Από τον θαυμασμό στον εκνευρισμό, ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να αλλάζει γραμμή απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν, ανοίγοντας ένα νέο και δυνητικά επικίνδυνο κεφάλαιο στις σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας.
Αφού επένδυσε χρόνια σε μια προσωπική προσέγγιση με τον Ρώσο ηγέτη, ο Τραμπ πλέον μιλά για «ανοησίες» και προωθεί, μέσω ΝΑΤΟ, την αποστολή Patriot στην Ουκρανία. Η μεταστροφή του, όπως σημειώνει το CNN, γεννά προσδοκίες για αυστηρότερη στάση της Ουάσιγκτον, αλλά και φόβους για νέα κλιμάκωση ανάμεσα σε δύο ηγέτες που δεν συνηθίζουν να υποχωρούν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία σε κάθε περίπτωση δεν προβλέπεται να τερματιστεί εύκολα.
Όπως αναφέρει σε εκτενή ανάλυσή του το CNN, ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως αντιλήφθηκε με τον πιο σκληρό τρόπο αυτό που κατέστη σαφές σε όλους τους προκατόχους του στον 21ο αιώνα: δεν μπορείς να επανακαθορίσεις τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η προσωπική του στροφή έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός γεωπολιτικού μελοδράματος – αλλά αυτό που ακολουθεί είναι ακόμη πιο κρίσιμο. Η μεταστροφή του Αμερικανού προέδρου, εκτιμά το CNN, ανοίγει πιθανότητες για την Ουκρανία, για το Κογκρέσο και για τους συμμάχους των ΗΠΑ, αλλά εγκυμονεί και σοβαρούς κινδύνους: πρώτος και κύριος – μια σύγκρουση ισχύος ανάμεσα σε δύο «μάτσο» ηγέτες με πρόσβαση στα μεγαλύτερα πυρηνικά οπλοστάσια του κόσμου.
Νέοι Patriot για το Κίεβο – Πληρώνει το ΝΑΤΟ
Παρότι ο Τραμπ εξακολουθεί να βλέπει τα πάντα μέσα από πρίσμα συναλλαγής, το CNN σημειώνει ότι η στροφή του φαίνεται πιο αυθεντική αυτή τη φορά. Όπως δήλωσε στο NBC, έχει εξασφαλίσει συμφωνία ώστε μέσω ΝΑΤΟ να σταλούν αντιαεροπορικά συστήματα Patriot στην Ουκρανία:
«Στέλνουμε όπλα στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ πληρώνει 100%», είπε. «Θα στείλουμε τα Patriot στο ΝΑΤΟ και το ΝΑΤΟ θα τα διανείμει στην Ουκρανία».
Ωστόσο, οι όροι της συμφωνίας δεν είναι ακόμη απολύτως ξεκάθαροι, και το CNN μεταδίδει πως έχει απευθύνει ερώτημα στο ΝΑΤΟ για διευκρινίσεις.
Να θυμίσουμε ότι ο Τραμπ επένδυσε πολλά σε μια προσωπική προσέγγιση προς τον Πούτιν, προτείνοντας ακόμη και γενναιόδωρους όρους για κατάπαυση του πυρός και ειρήνη, που θα διαιώνιζαν τα ρωσικά κέρδη στην Ουκρανία. Αλλά ο Πούτιν αγνόησε πλήρως τις εκκλήσεις του, παρά τις συνεχείς πιέσεις του Λευκού Οίκου.
«Είναι πάντα ευγενικός, αλλά τελικά δεν έχει νόημα», φέρεται να είπε ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα για τον Πούτιν, σύμφωνα με το CNN.
Η πλάνη
Όπως σχολιάζει το CNN, η επιμονή του Τραμπ ότι μπορεί να «κλείσει συμφωνία» με οποιονδήποτε – ακόμη και με τον Πούτιν – βασίζεται σε μια εσφαλμένη παραδοχή: ότι ο Πούτιν θέλει πράγματι να τερματίσει τον πόλεμο.
