Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παρακολουθούν με αγωνία τη σημερινή συνάντηση στον Λευκό Οίκο, όπου ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάθεται ξανά απέναντι στους Ντόναλντ Τραμπ και Τζέι Ντι Βανς.
Αυτή τη φορά θα έχει την κάλυψη ηγετών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Βρετανίας, της Φινλανδίας, καθώς και των επικεφαλής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Δύο ημέρες μετά τη σύνοδο της Αλάσκας με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, που έδωσε την εικόνα ενός Τραμπ περισσότερο πρόθυμου να υιοθετήσει ρωσικές θέσεις, η Ευρώπη έρχεται στην Ουάσιγκτον με τρεις ξεκάθαρους στόχους:
- Ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας
- Τερματισμό της αιματοχυσίας και
- Προώθηση τριμερούς συνάντησης με τη συμμετοχή Πούτιν.
→ Όλες οι εξελίξεις στο liveblog της Ναυτεμπορικής
Εγγυήσεις ασφαλείας χωρίς ΝΑΤΟ
Η προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ έχει ουσιαστικά κλείσει, με τον ίδιο τον Τραμπ να δηλώνει ότι «δεν είναι ρεαλιστικό» και τη Ρωσία να το έχει αναγάγει σε κόκκινη γραμμή.
Αντ’ αυτού, στο τραπέζι βρίσκονται ειδικές «εγγυήσεις ασφαλείας» που θα παρέχουν ΗΠΑ και Ευρωπαίοι, με στόχο να αποτρέψουν νέες ρωσικές επιθέσεις.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε ότι ο Πούτιν έχει αποδεχθεί την αρχή τέτοιων δεσμεύσεων, τις οποίες χαρακτήρισε «game changing».
Ωστόσο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι η ουσία αυτών των εγγυήσεων παραμένει ασαφής. Θα μπορούσαν να θυμίζουν το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ – δηλαδή μια υπόσχεση συλλογικής άμυνας – αλλά χωρίς θεσμική σύνδεση με τη Συμμαχία. Όπως τόνισε πρώην Αμερικανός διπλωμάτης στο CNBC, αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε παρουσία δυτικών δυνάμεων στην Ουκρανία, έτοιμων να απαντήσουν σε παραβίαση μιας πιθανής εκεχειρίας.
«Σταματήστε την αιματοχυσία»
Η δεύτερη προτεραιότητα της Ευρώπης είναι σαφής: να τερματιστεί η συνεχιζόμενη αιματοχυσία. Ο Πούτιν φέρεται να ζητά την πλήρη απόσυρση της Ουκρανίας από τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στην ανατολή, με αντάλλαγμα να «παγώσει» τις γραμμές του μετώπου στη Χερσώνα και στη Ζαπορίζια.
Για το Κίεβο όμως, αυτή η πρόταση ισοδυναμεί με παράδοση κρίσιμων αμυντικών θέσεων και είναι πολιτικά αδύνατη. Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε παραχώρηση θα αποτελούσε «εφαλτήριο για μια νέα ρωσική επίθεση».
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκαθάρισε την Κυριακή ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να ασκεί διπλωματική και οικονομική πίεση στη Μόσχα. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι προετοιμάζεται το 19ο πακέτο κυρώσεων, το οποίο αναμένεται στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Η ιδέα μιας τριμερούς
Ο τρίτος στόχος που θέτουν οι Ευρωπαίοι είναι να εξασφαλίσουν ότι ο Τραμπ θα δεσμευθεί στη διοργάνωση μιας τριμερούς συνάντησης, με τη συμμετοχή τόσο του ίδιου όσο και του Πούτιν και του Ζελένσκι.
Η Ευρώπη θεωρεί ότι μόνο με την παρουσία όλων των βασικών παικτών στο τραπέζι μπορεί να υπάρξει πιθανότητα για συμφωνία. «Μόνο η Ουκρανία μπορεί να επιλέξει το μέλλον της», είπε η φον ντερ Λάιεν, υπονοώντας ότι καμία λύση δεν μπορεί να επιβληθεί στο Κίεβο ερήμην του.
Παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ έχει μιλήσει για τέτοιο ενδεχόμενο, μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν στην Αλάσκα δεν το έχει ξαναναφέρει. Η ευρωπαϊκή πλευρά φοβάται ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να προτιμήσει μια απευθείας αμερικανορωσική συνεννόηση, αφήνοντας την Ουκρανία στο περιθώριο.
Γιατί τώρα;
Η σημερινή συγκυρία είναι κομβική: η Ρωσία διατηρεί την πρωτοβουλία στο πεδίο, η Ουκρανία βρίσκεται υπό πίεση στο εσωτερικό της και η Ευρώπη φοβάται μια συμφωνία που θα άφηνε ανοιχτό το δρόμο για νέες ρωσικές επιθέσεις σε λίγα χρόνια.
Η παρουσία ηγετών όπως ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Κιρ Στάρμερ, ο Φρίντριχ Μερτς και η Τζόρτζια Μελόνι στον Λευκό Οίκο δείχνει ότι η ΕΕ θέλει να παρουσιαστεί με ενιαία φωνή.
Αν οι συνομιλίες στο Οβάλ Γραφείο κινηθούν σε αυτήν την κατεύθυνση, θα μπορούσε να ανοίξει ένα παράθυρο για βιώσιμη λύση. Αντίθετα, αν επικρατήσουν οι πιέσεις για παραχώρηση εδαφών χωρίς ισχυρές δεσμεύσεις αποτροπής, η ήπειρος κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ιστορικό πισωγύρισμα.
