Το κουβάρι του μυστηρίου γύρω από τη συντριβή της πτήσης Air India Express 171, που στοίχισε τη ζωή σε 260 ανθρώπους στις 12 Ιουνίου στην πόλη Αχμενταμπάντ, αρχίζει να ξετυλίγεται. Αλλά όσο προχωρά η έρευνα, τόσο αυξάνονται τα ερωτήματα – και οι υπόνοιες.
Η προκαταρκτική έκθεση, που δόθηκε στη δημοσιότητα το Σάββατο, αποκαλύπτει ότι λίγα δευτερόλεπτα μετά την απογείωση και χωρίς προειδοποίηση, διακόπηκε η παροχή καυσίμων και στους δύο κινητήρες.
Οι ειδικοί δεν κρύβουν την αμηχανία τους: το πλήρως λειτουργικό Boeing 787 Dreamliner χάνει ξαφνικά ώση και πέφτει μέσα σε πυκνοκατοικημένη γειτονιά, ενώ στο πιλοτήριο εκτυλίσσεται ένας διάλογος-γρίφος.
«Γιατί το έκανες αυτό; – Δεν το έκανα εγώ!»
Από το ηχητικό του πιλοτηρίου προκύπτει πως ο ένας πιλότος ρωτά τον άλλον «γιατί το έκοψες;» – με τον δεύτερο να απαντά «δεν το έκανα εγώ».
Δεν είναι σαφές ποιος λέει τι. Εκείνη τη στιγμή, ο συγκυβερνήτης πιλοτάρει, ενώ ο κυβερνήτης παρακολουθεί τα όργανα.
Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, οι διακόπτες καυσίμου επιστρέφουν στη θέση “run” και οι κινητήρες αρχίζουν να επανεκκινούν – αλλά ήδη είναι αργά. Το αεροπλάνο έχει φτάσει μόλις τα 625 πόδια και χάνει ύψος χωρίς επαρκή ισχύ. Ένας κινητήρας μόλις αρχίζει να επανέρχεται, ενώ ο άλλος δεν πρόλαβε ποτέ να αποδώσει.
Αδύνατο να συμβεί κατά λάθος – και όμως συνέβη
Η ενεργοποίηση των διακοπτών «cut-off» είναι ενέργεια που γίνεται μόνο στο έδαφος, μετά την προσγείωση, με ειδικό σύστημα κλειδώματος που αποτρέπει την τυχαία χρήση τους.
Ουσιαστικά πρέπει να σηκώσεις τον διακόπτη πριν τον περιστρέψεις, κάτι που απαιτεί πρόθεση. Μάλιστα, είναι πολύ δύσκολο να γυρίσουν και οι δύο διακόπτες ταυτόχρονα με ένα χέρι, όπως τονίζει Καναδός ερευνητής αεροπορικών δυστυχημάτων στο BBC.
Αυτό κάνει την υπόθεση της Air India από τις πιο ανεξήγητες στην ιστορία της ινδικής αεροπλοΐας.
«Αν κάποιος τους έκλεισε σκόπιμα ή από λάθος, τότε πρέπει να εξηγήσουμε γιατί. Δεν υπήρχε καμία επείγουσα κατάσταση εκείνη την ώρα», σχολιάζει ο Shawn Pruchnicki, πρώην ερευνητής ατυχημάτων και καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
Στο σημείο της πρόσκρουσης, οι διακόπτες βρέθηκαν και πάλι στη θέση “run”, δείγμα ότι οι πιλότοι προσπάθησαν να ανακτήσουν τον έλεγχο. Όμως το ύψος ήταν πολύ χαμηλό και ο χρόνος ελάχιστος.
Σενάρια, υποψίες και μια προειδοποίηση που δεν ελήφθη υπόψη
Η έκθεση προκαλεί νέα ανησυχία για πιθανό κατασκευαστικό πρόβλημα στους διακόπτες καυσίμου. Το 2018, η αμερικανική FAA είχε εκδώσει προειδοποιητικό δελτίο (SAIB) για παρόμοιους διακόπτες σε Boeing 737 με απενεργοποιημένο το σύστημα κλειδώματος, χωρίς όμως να προχωρήσει σε υποχρεωτικό έλεγχο.
Το ίδιο σύστημα χρησιμοποιείται και στο 787 Dreamliner – το μοντέλο που συνετρίβη. Η Air India δεν προχώρησε ποτέ στους προτεινόμενους ελέγχους, καθώς η οδηγία δεν ήταν δεσμευτική.
Πρώην αξιωματούχος της NTSB των ΗΠΑ, ο Peter Goelz, τονίζει πως «το εύρημα είναι ανησυχητικό – κάποιος στο πιλοτήριο έκλεισε τους διακόπτες». Όμως δεν είναι ακόμα σαφές ποιος, και κυρίως γιατί.
Οι οικογένειες ζητούν απαντήσεις – και διαφάνεια
Οι συγγενείς των θυμάτων είναι εξοργισμένοι. «Αυτό το έγγραφο μοιάζει περισσότερο με τεχνική περιγραφή, όχι με εξήγηση για το τι συνέβη», λέει ο Imtiyaz Ali, που έχασε τον αδερφό του, τη νύφη του και τα ανίψια του.
Η Ένωση Πιλότων της Ινδίας (ALPA) από την πλευρά της καταγγέλλει πως η έρευνα φαίνεται προκατειλημμένη κατά των πιλότων, ζητώντας να συμμετέχει ως παρατηρητής στη διαδικασία για να διασφαλιστεί η διαφάνεια.
Το υπουργείο Πολιτικής Αεροπορίας ζητά να μην εξαχθούν πρόωρα συμπεράσματα, τονίζοντας ότι η τελική έκθεση θα δημοσιευθεί σε 12 μήνες.
Μέχρι τότε όμως, το αίνιγμα της Air India 171 παραμένει σκοτεινό. Ήταν ανθρώπινο λάθος, τεχνική βλάβη ή κάτι πιο σύνθετο; Η απάντηση δεν είναι μόνο ζήτημα ασφάλειας. Είναι και δικαίωση για 260 χαμένες ζωές.
