Αντιμέτωπη με μια πρόταση μομφής στο Ευρωκοινοβούλιο, η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήταν σχεδόν σίγουρο από την αρχή πώς θα ξεπεράσει τον «κάβο».
Την πρόταση κατέθεσαν 77 ευρωβουλευτές της άκρας δεξιάς και για να γίνει δεκτή ,απαιτούνταν τα δύο τρίτα των ψήφων και η απόλυτη πλειοψηφία των μελών του Ευρωκοινοβουλίου (361).
Αν και το σενάριο αυτό δεν αποτελούσε σοβαρή απειλή για την ΕΕ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρέθηκε αντιμέτωπη με μια σφοδρή αναταραχή. Δεν είναι άλλωστε μόνο η Μαρίν Λεπέν, το κόμμα του Ούγγρου πρωθυπουργού Ορμπαν και οι υπόλοιποι ευρωβουλευτές της άκρας δεξιάς, που ξεκίνησαν την εκστρατεία κατά της προέδρου της Κομισιόν, με αφορμή τα μυστικά SMS που αντήλλαξε στη διάρκεια της πανδημίας με τον επικεφαλής της Pfizer, Αλμπερτ Μπουρλά, για την αγορά δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίων.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε άλλωστε την φον ντερ Λάιεν για την απόκρυψη των SMS , ζητώντας τη δημοσιοποίησή τους.
Πολλά μέλη του Κοινοβουλίου κατέκριναν επίσης την τάση της φον ντερ Λάιεν να λαμβάνει μεμονωμένες αποφάσεις και ενίοτε να είναι μυστικοπαθής.
Ρωγμές στην πλειοψηφία
Αφήνοντας κατά μέρος την πρόταση μομφής, η αντιπαράθεση στο ευρωκοινοβούλιο έδειξε ότι η φιλο-ευρωπαϊκή πλειοψηφία κινδυνεύει να διαλυθεί, να κρατηθεί όμηρος των πολιτικών εντάσεων και των επερχόμενων εθνικών εκλογών – στην Ουγγαρία το 2026 και στη Γαλλία και την Ιταλία το 2027.
Ηταν βέβαια εντυπωσιακό το θέαμα με τους 27 Επιτρόπους της ΕΕ να είναι παρόντες στην αίθουσα της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρόλο που σχεδόν όλοι τους δεν έχουν κανέναν ουσιαστικό ρόλο να διαδραματίσουν στη συζήτηση. Το μήνυμα που ήθελαν ν να στείλουν ήταν σαφές: στέκονται ενωμένοι πίσω από την ηγέτιδά τους, την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο αποκάλυψε όμως πολλές ρωγμές στον συνασπισμό Λαϊκού Κόμματος-Σοσιαλιστών-Φιλελεύθερων, που κυβερνούν την Κομισιόν. Στην πραγματικότητα, υπάρχει αυξανόμενη δυσαρέσκεια για την φον ντερ Λάιεν, ακόμη και εντός της πλειοψηφίας της.
Αν και η πρόεδρος της Κομισιόν κατήγγειλε την πρόταση μομφής εναντίον της ότι είναι βασισμένη σε «ψέματα» και «δυσφημιστικές συνωμοσίες», δεν φαίνεται να έπεισε αρκετούς συμμάχους της. Σοσιαλιστές και Φιλελεύθεροι κατηγόρησαν την πρόεδρο της Κομισιόν ότι πρόδωσε το πολιτικό πρόγραμμα στο οποίο συμφώνησαν πέρυσι. Συγκεκριμένα, οι εταίροι της φον ντερ Λάιεν την κατηγόρησαν ότι έχει χάσει την «οικολογική» της ορμή και δεν διστάζει να ψηφίσει με τα πιο ακραία δεξιά κόμματα την αναθεώρηση του Πράσινου Συμφώνου ή την σκλήρυνση των μέτρων κατά της μετανάστευσης. Αρκετοί ευρωβουλευτές κατηγόρησαν επίσης την πρόεδρο της Κομισιόν ότι δεν δίνει αρκετή προσοχή στο Ευρωκοινοβούλιο. «Η φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο επιβιώνει μόνο στα χαρτιά και δεν συμφωνεί πλέον σε τίποτα, ή σχεδόν σε τίποτα», γράφει η Corriere della Sera. .
Στο στόχαστρο και ο Βέμπερ
Από την κριτική των εταίρων δεν ξέφυγε ούτε ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στο οποίο ανήκει και η φον ντερ Λάιεν. Υπό την πίεση του Βέμπερ, άλλωστε, η φον ντερ Λάιεν έχει κάνει στροφή στην πολιτική της, υποκύπτοντας πολλές φορές στις απαιτήσεις της άκρας δεξιάς, κάθε φορά που χρειάζεται να διαλύσει ένα ακόμη κομμάτι της Πράσινης Συμφωνίας ή να σκληρύνει την μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ. «Δεν μπορείτε να μας ζητάτε να είμαστε υπεύθυνοι ενώ εσείς διαπραγματεύεστε με εξτρεμιστές», δήλωσε χαρακτηριστικά η επικεφαλής των Σοσιαλιστών και Σοσιαλδημοκρατών, Ιράτσε Γκαρθία Πέρεθ.
Σε κάθε περίπτωση, η φον ντερ Λάιεν αντιμετωπίζει πολλές αβεβαιότητες, με ένα διχασμένο Κοινοβούλιο και πολλά δύσκολα θέματα που θα πρέπει να επιλυθούν στο μέλλον. «Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να εξακολουθεί να είναι πρόεδρος της Επιτροπής των Βρυξελλών, αλλά θα κάθεται πάνω σε ένα τοπίο από ερείπια», τονίζουν Ευρωβουλευτές.
Τα πραγματικά ερείπια
Τα πραγματικά ερείπια βέβαια, βρίσκονται αλλού, και οι πιο δύσκολες δοκιμασίες δεν έχουν έρθει ακόμα. Πρώτα και κύρια, το θέμα των δασμών Τραμπ, όπου το δίλημμα μεταξύ μιας κακής συμφωνίας και μιας ακόμη χειρότερης, μη συμφωνίας, παραμένει άλυτο μέχρι στιγμής.
Η Επιτροπή της φον ντερ Λάιεν διαπραγματεύεται με τον πρόεδρο Τραμπ υπό αβέβαιες και δύσκολες συνθήκες, επιβαρυμένη από τη διχόνοια μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης: Τη Γερμανία, την Ιταλία και άλλες χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές, να υποστηρίζουν μια γρήγορη λύση με υποχωρήσεις απέναντι στον Τραμπ, ενώ Γαλλία και Ισπανία απαιτούν μεγαλύτερη σταθερότητα και συμμετρία απέναντι στις δασμολογικές απειλές της Ουάσιγκτον. «Το θεμελιώδες λάθος, για άλλη μια φορά, είναι ο κατευνασμός: ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι Χίτλερ, ούτε Πούτιν, είναι ο ηγέτης της χώρας που είναι ο βασικός μας σύμμαχος, αλλά είναι ψευδαίσθηση ότι με το να τον κολακεύεις, να κάνεις παραχωρήσεις, μπορεί να τον κατευνάσεις και να περιορίσεις τις ορέξεις του», λένε Ευρωπαίοι διπλωμάτες και προσθέτουν: «Με τους ισχυρούς άνδρες – εχθρούς, αντιπάλους ή συμμάχους – η ιστορία μας διδάσκει ότι ο κατευνασμός δεν έχει ποτέ λειτουργήσει».
