Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κινδυνεύει να χάσει την υποστήριξη των εθνικιστών Τούρκων ψηφοφόρων στην επίτευξη ειρήνης με τους μαχητές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, των οποίων η καύση όπλων την περασμένη εβδομάδα θεωρήθηκε από ορισμένους ως κόλπο.
Η αντίδραση στην έκκληση του Ερντογάν το Σάββατο για ευρεία κοινοβουλευτική υποστήριξη για τη διαδικασία υπογραμμίζει την πρόκληση που αντιμετωπίζει στην εξισορρόπηση των εθνικιστικών και κουρδικών αιτημάτων, με την αποτυχία να το πράξει να θέτει σε κίνδυνο την επιτυχία του σχεδίου.
Το ίδιο το μέλλον του Ερντογάν διακυβεύεται επίσης: η θητεία του λήγει το 2028, εκτός εάν το Κοινοβούλιο υποστηρίξει την ιδέα των πρόωρων εκλογών ή μιας αλλαγής στο σύνταγμα για την παράταση μιας 22ετούς διακυβέρνησης, στην οποία έχει αναβαθμίσει το προφίλ της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ, στην παγκόσμια σκηνή. Επιμένει ότι οι προσωπικές πολιτικές σκοπιμότητες δεν παίζουν κανένα ρόλο.
«Οι πόρτες μιας νέας ισχυρής Τουρκίας έχουν ανοίξει διάπλατα», δήλωσε το Σάββατο για την συμβολική αρχική παράδοση όπλων.
Ενώ ο ακροδεξιός εθνικιστικός εταίρος του κόμματός του, MHP, οδήγησε την ειρηνευτική διαδικασία, τα μικρότερα εθνικιστικά κόμματα την έχουν καταδικάσει. Θυμήθηκαν τα χρόνια που καταδίκαζε το φιλοκουρδικό κόμμα DEM ως συνδεδεμένο με την 40χρονη εξέγερση του PKK, την οποία το PKK τώρα λέει ότι έχει τελειώσει.
Τα σχόλια του Ερντογάν σχετικά με το «συνεργασία» με το DEM προκάλεσαν ψυχρή αντίδραση από το ίδιο το φιλοκουρδικό κόμμα, με την βουλευτή του DEM, Περβίν Μπουλντάν, να δηλώνει ότι δεν υπάρχει ευρεία πολιτική συμμαχία μεταξύ αυτού και του AKP.
Ο εκπρόσωπος του AKP, Ομέρ Τσελίκ, επιβεβαίωσε τα εθνικιστικά διαπιστευτήρια του προέδρου σε απάντηση σε αίτημα για σχολιασμό της δήλωσής του, λέγοντας ότι η διαδικασία «δεν είναι δούναι και λαβείν, διαπραγμάτευση ή παζάρι».
Το κοινοβούλιο συγκαλεί επιτροπή που έχει αναλάβει να αποφασίσει πώς θα αντιμετωπιστούν τα κουρδικά αιτήματα για περισσότερη αυτονομία και την επανένταξη των μαχητών που συμμορφώνονται με την έκκληση για αφοπλισμό του φυλακισμένου ηγέτη του PKK, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, τον Φεβρουάριο.
Το εθνικιστικό αντιπολιτευόμενο κόμμα IYI αρνείται να συμμετάσχει, με τον ηγέτη του, Μουσαβάτ Ντερβίσογλου, να χαρακτηρίζει την ειρηνευτική διαδικασία το Σαββατοκύριακο ως προδοσία μετά από μια σύγκρουση που έχει σκοτώσει περισσότερους από 40.000 ανθρώπους.
«Δεν θα επιτρέψουμε να καταστραφεί η Δημοκρατία, δεν θα επιτρέψουμε να διαιρεθεί η τουρκική πατρίδα, δεν θα παραδοθούμε στην προδοσία», είπε.
