόσωπα κοντά στο στρατόπεδο Μακρόν», δήλωσε ο Ματιέ Γκαγιάρ, δημοσκόπος στην Ipsos Γαλλίας. «Η αμηχανία είναι πραγματική».
Κρατιέται ακόμα
Ο Μακρόν εξακολουθεί να θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να τα παρατήσει — όχι μόνο επειδή μια πρόωρη παραίτησή του (καθώς προεδρικές εκλογές δεν προβλέπονται πριν το 2027) δεν θα έλυνε την κρίση.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι νέες βουλευτικές εκλογές το επόμενο διάστημα πιθανότατα θα οδηγούσαν σε ακόμη μια ακυβερνησία, με λίγες παραπάνω έδρες για τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν.
«Οι πολιτικοί πιστεύουν λανθασμένα στον μύθο ότι οι Γάλλοι επιλέγουν έναν ηγέτη και του παραδίδουν έπειτα μια λειτουργική κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να κυβερνήσει», δήλωσε ο ειδικός σε ζητήματα συνταγματικού δικαίου Μπενζαμέν Μορέλ.
Αυτή η ιδέα, εξηγεί ο Μορέλ, υπήρξε ένα ακόμη “θύμα” της εκλογικής νίκης του Μακρόν το 2017, όταν εμφανίστηκε ως φιλελεύθερος ανατροπέας του παραδοσιακού δικομματισμού στη Γαλλία. Οι πολιτικές ρωγμές που προέκυψαν από τα ερείπια εκείνης της ανατροπής, με ειρωνικό τρόπο, έχουν πλέον επιστρέψει για να τον στοιχειώσουν.
«Δεν έχω ξαναδεί τέτοια αβεβαιότητα από τότε που ήμουν φοιτητής το 1968», δήλωσε ο Ερίκ Σανέ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ασφαλιστικού κολοσσού AXA, αναφερόμενος στις διαδηλώσεις του Μάη του ’68 που παρέλυσαν τη Γαλλία και οδήγησαν σε βαθιές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές.
«Ξαφνικά, δεν ξέρεις τι συμβαίνει με την ίδια σου την οικονομία, με την ίδια σου την κυβέρνηση», πρόσθεσε ο Σανέ.
Νέος ηγέτης, ίδια προβλήματα
Ο Μακρόν, γνωστός για τον πείσμα και την αποφασιστικότητά του, έχει συχνά απορρίψει την πιθανότητα πρόωρης αποχώρησης από την προεδρία.
Ο 47χρονος κεντρώος αποτελεί κυρίαρχη —και ολοένα πιο διχαστική— μορφή στη γαλλική πολιτική σκηνή τα τελευταία οκτώ χρόνια, ενώ οι υποσχέσεις του να μετατρέψει τη Γαλλία σε «start-up nation» δεν έχουν υλοποιηθεί στον βαθμό που διακήρυττε.
Ο ίδιος γνωρίζει καλά ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές ενδείξεις πως οι Γάλλοι πολιτικοί είναι διατεθειμένοι να παραμερίσουν τις διαφορές τους για να αντιμετωπίσουν το δημοσιονομικό τέλμα προς όφελος της χώρας.
«Η πολιτική διάθεση στη Γαλλία είναι πλήρως αντιπαραγωγική», δήλωσε ο Γκασπάρ Γκαντζέρ, πρώην σύμβουλος του Σοσιαλιστή προέδρου Φρανσουά Ολάντ.
«Θα συνεχίσουμε να βαθαίνουμε το έλλειμμα, τίποτα δεν θα αλλάξει και η κατάσταση θα επιδεινωθεί», συμπλήρωσε.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Σανέ, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κάνουν λάθος αν πιστεύουν ότι μπορούν να περάσουν διαδοχικά από νέους πρωθυπουργούς, νέες εκλογές και ίσως ακόμη και πρόωρες προεδρικές εκλογές, χωρίς να καταπιούν το πικρό χάπι που οι κυβερνήσεις του Μακρόν προσπαθούν να χορηγήσουν εδώ και καιρό.
«Αν ο κόσμος αρχίσει να πιστεύει πως “δεν είναι και τόσο άσχημα”, πως “μπορούμε να ζούμε με ελλείμματα”, τότε οδεύουμε κατευθείαν σε πλήρη κρίση», προειδοποιεί.
«Η Γερμανία θα αρχίσει να βλέπει τη Γαλλία ως σοβαρό πρόβλημα και η ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) δεν θα μπορεί να βοηθήσει την κυβέρνηση να διαχειριστεί το χρέος της».
Η Γερμανία, λέει ο Σανέ, ενδέχεται να θέσει όρους για οποιαδήποτε στήριξη μέσω της ΕΚΤ.
Όμως ακόμα κι αν το Βερολίνο καταφέρει να πιέσει το γαλλικό πολιτικό κατεστημένο, είναι καθόλου σίγουρο ότι η Γαλλία θα υπακούσει; Αν κρίνει κανείς από τα Κίτρινα Γιλέκα το 2018–2019, τις διαδηλώσεις για τις συντάξεις το 2023 και τα σημερινά καλέσματα για εθνική απεργία, φαίνεται πως το κοινό είναι όλο και πιο καχύποπτο και δυσαρεστημένο — και ελάχιστα πρόθυμο να δεχτεί θυσίες και λιτότητα.
Και για την αποπομπή Μακρόν…
Η Γαλλία είναι μια χώρα βαθιά εμποτισμένη στην «βασιλοκτόνο» επαναστατική της ιστορία — κατανοεί τόσο τη γοητεία όσο και τους κινδύνους του να «πέσει ο αρχηγός».
Είναι εύκολο να ζητάς το κεφάλι του προέδρου…
…αλλά πρέπει να είσαι έτοιμος για το χάος που θα ακολουθήσει.
Με πληροφορίες από POLITICO
