Καθώς το λεωφορείο διασχίζει την Κεράλα προς τους ομιχλώδεις λόφους του Βάγκαμον, μια ομάδα 15 γυναικών – πολλές με χιτζάμπ και ντουπάτα, φορώντας πολύχρωμα πουκάμισα πάνω από τζιν – τραγουδούν μελωδικά, χτυπώντας παλαμάκια και λικνιζόμενες στον ρυθμό. Μόλις κατεβαίνουν από το λεωφορείο, οι γυναίκες ξεκινούν την πεζοπορία τους μέσα από τους καταπράσινους φυτεμένους με τσάι λόφους. Όταν φτάνουν σε μια κορυφή, στέκονται αντικριστά προς την απέραντη κοιλάδα, πιάνονται χέρι-χέρι και τραγουδούν ένα αισιόδοξο τραγούδι για τη νεοαποκτηθείσα ελευθερία τους.
Αυτό είναι το πρώτο «κάμπινγκ διαζυγίου» στην Ινδία, που ιδρύθηκε από τη 31χρονη Ράφια Άφι για γυναίκες που είναι διαζευγμένες, σε διάσταση, χήρες ή υποφέρουν μέσα στις σχέσεις τους. «Η ιδέα είναι να ομαλοποιηθεί το διαζύγιο και να του δοθεί αξιοπρέπεια», λέει.
«Το διαζύγιο μπορεί να είναι και όμορφο, όταν δύο άνθρωποι αποφασίζουν ότι δεν θέλουν πια να είναι μαζί», λέει η Άφι. «Θέλω να υπενθυμίσω στους ανθρώπους ότι δεν σημαίνει το τέλος της ζωής τους».
«Η κοινωνία εξιδανικεύει τη σιωπηλή υπομονή. Θέλω να αλλάξω αυτό το αφήγημα»
Το δικό της διαζύγιο πέρυσι ώθησε την Άφι να αρχίσει να «αγκαλιάζει» την ανεξαρτησία της. «Ξεκίνησα να δημιουργώ περιεχόμενο στα κοινωνικά δίκτυα, μιλώντας για την ψυχική επούλωση και τη μονογονεϊκότητα. Πολλοί ταυτίστηκαν και άρχισαν να μου στέλνουν μηνύματα.
»Ήταν σοκαριστικό να συνειδητοποιώ ότι δεν είχαν όλοι ένα σύστημα υποστήριξης όπως εγώ – οι περισσότεροι αντιμετώπιζαν κριτική και δεν μπορούσαν να μιλήσουν», λέει.
Αυτό ενέπνευσε τη δημιουργία του Break Free Stories, θεραπειών-κάμπινγκ διαζυγίου σχεδιασμένων να χτίσουν μια κοινότητα γυναικών με παρόμοιες εμπειρίες.
Η Άφι καταγράφει τις κατασκηνώσεις αυτές στα social media, από τους ποταμούς της Αλαππούζα μέχρι το ψαρολίμανο της Καλικούτ. Τα διήμερα retreats στη φύση πραγματοποιούνται λίγα Σαββατοκύριακα τον μήνα, φιλοξενούν 15–20 γυναίκες από διαφορετικά υπόβαθρα και κοστίζουν από 1.700 ρουπίες (περίπου 15 λίρες). Προσφέρονται και δωρεάν θέσεις για όσες δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν.
Κάθε κατασκήνωση ξεκινά με παιχνίδια γνωριμίας, και στη συνέχεια ακολουθούν δραστηριότητες όπως πεζοπορία, χορός και μουσικές συνεδρίες.
«Όταν οι γυναίκες νιώσουν άνετα μεταξύ τους, περνάμε σε συνεδρίες αφήγησης και θεραπευτικών συζητήσεων, σε ένα ασφαλές και χωρίς κριτική περιβάλλον. Μιλάμε επίσης για το πώς να γίνουν οικονομικά ανεξάρτητες. Μέχρι το τέλος, οι γυναίκες ξαναχτίζουν και διεκδικούν τις ιστορίες τους — και οι άγνωστες γίνονται φίλες», λέει η Άφι.
Μία δικηγόρος με τραγικό οικογενειακό παρελθόν θέλει να βοηθήσει άλλες γυναίκες
Η Ζάκι Τζ., μουσικός και δικηγόρος, προσκλήθηκε αρχικά να καθοδηγήσει τις μουσικές συνεδρίες, αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι πολλές συμμετέχουσες – ιδίως θύματα ενδοοικογενειακής βίας – αναζητούσαν και νομικές συμβουλές.
