Οικογένειες από τον Ισημερινό (Εκουαδόρ) βρίσκουν καταφύγιο στις ΗΠΑ, αλλά η βία των καρτέλ δεν χωρά εύκολα στα «κουτάκια» του αμερικανικού νόμου για άσυλο.
Η Γκαμπριέλα (δεν είναι το πραγματικό της όνομα) αφηγείται την ιστορία της στο BBC.
Eίχε υποσχεθεί στην κόρη της ένα ταξίδι στο Ντίσνεϊ Γουόρλντ της Φλόριντα. Όμως οι διακοπές μετατράπηκαν σε δρόμος φυγής.
Από το Γκουαγιακίλ του Εκουαδόρ, όπου ζούσε μια «κανονική μεσοαστική ζωή» δουλεύοντας σε τηλεοπτικό κανάλι, βρέθηκε στις ΗΠΑ ζητώντας άσυλο, αφού οι απειλές των καρτέλ έγιναν θανατηφόρα πραγματικότητα.
Ο εκβιασμός που κατέληξε σε δολοφονία
Στην αρχή πίστευε ότι οι εκβιασμοί αφορούσαν μόνο «εκατομμυριούχους». Μέχρι που δέχθηκε τηλεφώνημα: να πληρώσει ή να τη σκοτώσουν. Οι εγκληματίες ήξεραν πού εργαζόταν, τον αριθμό της πινακίδας της.
Την ίδια περίοδο απήγαγαν τον παππού της κόρης της. Η οικογένεια έλαβε βίντεο με κομμένα δάχτυλα. Τελικά τον σκότωσαν. Και έστειλαν το δάχτυλό του σε μπουκάλι ως μακάβρια «υπογραφή».
Ο σύντροφός της τής είπε να πάρει το παιδί και να μην επιστρέψει. Έτσι βρέθηκε ανάμεσα στους εκατομμύρια που έχουν αιτηθεί άσυλο στις ΗΠΑ.
Η νομική γκρίζα ζώνη
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του BBC η αμερικανική νομοθεσία αναγνωρίζει πέντε λόγους για άσυλο: φυλή, θρησκεία, εθνικότητα, πολιτική άποψη ή συμμετοχή σε κοινωνική ομάδα. Η βία των καρτέλ δεν εντάσσεται εύκολα σε αυτές τις κατηγορίες.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, στην πρώτη του θητεία, περιόρισε ακόμη περισσότερο την προστασία για θύματα εγκληματικών συμμοριών, απαιτώντας απόδειξη ότι το κράτος «συγκαλύπτει ή αδυνατεί να προστατεύσει». Για χώρες όπως το Εκουαδόρ, αυτό είναι σχεδόν αδύνατο – και επικίνδυνο.
Παρότι η κυβέρνηση Μπάιντεν αναίρεσε τις αυστηρότερες ερμηνείες, η ουσία του νόμου δεν άλλαξε. Έτσι, αιτούντες όπως η Γκαμπριέλα ζουν σε μια παράταση αγωνίας.
Ο φόβος ως καθημερινότητα
Η ίδια έχει άδεια εργασίας αλλά η ζωή της στις ΗΠΑ περιορίζεται σε σπίτι και εργοστάσιο. Τρέμει ακόμη όταν οδηγεί μήπως ξεπεράσει το όριο ταχύτητας, μήπως βρεθεί μπλεγμένη σε διαδικασία απέλασης. «Η ζωή μας είναι μόνο δουλειά και σπίτι. Δεν θέλω άλλο τραύμα», λέει.
Παρόμοιες ιστορίες κουβαλούν η Μαρία από το Ντουράν που δέχθηκε απειλές και έφυγε πουλώντας τη μηχανή της, ή ο Λουίς, οδηγός ταξί που είδε συναδέλφους του να δολοφονούνται επειδή αρνήθηκαν να πληρώσουν.
Ανάμεσα σε «θύματα» και «υπόπτους»
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει κάποια καρτέλ «τρομοκρατικές οργανώσεις». Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τα θύματα, αλλά ταυτόχρονα εγκυμονεί κινδύνους: όσοι πλήρωσαν λύτρα ή προστασία μπορεί να κατηγορηθούν ότι έδωσαν «υλική υποστήριξη» στους τρομοκράτες.
Σύμφωνα με το Center for Migration Studies, περίπου 70% των αιτήσεων ασύλου απορρίπτονται. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι μένουν για χρόνια σε νομικό κενό, πολλοί σε κέντρα κράτησης – μια «πίεση» που συχνά οδηγεί σε παραίτηση και επιστροφή στις χώρες απ’ όπου έφυγαν.
«Θέλουμε μόνο να ζήσουμε χωρίς τρόμο»
Η Γκαμπριέλα περιμένει ακόμη την ημερομηνία της συνέντευξής της. Σκοπεύει να ζητήσει πολιτικό άσυλο, επικαλούμενη τη διαφθορά αστυνομίας και δικαστών στο Εκουαδόρ. «Είμαστε θύματα τρομοκρατών. Θέλουμε να δουλέψουμε, να πληρώνουμε φόρους, να ζούμε με τάξη και χωρίς τον τρόμο ότι το παιδί μας μπορεί να μην γυρίσει σπίτι», λέει.
