Ένταση επικρατεί στην κορυφή του δημοφιλέστερου Γαλλικού κόμματος σχετικά με το αν θα είναι ο Ζορντάν Μπαρντελά ή η Μαρίν Λεπέν που θα ηγηθεί του «Εθνικού Συναγερμού» στις κρίσιμες προεδρικές εκλογές του 2027. Τι σημαίνει αυτό για το όραμα και την ταυτότητα του κόμματος;
Ο Μπαρντελά, ο λαμπερός 29χρονος πρόεδρος του κόμματος, μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν πιστός και ακίνδυνος προστατευόμενος της Λεπέν. Εκείνη είναι το «βαρύ πυροβολικό» που η βάση του κόμματος θεωρούσε πάντα ως την πιο πιθανή να κερδίσει την προεδρία και να αλλάξει το πολιτικό τοπίο της Ευρώπης.
Όμως κάτι αλλάζει στη δυναμική της ηγεσίας. Προς απογοήτευση της Λεπέν, ίσως να αποκλειστεί από τη διαδοχή του Μακρόν λόγω καταδίκης για απάτη, την ώρα που ο Μπαρντελά ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις και κατευθύνει το κόμμα σε ένα νέο είδος εκλογικού σώματος.
Διαφορετικά ακροατήρια
Ενώ η Λεπέν είναι το φόβητρο των φιλελεύθερων ελίτ και έχει κερδίσει την εργατική τάξη, ο Μπαρντελά πλέον απευθύνεται σε συντηρητικούς επιχειρηματίες που παραδοσιακά ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στο κόμμα της Λεπέν. Ενώ η «γήινη» Λεπέν έχει απήχηση στις αποβιομηχανοποιημένες πόλεις του βορρά, ο «λαμπερός» Μπαρντελά στοχεύει στον πλουσιότερο νότο.
Οι παλιοί του κόμματος ίσως να μη νιώθουν άνετα με τη πιο φιλελεύθερη οικονομική προσέγγιση του Μπαρντελά, αλλά καταλαβαίνουν την εκλογική αριθμητική: για να κερδίσει κάποιος την προεδρία, πρέπει να υπερβεί το 50%, και αυτό απαιτεί να πάρει ψηφοφόρους από τη δεξιά, δηλαδή τους Ρεπουμπλικάνους. Και για αυτόν τον ρόλο, ο Μπαρντελά είναι ο κατάλληλος.
Προς το παρόν, ο Μπαρντελά ακολουθεί τις οδηγίες της Λεπέν — εκείνη καθοδηγεί τις κινήσεις του προς νέα ακροατήρια — αλλά δεν της διαφεύγει η συνεχής άνοδος του.
Η ηγεσία του κόμματος περπατάει σε τεντωμένο σχοινί καθώς μια νέα πραγματικότητα αναδύεται. Η υποψηφιότητα της Λεπέν είναι στον αέρα μέχρι την απόφαση της έφεσης, πιθανότατα το καλοκαίρι του 2026, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μπαρντελά είναι εξίσου αξιόπιστος υποψήφιος. Επισήμως, το κόμμα προσποιείται ότι όλα είναι φυσιολογικά, αλλά δεν είναι.
Η αβεβαιότητα για την κατεύθυνση του κόμματος — και για το ποιος θα ηγηθεί στην πορεία προς το Ελιζέ — είναι πλέον εμφανής.
Ο Μπαρντελά προσεγγίζει τις επιχειρήσεις
Η απήχηση του Μπαρντελά σε ένα νέο ακροατήριο φάνηκε ξεκάθαρα στη «Σύνοδο Ελευθερίας» στα τέλη Ιουνίου — ένα φεστιβάλ της δεξιάς ενόψει των προεδρικών εκλογών.
Το γεγονός συγκέντρωσε αντιφορολογικές οργανώσεις, δεξιούς ηγέτες και πολιτικούς ακτιβιστές από όλο το δεξιό φάσμα και τελούσε υπό την αιγίδα των πιο ισχυρών «νονών» της γαλλικής ακροδεξιάς: του μεγιστάνα των ΜΜΕ Βενσάν Μπολορέ και του δισεκατομμυριούχου της τεχνολογίας Πιερ-Εντουάρ Στερέν.
