Το Ανώτατο Δικαστήριο της Γαλλίας ακύρωσε το ένταλμα σύλληψης για τον πρώην Σύρο ηγέτη Μπασάρ αλ Άσαντ, το οποίο είχε εκδοθεί για συνέργεια σε εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.
Το Cour de Cassation έκρινε ότι το ένταλμα είναι άκυρο βάσει του διεθνούς δικαίου, το οποίο προβλέπει ότι οι αρχηγοί κρατών απολαμβάνουν προσωπική ασυλία από δίωξη σε ξένα δικαστήρια όσο βρίσκονται στην εξουσία.
Ποιο το νομικό κώλυμα
Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν υφίσταται εξαίρεση στον κανόνα, αλλά σημείωσε ότι η απόφαση αυτή επιτρέπει την έκδοση νέου εντάλματος, καθώς ο Άσαντ δεν είναι πλέον αρχηγός κράτους. Από τον Δεκέμβριο του 2024, ο Άσαντ ζει σε εξορία στη Ρωσία, μετά την κατάληψη της εξουσίας στη Συρία από αντάρτες που στηρίζονται από την Τουρκία.
Η Μαριάνα Πένια, ανώτερη νομική σύμβουλος του Open Society Justice Initiative (OSJI), χαρακτήρισε την απόφαση ως «χαμένη ευκαιρία» για το δικαστήριο να κάνει μια εξαίρεση στην ασυλία αρχηγών κρατών όταν κατηγορούνται για τα σοβαρότερα εγκλήματα. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι η εκστρατεία για την απόδοση δικαιοσύνης δεν σταματά.
Το χρονικό του εντάλματος
Το ένταλμα σύλληψης είχε εκδοθεί τον Νοέμβριο του 2023 από γαλλικό δικαστήριο, ως απάντηση σε δύο επιθέσεις με χημικά όπλα στη Συρία. Η πρώτη σημειώθηκε τον Αύγουστο του 2013, με χρήση του απαγορευμένου αερίου σαρίνος, το οποίο εκτιμάται ότι σκότωσε πάνω από 1.000 ανθρώπους – ανάμεσά τους εκατοντάδες παιδιά – στην περιοχή της Γκούτα, στην ανατολική Δαμασκό. Η δεύτερη, τον Απρίλιο του 2018, τραυμάτισε 450 ανθρώπους στις πόλεις Άντρα και Ντούμα.
Η υπόθεση κατατέθηκε από θύματα των επιθέσεων, το Συριακό Κέντρο για τα ΜΜΕ και την Ελευθερία της Έκφρασης, καθώς και το OSJI.
Η ακύρωση του εντάλματος είχε αρχικά ζητηθεί από το γραφείο καταπολέμησης της τρομοκρατίας της Γαλλίας, επικαλούμενο την ασυλία του αρχηγού κράτους. Πέρυσι, το Εφετείο του Παρισιού είχε απορρίψει την αίτηση ακύρωσης και είχε διατηρήσει το ένταλμα σε ισχύ, όμως οι αρμόδιες εισαγγελικές αρχές και η αντιτρομοκρατική κατέθεσαν νέα έφεση.
Κατά την ακρόαση, το OSJI υποστήριξε ότι η ασυλία δεν πρέπει να ισχύει όταν οι ηγέτες διαπράττουν σοβαρά εγκλήματα κατά του ίδιου του λαού τους.
Η Γαλλία έχει ήδη εκδώσει διεθνή εντάλματα σύλληψης για τρεις ακόμα υψηλόβαθμους Σύρους αξιωματούχους, μεταξύ αυτών και τον αδελφό του πρώην ηγέτη, Μαχέρ αλ Άσαντ, για συνέργεια σε εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας. Το Cour de Cassation δεν εξέτασε τα εν λόγω εντάλματα, τα οποία παραμένουν σε ισχύ.
Η επίθεση με σαρίν το 2013 παραλίγο να οδηγήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε στρατιωτική επέμβαση στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, είχε προειδοποιήσει τον Μπασάρ αλ Άσαντ ότι η χρήση χημικών όπλων θα αποτελούσε «κόκκινη γραμμή», όμως τελικά υπαναχώρησε από την απειλή στρατιωτικής δράσης όταν το καθεστώς της Δαμασκού συμφώνησε να απομακρύνει και να καταστρέψει το χημικό του οπλοστάσιο.
Το 2020, έκθεση του διεθνούς οργανισμού που επιβλέπει τη χρήση χημικών όπλων, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, κατηγόρησε επίσημα τη Συρία για χρήση αερίου σαρίν σε πεδίο μάχης. Η έκθεση χαρακτηρίστηκε από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως ορόσημο, με πιθανές συνέπειες για μελλοντικές έρευνες περί εγκλημάτων πολέμου.
Ο συριακός πόλεμος ξεκίνησε το 2011, με διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, και γρήγορα εξελίχθηκε σε πλήρη εμφύλιο το επόμενο έτος. Υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν χάσει τη ζωή τους έως και 610.000 άνθρωποι.
Πηγή: Guardian
