Ένα επανδρωμένο μαχητικό αεροσκάφος, πλαισιωμένο από σμήνη drones, δικτυωμένο μέσω ενός ψηφιακού cloud μάχης: Το “Future Combat Air System (FCAS) – Μελλοντικό Σύστημα Αεροπορικής Μάχης”. Ένα πλήρως δικτυωμένο σύστημα αερομαχιών έκτης γενιάς και από τα πιο φιλόδοξα αμυντικά έργα της Ευρώπης, αξίας δύο τρισεκατομμυρίων ευρώ.
H Airbus Defence and Space, η Dassault Aviation και η ισπανική εταιρεία πληροφορικής Indra Sistemas εργάζονται για την ανάπτυξη του FCAS ώστε να καταστεί το μαχητικό αεροσκάφος του μέλλοντος στην Ευρώπη. Στόχος είναι το FCAS, από περίπου το 2040, να αντικαταστήσει το Eurofighter Typhoon και, μακροπρόθεσμα το αμφιλεγόμενο F-35 και το Rafale.
«Η ΕΕ προσπαθεί να συμβαδίσει με τον ανταγωνισμό στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών που κυριαρχείται από την Τουρκία, το Ιράν και τη Ρωσία και να ξεπεράσει τις ΗΠΑ στην αγορά των συμβατικών μαχητικών αεροσκαφών», τονίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Το FCAS έχει ως στόχο να φέρει επανάσταση στις αεροπορικές μάχες του μέλλοντος. Ωστόσο, μια διαμάχη θα μπορούσε να εκτροχιάσει το έργο των 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Κόντρα Παρισιού – Βερολίνου
Και όμως! Αν και το FCAS αρχικά προοριζόταν να αποτελέσει την απάντηση της Ευρώπης στις προκλήσεις ασφαλείας του 21ου αιώνα, μπορεί να εξελιχθεί σε πολιτική καταστροφή, συμβολίζοντας μια διχασμένη Ευρώπη. «Το σχέδιο αυτό κινδυνεύει να καταρρεύσει. Το Παρίσι και το Βερολίνο απειλούν να έρθουν σε αντιπαράθεση για το FCAS, γεγονός που δεν αποκλείει να παραμείνει το νέο θαυματουργό όπλο, μια χίμαιρα», αναφέρουν διπλωμάτες στις Βρυξέλλες.
Όπως γράφει το γερμανικό περιοδικό Hartpunkt, η γαλλική εταιρεία κατασκευής αεροσκαφών Dassault Aviation, με την υποστήριξη της κυβέρνησης του Παρισιού, απαιτεί μερίδιο 80% στην ανάπτυξη του νέου μαχητικού αεροσκάφους. Μια κίνηση που θα υπονόμευε τον καταμερισμό εργασίας που έχει διαπραγματευτεί η Γαλλία με τη Γερμανία και την Ισπανία όλα αυτά τα χρόνια – και θα μπορούσε να σταματήσει ολόκληρο το έργο.
«Καρφί στο φέρετρο»
Αν ο γαλλικός εκβιασμός δεν αποσυρθεί, πιθανότατα θα είναι το «σημάδι θανάτου» για το νέο μαχητικό, προειδοποιεί ο γερμανός σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Κρίστοφ Σμιτ, εισηγητής για την Πολεμική Αεροπορία και την FCAS στην Επιτροπή Άμυνας της Μπούντεσταγκ. «Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με αυτό», δήλωσε ο Σμιτ στο Hartpunkt. «Ένα μερίδιο 80% για τη Γαλλία δεν θα σήμαινε μόνο κυριαρχία στον τεχνολογικό σχεδιασμό, αλλά και μετεγκατάσταση τεχνογνωσίας, βασικών τεχνολογιών και χιλιάδων θέσεων εργασίας», προσθέτει. Σύμφωνα με τον Γερμανικό Σύνδεσμο Αεροδιαστημικών Βιομηχανιών (BDLI), περίπου 30.000 θέσεις εργασίας στις συμμετέχουσες εταιρείες και τους προμηθευτές τους εξαρτώνται από το έργο FCAS.
Η σύγκρουση ξυπνά μνήμες από την ιστορία του Eurofighter: Τότε, η Γαλλία αποσύρθηκε επίσης από το έργο, αφού η επιθυμία της για κεντρικό ηγετικό ρόλο δεν ήταν επιτυχής – και αντ’ αυτού ανέπτυξε μόνη της το Rafale. Τώρα, η Dassault φαίνεται να ακολουθεί μια παρόμοια προσέγγιση. Κατά τη διάρκεια της Αεροπορικής Έκθεσης του Παρισιού στα μέσα Ιουνίου, ο διευθύνων σύμβουλος της Dassault, Ερίκ Τραπιέ, τόνισε ότι η εταιρεία του θα μπορούσε να κατασκευάσει ένα μαχητικό αεροσκάφος χωρίς συνεργάτες – και πρότεινε ανοιχτά την αποχώρηση από το FCAS εάν το Παρίσι δεν εξασφάλιζε τη «μερίδα του λέοντος» στο έργο.
Πολύ ανώτερο από το Rafale
Σύμφωνα με τον γενικό επιθεωρητή της Γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας, αντιπτέραρχο Ίνγκο Γκέρχαρτζ, το FCAS είναι «πολύ περισσότερο από ένας διάδοχος του Eurofighter και του Rafale».
Αυτό οφείλεται κυρίως στις προγραμματισμένες τεχνικές εξελίξεις: Σε αντίθεση με τα μεμονωμένα μαχητικά αεροσκάφη της κατηγορίας Eurofighter, τα FCAS είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο που αποτελείται από ένα κεντρικό, επανδρωμένο σύστημα αεροσκαφών, αρκετά drones και ένα σύστημα διαχείρισης πληροφοριών και αποστολών. «Η επανάσταση του FCAS έγκειται στην ανθεκτικότητα έναντι των εχθρικών αμυντικών επιθέσεων και των συστημάτων χάκερ, καθώς και στην περαιτέρω ανάπτυξη ενός συστήματος όπλων χωρίς ανθρώπινα σφάλματα, καθοδηγούμενου από τεχνητή νοημοσύνη», εξηγεί ο Γκέρχαρτζ.
Το Πανεπιστήμιο Bundeswehr διεξάγει μάλιστα εντατικές έρευνες για τη βελτίωση του FCAS, δίνοντας έμφαση στη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης και του αυτοματισμού και πολύ λιγότερο σε νέα οπλικά συστήματα ή ένα νέο επίπεδο ισχύος πυρός από ό,τι θα περίμενε κανείς. « Το FCAS δεν επικεντρώνεται πλέον στους κλάδους των ενόπλων δυνάμεων, αλλά μάλλον στους παράγοντες του χρόνου, της στρατηγικής και της τεχνητής νοημοσύνης ως κριτήρια ανωτερότητας», τονίζει ο γερμανός αντιπτέραρχος.
Σχέσεις ισχύος
Στον πυρήνα της, η διαμάχη για το FCAS αφορά τις βιομηχανικές σχέσεις ισχύος στην Ευρώπη. Η Airbus, όπου η Γερμανία έχει σημαίνοντα ρόλο, απαιτεί έναν δίκαιο και ισότιμο καταμερισμό εργασίας. Η Γαλλία, ωστόσο – με επικεφαλής τη Dassault – επιμένει στον εθνικό έλεγχο των «κρίσιμων δυνατοτήτων». Ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν υποστηρίζει αυτή τη γραμμή, γεγονός που αντιμετωπίζεται με σημαντικό σκεπτικισμό στο Βερολίνο.