Παρά τη ζέστη στο Καζίνο του Παρισιού, ένα μεγαλοπρεπές θέατρο στην καρδιά της πόλης, το κοινό ενθουσιάστηκε όταν ο Μπαρντελά ανέβηκε στη σκηνή. Τον επευφημούσαν καθώς επέκρινε την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και — ίσως το πιο ενδεικτικό — συμφωνούσαν όταν υπαινίχθηκε περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες για να ισορροπήσουν τα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας.
Χαρακτηριστικά, ο Μπαρντελά επιδιώκει να τονίσει τις ομοιότητες με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, που θεωρείται ότι κατάφερε να «νομιμοποιήσει» την ακροδεξιά, ενώ η Λεπέν συνδέεται περισσότερο με τον αναπληρωτή της Μελόνι, Ματέο Σαλβίνι — έναν παλαιάς κοπής εθνικιστή και αντιμεταναστευτικό ηγέτη.
Στη Σύνοδο Ελευθερίας, ο Μπαρντελά επαίνεσε την ικανότητα της Μελόνι να επαναφέρει την ιταλική οικονομία, σε αντίθεση με τη Γαλλία, που γίνεται ο «παραβάτης» της Ευρώπης λόγω των ελλειμμάτων της.
«Κοιτάω τους αριθμούς και τις πράξεις της κυρίας Μελόνι», είπε στο Politico. «Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα του G7 με πρωτογενές πλεόνασμα το 2024».
«Η Τζόρτζια Μελόνι είναι η ζωντανή απόδειξη ότι η λαϊκή βούληση μπορεί να επικρατήσει στις κάλπες», πρόσθεσε.
Το δίλημμα του 2027
Η Λεπέν έχει θέσει υποψηφιότητα τρεις φορές και κάθε φορά πλησίαζε περισσότερο τη νίκη.
Τώρα όμως έχει δύο σοβαρά εμπόδια:
- Το εκλογικό σύστημα δύο γύρων, που επιτρέπει στις παραδοσιακές δυνάμεις να συνασπιστούν εναντίον της στον δεύτερο γύρο.
- Την καταδικαστική απόφαση για κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, η οποία προς το παρόν την καθιστά μη επιλέξιμη. Η τελική απόφαση έφεσης αναμένεται το 2026.
Για το κόμμα, ο Μπαρντελά είναι η λύση και για τα δύο:
- Δεν έχει καταδικαστεί.
- Μπορεί να κερδίσει ψηφοφόρους του κέντρου.
Αυτό σαφώς ενοχλεί τη Λεπέν, καθώς βλέπει ότι το κόμμα μπορεί να φτάσει στην εξουσία — αλλά χωρίς εκείνη ως υποψήφια.
Στελέχη του κόμματος επιμένουν ότι οι δύο ηγέτες συνεργάζονται αρμονικά με κοινό στόχο — να καθαρίσει το όνομα της Λεπέν και να την οδηγήσουν στην προεδρία — αλλά η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.
Η ένταση φουντώνει
Ένα από τα τελευταία παραδείγματα ρήξης:
Στα μέσα Ιουνίου, ο Μπαρντελά κάλεσε δημόσια τον Μακρόν να παραιτηθεί. Το πρόβλημα; Μια πρόωρη εκλογή θα μπορούσε να συμβεί πριν την έφεση της Λεπέν, αποκλείοντάς την. Η δήλωση αυτή προκάλεσε ανησυχία σε κορυφαία στελέχη.
«Το συζήτησα με τη Μαρίν, δεν το κατάλαβε… Νομίζω ότι ήταν κάπως βιαστικό», είπε ένας στενός συνεργάτης της Λεπέν.
Άλλοι το χαρακτήρισαν αυθόρμητη δήλωση.
«Δεν είναι αυθόρμητο. Το λέμε εδώ και μήνες», δήλωσε βουλευτής του κόμματος κοντά στον Μπαρντελά. «Αν υπάρξει πρόωρη εκλογή, θα είμαστε έτοιμοι, έστω κι αν δεν είναι το ιδανικό σενάριο».