«Άρχισα να διεξάγω και νομικές συνεδρίες για να καλύψω αυτό το κενό. Πολλές γυναίκες κατηγορούσαν τον εαυτό τους επειδή “διέλυσαν” την οικογένεια. Ο στόχος είναι να σπάσουμε τα κοινωνικά στερεότυπα γύρω από την κακοποίηση φύλου και να ενημερώσουμε κάθε γυναίκα για τα δικαιώματά της και τους νόμους περί διαζυγίου και ασφάλειας.
»Η μητέρα μου πέθανε από τα χέρια του πατέρα μου. Αυτό με ώθησε να γίνω δικηγόρος και να τον πολεμήσω δικαστικά», λέει. «Θέλω να βοηθήσω κι άλλες γυναίκες να κάνουν το σωστό βήμα την κατάλληλη στιγμή».
«Πολλές γυναίκες επιλέγουν τον θάνατο αντί για το διαζύγιο»
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Έρευνα Οικογενειακής Υγείας στην Ινδία, το 32% των παντρεμένων γυναικών ηλικίας 18-49 έχουν αναφέρει ενδοοικογενειακή βία. Συχνά δέχονται πιέσεις να παραμείνουν σε κακοποιητικούς γάμους, την ώρα που οι θάνατοι λόγω ενδοσυζυγικής βίας και προίκας παραμένουν στις ειδήσεις.
Η Άφι λέει: «Αυτοκτονίες και δολοφονίες που σχετίζονται με κακοποιητικούς γάμους συμβαίνουν γύρω μας. Θέλω οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι το να φύγεις από έναν κακό γάμο είναι πράξη θάρρους.
»Πάρα πολλές γυναίκες θεωρούν τον χωρισμό ντροπιαστικό και επιλέγουν τον θάνατο αντί για το διαζύγιο. Η κοινωνία εξιδανικεύει τη σιωπηλή υπομονή, και αυτό είναι επικίνδυνο – θέλω να αλλάξω αυτό το αφήγημα».
«Πριν ήμουν θλιμμένη και καταθλιπτική. Τώρα νιώθω κίνητρο να προχωρήσω με τη ζωή μου»
Πολλές από τις περίπου 150 γυναίκες που έχουν συμμετάσχει μέχρι σήμερα λένε ότι η εμπειρία ήταν μεταμορφωτική. Η Σούρια Καλαρίκαλ λέει: «Ο γάμος μου ήταν τραυματικός και το διαζύγιο δύσκολο. Είχα ξεχάσει πώς να χαμογελώ με την ψυχή μου. Στο κάμπινγκ, κλάψαμε, γελάσαμε, και για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια άφησα τα συναισθήματά μου να βγουν».
«Καταλάβαμε ότι το διαζύγιο μπορεί να είναι απελευθερωτικό. Βρήκα το κουράγιο να προχωρήσω νομικά αν κάποιος με δυσφημίσει επειδή είμαι διαζευγμένη. Φεύγοντας από το ξενοδοχείο, νιώσαμε σαν πρωτοετείς – χωρίς κανένα στίγμα».
Μια άλλη συμμετέχουσα, η Σίφνα, λέει ότι ακούγοντας τις ιστορίες των άλλων ένιωσε λιγότερο μόνη: «Πριν ήμουν θλιμμένη και καταθλιπτική. Τώρα νιώθω κίνητρο να προχωρήσω με τη ζωή μου. Μέσα σε μία μέρα γίναμε σαν αδερφές και μείναμε ξύπνιες όλη τη νύχτα μιλώντας.
»Συνεχίζουμε να βρισκόμαστε τα Σαββατοκύριακα. Τέτοιες κατασκηνώσεις είναι σημαντικές για να βοηθήσουν τις γυναίκες να φύγουν από τοξικές σχέσεις και να αλλάξουν στάσεις. Θα εμπνεύσουν και άλλες που φοβούνται να το κάνουν», λέει.
Τα «θεραπευτικά κάμπινγκ» είναι πλέον τόσο δημοφιλή, που σχεδιάζεται η επέκτασή τους. «Λαμβάνω πολλές αιτήσεις για κατασκηνώσεις από γυναίκες σε πόλεις όπως η Μπανγκαλόρ και η Βομβάη, και σκοπεύω να οργανώσω μερικές εκεί. Ετοιμάζω και περισσότερο περιεχόμενο στα αγγλικά», λέει η Άφι.
Και κάθε Σαββατοκύριακο φέρνει και κάτι για την ίδια: «Όταν οι γυναίκες με αγκαλιάζουν και με ευχαριστούν στο τέλος, και διατηρούν επαφή και μεταξύ τους μετά το κάμπινγκ, νιώθω πιο δυνατή.
»Το διαζύγιο δεν είναι το τέλος. Είναι μια αρχή. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλω να μεταδώσω».
Με πληροφορίες από Guardian
