«Παγκοσμιοποίηση και πολυπολικότητα» ενάντια στην Αμερική του Τραμπ, ήταν το μήνυμα που έστειλε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, ανοίγοντας τις εργασίες του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, στην πόλη Τιαντζίν.
Παρουσία των προέδρων της Ρωσίας και της Ινδίας, Βλαντιμίρ Πούτιν και Ναρέντρα Μόντι, αλλά και άλλων 20 ηγετών, ο Κινέζος πρόεδρος τόνισε ότι το Πεκίνο θα συνεργαστεί με όλες τις χώρες μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης για μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, εναλλακτική στην αμερικανική. «Για έναν πολυπολικό κόσμο και μια χωρίς αποκλεισμούς οικονομική παγκοσμιοποίηση. Για να προωθήσουμε την εμφάνιση ενός πιο δίκαιου και ισότιμου συστήματος παγκόσμιας διακυβέρνησης, αφήνοντας στην άκρη τις διαφορές», δήλωσε ο Σι, ζητώντας την απόρριψη της νοοτροπίας του Ψυχρού Πολέμου, του εκφοβισμού και των αντιπαραθέσεων μεταξύ των μπλοκ.
Για την ιστορία, τα 10 κράτη μέλη του οργανισμού της Σαγκάης, που ιδρύθηκε πριν 24 χρόνια, διαθέτουν συνολικά μια ετήσια οικονομική παραγωγή σχεδόν 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ή σχεδόν το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ.Μαζί, αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Στήριξη από τον Πούτιν
Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν, υποστήριξε αμέσως τον φίλο του Σι Τζιπινγκ κάνοντας ένα βήμα μπροστά από το όραμα του Παγκόσμιου Νότου: επινόησε την έκφραση «Παγκόσμια Πλειοψηφία», η οποία θα επέτρεπε στη Ρωσία και την Κίνα να αναδιαμορφώσουν τους διεθνείς θεσμούς .
Κατά την άφιξή του στο συνέδριο, ο Σι μίλησε με τον Πούτιν, όπως τον αποκαλεί συχνά, τον «παλιό του φίλο». Ο Ρώσος στεκόταν δίπλα στον Κινέζο πρόεδρο στην οικογενειακή φωτογραφία. «Εμείς οι Ρώσοι δεν θα ξεχάσουμε ποτέ πώς η ηρωική αντίσταση της Κίνας ήταν ένας από τους κρίσιμους παράγοντες που εμπόδισαν την Ιαπωνία να μαχαιρώσει πισώπλατα τη Σοβιετική Ένωση κατά τους πιο σκοτεινούς μήνες του 1941-1942, και αυτό επέτρεψε στον Κόκκινο Στρατό να επικεντρώσει τις προσπάθειές του στην καταστολή του Ναζισμού και στην απελευθέρωση της Ευρώπης», δήλωσε ο Πούτιν, σε συνέντευξή του στο κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua . Υποστήριξε μάλιστα ότι «οι Δυτικοί αναθεωρητές αναβιώνουν τον ιαπωνικό μιλιταρισμό με το πρόσχημα μιας ανύπαρκτης ρωσικής και κινεζικής απειλής, και η Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, σπεύδει στα όπλα».
Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι συζήτησε με τον Σι τα αποτελέσματα της συνάντησης με τον Ντόναλντ Τραμπ στην Αλάσκα. Είπε ότι εκτιμά εξίσου τις προσπάθειες της Ινδίας και της Κίνας για την επίλυση της «ουκρανικής κρίσης». Εξέφρασε μάλιστα την ελπίδα ότι οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής με τον πρόεδρο Τραμπ στην Αλάσκα θα συμβάλουν επίσης σε αυτόν τον στόχο.
Σύσφιξη σχέσεων με την Ινδία
Σημαντική θεωρείται και η παρουσία του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στη σύνοδο. Ο Μόντι επισκέπτεται την Κίνα για πρώτη φορά από το 2018 και κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Σι, εξέφρασε τη δέσμευσή του για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ινδίας και Κίνας, «στη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης».
Αναμφίβολα, η Κίνα και η Ινδία ιστορικά, είναι αντίπαλοι. Ωστόσο, οι αβεβαιότητες στο παγκόσμιο εμπόριο και τα γεωπολιτικά ζητήματα έχουν οδηγήσει πρόσφατα σε μια προσέγγιση. «Η Κίνα και η Ινδία είναι εταίροι, όχι αντίπαλοι», είπε ο Σι στον Μόντι. Και οι δύο χώρες αντιπροσωπεύουν ευκαιρίες για ανάπτυξη, όχι απειλές, η μία για την άλλη. Ο Ινδός πρωθυπουργός επαίνεσε από την πλευρά του την «παραγωγική» συνάντηση με τον Σι. Μετά από χρόνια διπλωματικών παγωμένων ουρανών, οι δύο πολυπληθέστερες χώρες του κόσμου έρχονται για άλλη μια φορά πιο κοντά. «Συμφωνήσαμε για τη σημασία της διατήρησης της ειρήνης και της ηρεμίας στις παραμεθόριες περιοχές», έγραψε ο Μόντι στην διαδικτυακή πλατφόρμα X.