Στη Δύση ευρύτερα δυσκολεύονται να κατανοήσουν γιατί ο Πούτιν απέρριψε την αμερικανική πρόταση, η οποία φαίνεται άκρως ευνοϊκή για τη Μόσχα. Αλλά οι υπολογισμοί του Ρώσου ηγέτη δεν είναι «δυτικοί»: η εισβολή, η σύγκρουση με τη Δύση και ο αναθεωρητισμός είναι μέρος μιας ευρύτερης ιστορικής αποστολής στο μυαλό του.
Σε κάθε περίπτωση ο Τραμπ είναι εμφανώς απογοητευμένος. Και εδώ έρχεται το μεγάλο ερώτημα: θα μεταφραστεί αυτή η απογοήτευση σε ενίσχυση της πίεσης προς τη Μόσχα ή είναι απλώς ένα ξέσπασμα επειδή χάλασε η συμφωνία; Όπως δηλώνει ο Τσαρλς Κάπτσαν από το Council on Foreign Relations στο CNN International: «Νομίζω ότι τώρα ο Τραμπ το κατάλαβε. Αν θέλει συμφωνία, πρέπει να πιέσει τη Ρωσία περισσότερο».
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει περισσότερα όπλα και πυρομαχικά για την Ουκρανία – με τη στήριξη και των ευρωπαίων συμμάχων, που πλέον αισθάνονται πιο ασφαλείς ως προς την αμερικανική στάση.
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως αν αποτύχει η ειρηνευτική προσέγγιση, ο Τραμπ ίσως προσπαθήσει να «διαχωρίσει» το Ουκρανικό από τα υπόλοιπα θέματα στις σχέσεις ΗΠΑ – Ρωσίας — κυρίως οικονομικά. Αυτό θα επέτρεπε στον Πούτιν να συνεχίσει τον πόλεμο με λιγότερη πίεση από την Ουάσιγκτον.
Παράλληλα, η πρόσφατη συνάντηση του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο με τον Σεργκέι Λαβρόφ στη Μαλαισία, έδειξε σημάδια δίαυλου επικοινωνίας, με τον Ρούμπιο να μεταφέρει την «απογοήτευση και την αγανάκτηση» του Τραμπ, αλλά και να αναφέρει ότι η ρωσική πλευρά εμφανίστηκε με «διαφορετική προσέγγιση».
Πιθανή σύγκρουση γιγάντων;
Το CNN προειδοποιεί ότι, αν η ψυχρότητα Τραμπ-Πούτιν παγιωθεί, μπορεί να εξελιχθεί σε κύκλο κλιμάκωσης, με επικοινωνιακές, στρατιωτικές ή και πυρηνικές επιπτώσεις. Η «επένδυση προσωπικού κύρους» και από τους δύο ηγέτες είναι τόσο μεγάλη, που καθιστά δύσκολη μια οπισθοχώρηση.
Η Μόσχα έχει ήδη απειλήσει με πυρηνική κλιμάκωση για να φοβίσει τις δυτικές κοινωνίες, ενώ ο ίδιος ο Τραμπ έχει περιγράψει με τρόμο τα ενδεχόμενα μιας πυρηνικής σύγκρουσης, αφήνοντας ανοιχτό αν θα αντιδράσει με δύναμη ή θα επιδιώξει εκτόνωση.
Η ένταση αυτή δεν αφορά μόνο το πεδίο του πολέμου. Αφορά το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ–Ρωσίας, τη στρατηγική του Τραμπ στο δεύτερο προεδρικό του γύρο, αλλά και τη συνοχή της Δύσης.
Αν το ρήγμα με τον Πούτιν εξελιχθεί σε πλήρη ρήξη, οι αποφάσεις του Τραμπ για Ουκρανία, ΝΑΤΟ, κυρώσεις και εξοπλιστικά προγράμματα θα καθορίσουν την παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Αν όχι, τότε μπορεί να πρόκειται απλώς για ακόμη μία διαπραγματευτική τακτική ενός προέδρου που θέλει να «κερδίσει» σε όλα τα μέτωπα.
