Τα φιλόδοξα σχέδια για διμερή σύνοδο κορυφής μεταξύ του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να βαλτώνουν, μόλις λίγες ημέρες αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε τη βεβαιότητά του ότι μια τέτοια συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί εντός εβδομάδων.
Πόλεις όπως η Γενεύη, η Βιέννη, η Βουδαπέστη και η Κωνσταντινούπολη έχουν προταθεί ως πιθανοί τόποι διεξαγωγής. Οι Πούτιν και Ζελένσκι δεν έχουν βρεθεί στο ίδιο δωμάτιο από το 2019, τρία χρόνια πριν η Ρωσία ξεκινήσει την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι έχει «ξεκινήσει τις προετοιμασίες» για τη σύνοδο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πιστεύει πως ο Πούτιν έχει συμφωνήσει τηλεφωνικά τη Δευτέρα. Αλλά αυτή ίσως ήταν μια… υπεραισιόδοξη ανάγνωση της συνομιλίας.
Σχεδόν αμέσως, το Κρεμλίνο δημοσίευσε μια πιο ασαφή εκδοχή της επικοινωνίας. Ο σύμβουλος του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, ανέφερε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν «τη δυνατότητα αναβάθμισης του επιπέδου των εκπροσώπων» — κάτι που ενδεχομένως να σημαίνει απλώς ότι στις συνομιλίες θα συμμετάσχουν υπουργοί αντί για απεσταλμένους.
Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι μια συνάντηση θα μπορούσε να γίνει «εντός των επόμενων δύο εβδομάδων». Ωστόσο, προειδοποίησε: «Δεν γνωρίζουμε αν ο Ρώσος πρόεδρος θα έχει το θάρρος να παρευρεθεί σε μια τέτοια σύνοδο» και κάλεσε να «πειστεί» ο Πούτιν να συμμετάσχει.
Ο Τραμπ ανέφερε ότι η Ρωσία θα βρεθεί σε μια «δύσκολη» κατάσταση αν ο Πούτιν δεν συνεργαστεί με τη διαδικασία ειρήνευσης, αλλά αρνήθηκε να μπει σε λεπτομέρειες.
«Απομακρύνεται» η συνάντηση
Τώρα, καθώς η διπλωματική φρενίτιδα καταλαγιάζει, η πιθανότητα μιας συνάντησης μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι φαίνεται να απομακρύνεται ακόμη περισσότερο.
Επιφανειακά, η Μόσχα εμφανίζεται πρόθυμη να συμμετάσχει σε διμερείς συνομιλίες μεταξύ των δύο προέδρων. Στην πράξη όμως, οι προϋποθέσεις που θέτει για μια τέτοια συνάντηση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι απαράδεκτες για την ουκρανική πλευρά.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ο Πούτιν είναι έτοιμος να συναντήσει τον Ζελένσκι, υπό την προϋπόθεση ότι όλα τα «ζητήματα» που απαιτούν επεξεργασία «στο υψηλότερο επίπεδο» θα έχουν προηγουμένως διευθετηθεί. Η αόριστη αλλά αδιάλλακτη αυτή γλώσσα έχει χρησιμοποιηθεί ξανά από το Κρεμλίνο στο παρελθόν, για να απορρίψει ουκρανικές προτάσεις για διμερή συνάντηση.
Την περασμένη εβδομάδα, ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε ότι η Ρωσία είχε αποδεχθεί εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, χαρακτηρίζοντάς το ως «πολύ σημαντικό βήμα».
Ωστόσο, πλέον φαίνεται ότι οι εγγυήσεις αυτές βασίζονται σε προτάσεις της Μόσχας που το Κίεβο είχε απορρίψει ήδη από το 2022. Οι προτάσεις αυτές προβλέπουν ότι η Ρωσία θα είναι μέρος μιας ομάδας χωρών με δικαίωμα βέτο σε κάθε στρατιωτική παρέμβαση για την άμυνα της Ουκρανίας.
Το ίδιο πλαίσιο θα απαγορεύει την παρουσία δυτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, αφήνοντάς την ουσιαστικά ανυπεράσπιστη σε περίπτωση νέας ρωσικής εισβολής. Ο Λαβρόφ δήλωσε την Πέμπτη ότι οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο ασφαλείας θα ήταν «μια εντελώς μάταιη προσπάθεια».
Ο Ζελένσκι, από την άλλη, έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε συνάντηση με τον Πούτιν θα μπορούσε να γίνει μόνο αφού οι σύμμαχοι της Ουκρανίας συμφωνήσουν σε εγγυήσεις ασφαλείας — κάτι που σίγουρα θα περιλάμβανε στήριξη από δυτικές δυνάμεις και θα απέκλειε τη Ρωσία, καθιστώντας το απαράδεκτο για τη Μόσχα.
Όπως έχουν τα πράγματα, ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία φαίνεται να είναι έτοιμες να υποχωρήσουν από τις πάγιες θέσεις τους — και κάθε πλευρά κατηγορεί την άλλη ότι υπονομεύει τις προσπάθειες για επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η πρόταση αυτή θα περιλάμβανε επίσης απαγόρευση της παρουσίας δυτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, αφήνοντάς την ουσιαστικά ανυπεράσπιστη σε περίπτωση νέας ρωσικής εισβολής. Ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε την Πέμπτη ότι οποιοδήποτε άλλο πλαίσιο ασφαλείας θα ήταν «μια εντελώς μάταιη προσπάθεια».
Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε συνάντηση με τον Πούτιν θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μόνο αφού οι σύμμαχοι του Κιέβου συμφωνήσουν σε εγγυήσεις ασφαλείας — οι οποίες αναμφίβολα θα περιλαμβάνουν στήριξη από δυτικές δυνάμεις και θα αποκλείουν τη Ρωσία, κάτι που καθιστά την πρόταση απαράδεκτη για τη Μόσχα.
Όπως έχουν τα πράγματα, ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία φαίνεται διατεθειμένες να παρεκκλίνουν από τις πάγιες θέσεις τους — και η κάθε πλευρά κατηγορεί την άλλη ότι υπονομεύει τις προσπάθειες για ειρηνευτική συμφωνία.
Αμφιλεγόμενη επιλογή η Βουδαπέστη
Η πιθανότητα μιας συνάντησης κορυφής μεταξύ Πούτιν και Ζελένσκι ίσως να μοιάζει απομακρυσμένη αυτή τη στιγμή, αλλά αυτό δεν έχει σταματήσει τις εικασίες για το πού θα μπορούσε να διεξαχθεί.
Μετά τη διπλωματική φρενίτιδα που ακολούθησε τις συνομιλίες στον Λευκό Οίκο, η Βουδαπέστη αναφέρθηκε ως πιθανή τοποθεσία και οι Αμερικανοί φέρονται να είναι θετικοί.
«Μπορούν να έρθουν στην Ουγγαρία οποιαδήποτε στιγμή», δήλωσε ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πέτερ Σιγιάρτο. «Αρκεί μία ώρα προειδοποίηση και είμαστε έτοιμοι να εγγυηθούμε δίκαιες, έντιμες, ασφαλείς και ισότιμες συνθήκες για όλους».
Ωστόσο, δεν βλέπουν όλοι την ουγγρική πρωτεύουσα ως επαρκώς ουδέτερο έδαφος. Ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν είναι από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες που έχουν διατηρήσει σχέσεις με τον Πούτιν. Έχει επίσης μπλοκάρει χρηματοδότηση για την Ουκρανία και έχει δεσμευτεί να ασκήσει βέτο στην ένταξή της στην ΕΕ.
«Ας είμαστε ειλικρινείς, η Βουδαπέστη δεν μας υποστήριξε», δήλωσε την Πέμπτη ο Ζελένσκι. «Δεν λέω ότι η πολιτική του Όρμπαν ήταν εναντίον της Ουκρανίας, αλλά ήταν εναντίον της στήριξης της Ουκρανίας», είπε στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι οι συνομιλίες στη Βουδαπέστη θα ήταν «δύσκολες».
Την Τετάρτη, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δημοσίευσε στην πλατφόρμα X ότι είναι αντίθετος στο ενδεχόμενο η Βουδαπέστη να φιλοξενήσει συνομιλίες. Η πόλη ήταν το σκηνικό μιας συνόδου κορυφής το 1994 που οδήγησε στην παράδοση του ουκρανικού πυρηνικού οπλοστασίου με αντάλλαγμα εγγυήσεις ασφαλείας από τη Ρωσία. Αυτές οι εγγυήσεις αποδείχθηκαν άνευ αξίας μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα το 2014 και την πλήρους κλίμακας εισβολή το 2022.
«Ίσως είμαι προληπτικός, αλλά αυτή τη φορά θα προσπαθούσα να βρω άλλη τοποθεσία», είπε με χιούμορ ο Τουσκ.
Ελβετία θέλει ο Μακρόν – Αυστρία ο Ζελένσκι
Ο Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε το ενδεχόμενο η σύνοδος να πραγματοποιηθεί στην Ελβετία — μια στρατιωτικά ουδέτερη ευρωπαϊκή χώρα με μακρά ιστορία φιλοξενίας υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεων. Ο Ζελένσκι πρότεινε επίσης τη Βιέννη, έδρα αρκετών διεθνών οργανισμών.
Το 2023, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν, κατηγορώντας τον για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. Ωστόσο, η Ελβετία και η Αυστρία — παρότι είναι μέλη του ICC — έχουν δηλώσει ότι θα του παραχωρούσαν ασυλία αν ερχόταν για ειρηνευτικές συνομιλίες.
Ξανά η Κωνσταντινούπολη ως επιλογή
Η Τουρκία έχει επίσης αναφερθεί ως πιθανή τοποθεσία.
Υπάρχει προηγούμενο, καθώς η Κωνσταντινούπολη έχει ήδη φιλοξενήσει τρεις γύρους απευθείας διαπραγματεύσεων σε επίπεδο αντιπροσωπειών μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας από τον Απρίλιο, αν και δεν σημειώθηκε ουσιαστική πρόοδος πέρα από συμφωνίες για ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου.
Άλλες επιλογές
Το Βατικανό και η Σαουδική Αραβία έχουν επίσης αναφερθεί από την Ουκρανία ως πιθανές τοποθεσίες. Το Βατικανό έχει εδώ και καιρό προτείνει τον εαυτό του ως κατάλληλο χώρο, ενώ η Σαουδική Αραβία έχει προηγουμένως μεσολαβήσει για ανταλλαγές κρατουμένων μεταξύ Κιέβου και Μόσχας.
Με πληροφορίες από BBC
Διαβάστε επίσης:
Τορπίλη Λαβρόφ στις εγγυήσεις ασφαλείας – Tο Reuters αποκαλύπτει το σχέδιο Πούτιν