Δύο ημέρες μετά την έκκληση για πρόωρες εκλογές, μια προσεκτικά σκηνοθετημένη επίσκεψη στη Διεθνή Έκθεση Αεροπορίας του Παρισιού — το πρώτο κοινό τους ταξίδι εδώ και εβδομάδες — ερμηνεύτηκε ευρέως ως προσπάθεια της Λεπέν να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.
Καθώς εκείνη και ο Μπαρντελά περιεργάζονταν μαχητικά αεροσκάφη και πυραύλους στο Λε Μπουρζέ, εκείνος την ακολουθούσε εμφανώς, κάνοντας νεύματα συμφωνίας καθώς η Λεπέν απαντούσε στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, και χαμογελούσε όταν εκείνη τον αποκαλούσε «πρωθυπουργό της» — θέση την οποία έχει από καιρό φανταστεί για εκείνον, εφόσον γίνει η ίδια πρόεδρος.
Το επίσημο “σχέδιο Β”
Τις εβδομάδες μετά την καταδίκη που καθιστά μία επιλογή Λεπέν για το «χρίσμα» του «Εθνικού Συναγερμού» αδύνατη, το κόμμα αναγκάστηκε να προσαρμόσει γρήγορα τη στρατηγική του: από το να λέει αρχικά ότι δεν χρειάζεται σχέδιο Β, έφτασε να δηλώνει ότι ο Μπαρντελά είναι επίσημα το σχέδιο Β.
Ο Εθνικός Συναγερμός βρίσκεται πλέον αντιμέτωπος με μια αμήχανη προεκλογική εκστρατεία με δύο ηγετικές μορφές. Κανείς δεν κατηγορεί ανοιχτά τον Μπαρντελά ότι προσπαθεί να «μαχαιρώσει πισώπλατα» τη Λεπέν, αλλά όλοι παραδέχονται ότι η κατάσταση είναι δύσκολη.
Ο Μπαρντελά πρέπει να δείξει πως είναι έτοιμος να αναλάβει και να ηγηθεί της προεδρικής κούρσας, σε περίπτωση που απορριφθεί η έφεση της Λεπέν, χωρίς όμως να ξεκινήσει ανοιχτά προεκλογική εκστρατεία — για να μην προκαλέσει την οργή της πολιτικής του μέντορα.
Πέριξ και των δύο ηγετών, κορυφαία στελέχη του κόμματος και παλαιοί τους συνεργάτες βρίσκονται σε έναν επώδυνο διχασμό.
«Φυσικά και είναι περίπλοκο σε ανθρώπινο επίπεδο», ομολόγησε μέλος του στενού κύκλου της Λεπέν.
Η Λεπέν αναγνωρίζει ότι το μέλλον της είναι αβέβαιο
«Όταν είσαι στην πολιτική, πρέπει να αποδεχθείς ότι δεν μπορείς να ελέγχεις πάντα τα γεγονότα», είπε η ηγέτιδα του «Εθνικού Συναγερμού» στο ακροδεξιό εβδομαδιαίο περιοδικό Valeurs Actuelles.
«Έχω αποδεχτεί το ενδεχόμενο να μην μπορώ να θέσω υποψηφιότητα».
«Σαφώς, η κατάσταση δεν είναι ιδανική. Αλλά τι άλλο προτείνετε;» συνέχισε. «Να αυτοκτονήσω πριν με δολοφονήσουν;»
Η Λεπέν, η οποία αρνείται κάθε αδίκημα, έχει χαρακτηρίσει τη δίκη ως πολιτικά υποκινούμενη και την απόφαση ως «ποινή θανάτου».
Αλλά καθώς περιμένει το «εκτελεστικό απόσπασμα», υποβάλλεται σε ένα βασανιστικό «μαρτύριο της σταγόνας», καθώς βλέπει τον διάδοχό της να την αντικαθιστά στις δημοσκοπήσεις — και στη συνείδηση των ψηφοφόρων.
Με πληροφορίες από POLITICO