Ο Ουμίτ Οζντάγκ, επικεφαλής του Κόμματος Νίκης της αντιπολίτευσης, προσπάθησε επίσης να αναζωπυρώσει τα εθνικιστικά πάθη, καταδικάζοντας την επιτροπή ως προσπάθεια νομιμοποίησης του ΡΚΚ και απορρίπτοντας το γεγονός όπου 30 μέλη του ΡΚΚ έκαψαν τα όπλα τους ως «πάρτι μπάρμπεκιου».
«Δεν καίς απλώς 30 τουφέκια και τελειώνεις. Τα όπλα παραδίδονται και τα μέλη του ΡΚΚ ανακρίνονται ένα προς ένα».
Ένας ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε ότι το κάψιμο των όπλων ήταν ένα «μη αναστρέψιμο σημείο καμπής». Είναι μέρος μιας διαδικασίας πέντε σταδίων που κορυφώνεται με νομικές μεταρρυθμίσεις και κοινωνική συμφιλίωση έως τις αρχές του 2026, σύμφωνα με άλλη τουρκική πηγή.
Τι δείχνουν οι μετρήσεις κοινής γνώμης για το PKK
Ενώ αυτά τα κόμματα δεν θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την ειρηνευτική διαδικασία από μόνα τους, ο Ερντογάν, ένας οξυδερκής πολιτικός παράγοντας, είναι πιθανό να παρακολουθεί στενά τις αντιδράσεις του κοινού καθώς η επιτροπή ξεκινά τις εργασίες της.
Μια ιδιωτική δημοσκόπηση του Ιουνίου από την εταιρεία δημοσκοπήσεων Konda, την οποία είδε το Reuters, έδειξε ότι μόνο το 12% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι το PKK, που χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική ομάδα από την Τουρκία και τους δυτικούς συμμάχους της, έχει εγκαταλείψει την εξέγερση που ξεκίνησε το 1984.
Έδειξε επίσης ότι οι πιθανοί υποψήφιοι για το αντιπολιτευόμενο CHP, το οποίο τώρα υπόκειται σε ευρεία νομική καταστολή, νικούν τον Ερντογάν σε προσωπικές ψήφους στις εκλογές.
Η συνταγματική αλλαγή και η υποψηφιότητα Ερντογάν το 2028
Οι επικριτές του Ερντογάν λένε ότι η ειρηνευτική διαδικασία στοχεύει στην προσέλκυση κουρδικής υποστήριξης για ένα νέο σύνταγμα που θα ενισχύσει τα δικαιώματά τους και θα του επιτρέψει να είναι υποψήφιος το 2028. Λέει ότι η μεταρρύθμιση είναι απαραίτητη επειδή το σύνταγμα είναι ξεπερασμένο και όχι για προσωπικούς λόγους και δεν έχει δεσμευτεί να είναι ξανά υποψήφιος.
Δεν είναι σαφές εάν η επιτροπή θα προτείνει συνταγματική αλλαγή, αλλά τέτοιες αλλαγές απαιτούν την υποστήριξη 400 βουλευτών στη Βουλή των 600 εδρών με δυνατότητα δημοψηφίσματος εάν περισσότεροι από 360 βουλευτές ψηφίσουν υπέρ. Η συμμαχία AKP-MHP έχει 319 έδρες, ενώ το DEM έχει 56.
Οποιαδήποτε κίνηση για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών θα απαιτούσε επίσης 360 ψήφους, αλλά αυτό – και η ίδια η ειρηνευτική διαδικασία – θα εξαρτηθεί από τη διατήρηση της συμμετοχής του DEM.
Μετά τη συνάντηση με τον υπουργό Δικαιοσύνης την Τετάρτη, η Μπουλντάν του DEM δήλωσε ότι επέμεινε ότι ο αφοπλισμός του PKK πρέπει να προχωρήσει παράλληλα με τις νομικές αλλαγές.
«Ο υπουργός εξέφρασε τη δέσμευσή της να διασφαλίσει ότι η διαδικασία θα προχωρήσει νόμιμα και συνταγματικά», είπε, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τον αφοπλισμό.
Πηγή: Reuters