Για τον Μόντι ήταν η πρώτη του επίσκεψη στην Κίνα εδώ και επτά χρόνια. Είχε συμφωνήσει προηγουμένως με τον Ιάπωνα ομόλογό του, Σιγκέρου Ισίμπα, στην Ιαπωνία να διπλασιάσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις τα επόμενα 10 χρόνια. Ο Μόντι πιθανότατα ταξίδεψε στην Κίνα με σημαντική δυσαρέσκεια για την εμπορική διαμάχη με τις ΗΠΑ. Πριν από λίγες ημέρες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ διπλασίασε τους δασμούς στις εισαγωγές από την Ινδία στο 50% λόγω των πετρελαϊκών συμφωνιών της με τη Ρωσία.
Αν και πολλοί θεωρούν βέβαια, την επίσκεψη του Μόντι στην Κίνα ως ένδειξη επαναπροσέγγισης, πολλοί θεωρούν απίθανη την αποχώρηση του Νέου Δελχί από την Ουάσιγκτον, δεδομένης της σημασίας των ΗΠΑ για την Ινδία, συμπεριλαμβανομένων των γεωπολιτικών ζητημάτων. «Το γεγονός πάντως ότι η Ινδία, με δική της ελεύθερη βούληση και χωρίς να απαιτήσει καμία ιδιαίτερη προσπάθεια από το Πεκίνο, αποφάσισε να αποσπαστεί από την αγκαλιά των ΗΠΑ για να επανενταχθεί στην τροχιά των BRICS και των αναπτυσσόμενων χωρών παράλληλα με την Κίνα, αποτελεί ένα σημαντικό διπλωματικό επίτευγμα για τον Δράκο», τονίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες. «Ο Μόντι αντιπροσωπεύει μόνο την κορυφή του παγόβουνου, την πιο εμβληματική περίπτωση που υπογραμμίζει τα κατάφωρα διπλωματικά λάθη που διαπράττουν τόσο η Ουάσιγκτον όσο και οι Βρυξέλλες. Η Ινδία, η οποία μέχρι πριν από λίγους μήνες θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί ρεαλιστικά ως πλατφόρμα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη για να περιορίσουν την τεράστια οικονομική και πολιτική επιρροή της Κίνας, έχοντας τώρα πληγεί από τους δασμούς της κυβέρνησης Τραμπ , προτίμησε να χτυπήσει την πόρτα του αντιπάλου Σι Τζιπιγκ», προσθέτουν οι ίδιες πηγές
Παρών και ο Ερντογάν
Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης θέλει να παρουσιαστεί ανοιχτός και χωρίς αποκλεισμούς στους εταίρους διαλόγου του SCO που είναι επίσης παρόντες, όπως ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν. Μεταξύ των πολλών καλεσμένων είναι επίσης πρόεδρος της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν, καθώς και ο Σέρβος Αλεξάντερ Βούτσιτς και ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο . «Η ποικιλομορφία των καλεσμένων αποτελεί βασική πτυχή της στρατηγικής της Κίνας να παρουσιάσει τον εαυτό της ως τον μόνο απαραίτητο συνομιλητή ικανό να φέρει τους αντιπάλους στο ίδιο τραπέζι, καθώς και να μετατρέψει τον ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων σε ένα είδος διαχειριζόμενης αλληλεξάρτησης», τονίζουν Ευρωπαίοι αναλυτές.
«Με τη σύνοδο κορυφής, η Κίνα επιδεικνύει τον ρόλο της στις διεθνείς σχέσεις», λέει ο Κλάους Σουνγκ του Ινστιτούτου Έρευνας για την Κίνα Mercator (MERICS) με έδρα το Βερολίνο. Αλλά δείχνει επίσης ότι, παρά τον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ και την αυξανόμενη αποξένωση, έχει φίλους.
Από την οπτική γωνία του Σουνγκ, ωστόσο, ο Οργανισμός δεν διαθέτει μια σταθερή βάση για συνοχή μεταξύ των κρατών μελών του. Αυτό οφείλεται σε διαφορετικά γεωπολιτικά συμφέροντα, εξηγεί ο Γερμανός αναλυτής .
Αντίπαλοι στο ίδιο τραπέζι
Στο παρελθόν, έχουν επανειλημμένα εμφανιστεί ρωγμές στην ενότητα του ομίλου λόγω διαφορών μεταξύ μεμονωμένων μελών. Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, το Πεκίνο θέλει επομένως να αποδείξει ότι είναι ικανό να φέρει αντιπάλους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
«Η λίστα των ηγετών που έφτασαν στην Τιαντζίν για να ενισχύσουν τους δεσμούς τους με τον Σι μεγαλώνει. Και περιλαμβάνει, μια άλλη λεπτομέρεια που δεν πρέπει να αγνοηθεί: Πρόκειται για παράγοντες που επιθυμούν να αλλάξουν την τρέχουσα παγκόσμια τάξη», σημειώνουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Όλα αυτά είναι εμβληματικά της αποτελεσματικότητας της κινεζικής διπλωματίας, η οποία σαν μαγνήτης προσελκύει χώρες, ηγέτες και προέδρους να στρατευτούν σε μια σκακιέρα της οποίας τα πιόνια χωρίζονται από τεράστιες διαφορές – μερικές φορές ακόμη και από ιστορικές και γεωπολιτικές αντιπαλότητες – αλλά ενώνονται ακόμη περισσότερο από έναν θεμελιώδη κοινό παρονομαστή: την ανάγκη να έχουν λόγο στις παγκόσμιες υποθέσεις.
