Μας υπενθυμίζουν διαρκώς πως πρέπει να αξιοποιούμε τον χρόνο μας στο έπακρο, να δουλεύουμε περισσότερο, να σταματήσουμε να αναβάλλουμε. Αλλά τι θα γινόταν αν αυτή η συμβουλή ήταν λάθος;
Μήπως τελικά η αληθινή πρόοδος βρίσκεται στην παύση και όχι στην επιτάχυνση — στον χρόνο που αφήνουμε τον εγκέφαλό μας να ξεκουραστεί και τη σκέψη να περιπλανηθεί;
Ο νευροεπιστήμονας Τζόζεφ Τζεμπέλι με αφετηρία την προσωπική εμπειρία μιας οικογένειας με τοξική σχέση με την εργασία, αποφάσισε να ερευνήσει σε βάθος τη νευρολογία της ηρεμίας και του χρόνου με τον εαυτό μας. Και αυτό που ανακάλυψε τον εξέπληξε, όπως λέει στο CNBC Make It.
Μοναξιά και δημιουργικότητα
Από γνωστικής πλευράς, η μοναχικότητα ενισχύει τη δημιουργικότητα, προσφέροντας τον απαραίτητο χώρο για να ανθίσουν οι ιδέες.
Είτε πρόκειται για συγγραφή, μουσική, ζωγραφική, κηπουρική, προσευχή ή διαλογισμό, η απομόνωση είναι συχνά η συνθήκη που χρειάζεται ο εγκέφαλος για να αποδώσει καλύτερα.
Σε αυτές τις στιγμές σιωπής, το «προεπιλεγμένο δίκτυο» του εγκεφάλου μας εργάζεται αθόρυβα, δημιουργώντας νέες συνάψεις, ενισχύοντας την ικανότητά μας για μάθηση και καλλιεργώντας τη φαντασία και τη συγκέντρωση. Μερικοί από τους πιο ευφυείς ανθρώπους αναζητούσαν τη μοναξιά, όπως εξηγεί.
Η μοναξιά υπήρξε σταθερά στη ζωή πολλών εξαιρετικά ευφυών και επιτυχημένων ανθρώπων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Μπιλ Γκέιτς.
Στα πρώτα χρόνια της Microsoft, ο Γκέιτς συνήθιζε δύο φορές τον χρόνο να αποσύρεται μόνος σε μια καλύβα για μία εβδομάδα — χωρίς επαφή με τον έξω κόσμο, μόνο με μια στοίβα βιβλία. Το ονόμαζε «Εβδομάδα Σκέψης» (Think Week): περίοδος περισυλλογής, μάθησης και ανεμπόδιστης σκέψης.
Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας εβδομάδας, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, γεννήθηκε η ιδέα για τον Internet Explorer, που κυκλοφόρησε το 1995.
Το ίδιο μοτίβο συναντάμε και στον Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο οποίος λέγεται ότι περνούσε ώρες ατενίζοντας τον Μυστικό Δείπνο, χωρίς να κάνει ούτε μία πινελιά, πριν τελικά σηκωθεί και αποχωρήσει. Η δημιουργική απομόνωση ήταν, για εκείνον, εργαλείο έμπνευσης και ακρίβειας.
Πώς να αξιοποιήσουμε τη μοναξιά προς όφελος του εγκεφάλου
Δεν υπάρχει μια «σωστή» συνταγή ή συγκεκριμένος χρόνος απομόνωσης που να ισχύει για όλους, τονίζει στο CNBC o νευροεπιστήμονας.
Ωστόσο, όσο περισσότερο χρόνο μπορούμε να αφιερώσουμε στη συνειδητή μοναξιά — ιδίως όταν το έχουμε πραγματικά ανάγκη — τόσο περισσότερο ωφελείται η ψυχική και γνωστική μας υγεία.
Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές:
1. Απλά φύγε
Ένα προσωπικό ταξίδι ή μια μικρή απόδραση μπορεί να φαίνεται τρομακτική στην αρχή. Όμως το να απομακρυνθούμε από την καθημερινή ρουτίνα και να βυθιστούμε σε ένα νέο περιβάλλον μπορεί να είναι απελευθερωτικό. Μας βγάζει από τη ζώνη άνεσης, ενεργοποιεί τις αισθήσεις και δημιουργεί χώρο για ενδοσκόπηση και φαντασία.
2. Ξεκίνα με λίγα λεπτά
Μπορεί να είναι μόλις 10 λεπτά την ημέρα. Βρες ένα ήσυχο μέρος, κάθισε χωρίς περισπασμούς και απλώς αναπνέεις. Αυτή η μικρή πρακτική αρκεί για να χαλαρώσει ο εγκέφαλος και να ενεργοποιήσει το προεπιλεγμένο δίκτυο.
3. Διάλεξε προσεκτικά τους ανθρώπους σου
Όταν κοινωνικοποιείσαι, φρόντισε να το κάνεις με ουσία. Πολλοί από εμάς περνάμε χρόνο με ανθρώπους που μας εξαντλούν — είτε από υποχρέωση είτε από ενοχές. Αυτό αυξάνει την κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, και καταστρέφει τις ουσιαστικές σχέσεις που έχουμε ανάγκη.
4. Σκέψου και κάνε ανασκόπηση
Αφιέρωσε μέρος της μοναχικότητας σε προσωπική ανασκόπηση. Μπορεί να είναι μέσα από διαλογισμό ή καταγραφή σκέψεων. Η διαδικασία της αναστοχαστικής σκέψης μάς βοηθά να κατανοούμε βαθύτερα τον εαυτό μας και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας.
5. Κάνε πράγματα που προορίζονται για έναν
Δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το γράψιμο ή η γιόγκα — που ενισχύουν την επίγνωση — δεν προσφέρουν μόνο τα οφέλη της μοναξιάς, αλλά και μας προσγειώνουν στο παρόν, δίνοντας στον εγκέφαλο την ευκαιρία να χαλαρώσει και να ανασυγκροτηθεί.
