Ζούμε την «πιο θανατηφόρα περίοδο για τους δημοσιογράφους» εδώ και δεκαετίες, δήλωσε η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) μετά τον θάνατο του δημοσιογράφου του Al Jazeera Ανάς αλ Σαρίφ και πέντε συναδέλφων του σε στοχευμένο ισραηλινό πλήγμα στη Λωρίδα της Γάζας την Κυριακή.
Ο ισραηλινός στρατός επιβεβαίωσε ότι είχε στοχεύσει τον αλ Σαρίφ, υποστηρίζοντας ότι ήταν μέλος του τρομοκρατικού πυρήνα της Χαμάς και συμμετείχε σε επιθέσεις κατά του Ισραήλ. «Η δημοσιογραφική ταυτότητα δεν αποτελεί ασπίδα για την τρομοκρατία», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι ισραηλινές δυνάμεις.
Ένα μήνα νωρίτερα εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού είχε δημοσιεύσει μία φωτογραφία του αλ Σαρίφ μαζί με τον Γιαχία Σινγουάρ, τον ηγέτη της Χαμάς που σκοτώθηκε από το Ισραήλ στη Γάζα τον περασμένο Οκτώβριο. Οι ισραηλινές δυνάμεις είχαν προηγουμένως κατηγορήσει τον αλ Σαρίφ και άλλους δημοσιογράφους του Al Jazeera ότι συνεργάζονται με τη Χαμάς.
Οι νεκροί δημοσιογράφοι στη Γάζα
Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια πόσοι δημοσιογράφοι έχουν χάσει την ζωή τους στη διάρκεια της συγκρούσεων τα τελευταία χρόνια.
Κατά τη συλλογή των στοιχείων συχνά γίνεται διάκριση μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών δημοσιογράφων, καθώς και εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης που σκοτώνονται εν ώρα καθήκοντος και εκείνων που σκοτώνονται ενόσω βρίσκονται μακριά από την πρώτη γραμμή. Άλλοι δεν περιλαμβάνουν όσους εργάζονται για κρατικά ελεγχόμενα μέσα όπως το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS ή το Al Aqsa TV που λειτουργεί η Χαμάς.
Επίσης, τα διαθέσιμα στοιχεία για τον αριθμό των δημοσιογράφων που σκοτώθηκαν σε ζώνες συγκρούσεων πριν από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 είναι ακόμη πιο δύσκολο να επαληθευτούν. Η CPJ έχει δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες που χρονολογούνται από το 1992. Η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (IFJ) με έδρα το Βέλγιο δήλωσε ότι είχε συντάξει ακριβείς καταλόγους θανάτων δημοσιογράφων από περίπου δύο χρόνια νωρίτερα.
Πόσοι δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί στη Γάζα
Τουλάχιστον 192 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης έχουν σκοτωθεί στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη, το Ισραήλ και τον Λίβανο από τον Οκτώβριο του 2023, σύμφωνα δελτίο της CPJ που ενημερώθηκε στις 12 Αυγούστου.
Η οργάνωση κάνει διάκριση μεταξύ «δημοσιογράφων» (συντακτικού προσωπικού) και «εργαζομένων υποστήριξης των μέσων ενημέρωσης» (όπως οδηγοί, διαμεσολαβητές, μεταφραστές, προσωπικό διανομής).
Ξεκαθαρίζει επίσης ότι τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν τους θανάτους δημοσιογράφων που δεν σχετίζονται με την εργασία τους. Ούτε περιλαμβάνει εργαζόμενους στην υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης, εκτός εάν ο θάνατός τους επιβεβαιωθεί ότι σχετίζεται με την εργασία τους.
Στη Γάζα βλέπουμε την πιο θανατηφόρα περίοδο για τους δημοσιογράφους από τότε που ξεκίνησε η τήρηση αρχείων το 1992, ανέφερε η CPJ, προσθέτοντας ότι διερευνά άλλες 130 πιθανές περιπτώσεις δολοφονίας, σύλληψης ή τραυματισμού δημοσιογράφων, καθώς και ζημιές σε γραφεία και σπίτια εργαζομένων των μέσων ενημέρωσης.
Από τους 192 δημοσιογράφους που σκοτώθηκαν σε αυτές τις περιοχές σε σχεδόν δύο χρόνια μαχών, οι 184 ήταν Παλαιστίνιοι, σύμφωνα με την CPJ. Δύο ήταν Ισραηλινοί και έξι Λιβανέζοι δημοσιογράφοι.
Σημειώνεται ότι το Ισραήλ δεν επιτρέπει στα διεθνή μέσα ενημέρωσης να εισέλθουν στη Γάζα, με εξαίρεση τα αυστηρά ελεγχόμενα ταξίδια που διευθύνονται από τον ισραηλινό στρατό.
Τα στοιχεία της CPJ συμφωνούν με τις εκθέσεις άλλων ομάδων. «Σχεδόν 200 δημοσιογράφοι έχουν σκοτωθεί» σε αυτή τη φάση των εχθροπραξιών από τα τέλη του 2023, σύμφωνα με το International News Safety Institute. Πρόκειται για «έναν άνευ προηγουμένου αριθμό θυμάτων στo σύγχρονo ρεπορτάζ για τιε συγκρούσεις», ανέφερε η οργάνωση. Αντίστοιχα, η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (IFJ) και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, με έδρα το Παρίσι, δήλωσαν στο Newsweek ότι διαθέτουν παρόμοια στοιχεία.
Από τους περίπου 200 εργαζόμενους των μέσων ενημέρωσης που σκοτώθηκαν στη Γάζα σε διάρκεια 22 μηνών πολέμου, περίπου 50 έγιναν σκόπιμα στόχος, ενώ πολλοί άλλοι σκοτώθηκαν σε επιθέσεις που έπληξαν αμάχους στον παλαιστινιακό θύλακα, δήλωσε στο Newsweek ο Thibaut Bruttin, γενικός διευθυντής των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα.
Από την πλευρά του, ο ισραηλινός στρατός έχει δηλώσει ότι «ποτέ δεν έχει, και ποτέ δεν θα στοχοποιήσει σκόπιμα δημοσιογράφους».
Η προστασία των δημοσιογράφων κατοχυρώνεται από το διεθνές δίκαιο. Ως πολίτες, η σκόπιμη στοχοποίηση μελών του Τύπου αποτελεί έγκλημα πολέμου.
