Τριάντα ώρες μετά την αμερικανική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί βρέθηκε στη Μόσχα για συνομιλίες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Τι μπορεί να περιμένει όμως η Τεχεράνη από τη Μόσχα;
Μέχρι τώρα, η Ρωσία έχει καταδικάσει ως «ανεύθυνες, επικίνδυνες και προκλητικές», τις ενέργειες των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν. «Με τον απρόκλητο» βομβαρδισμό ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και το Ισραήλ, παίζουν με την ασφάλεια και την ευημερία της ανθρωπότητας στο σύνολό της», δήλωσε η ρωσική αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Εθνη.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ τόνισε πάντως ότι ο Πούτιν δεν σκοπεύει να μιλήσει με τον πρόεδρο Τραμπ, μετά τις αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράν. Παρόλο που η Ρωσία και το Ιράν συμφώνησαν πρόσφατα για στρατηγική συνεργασία για τα επόμενα 20 χρόνια, αυτή δεν προβλέπει ρητά την παράδοση στρατιωτικής βοήθειας.
Η νέα ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχει πολιτικό και στρατιωτικό αντίκτυπο στην τύχη του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος έχει πλέον περάσει σε δεύτερη μοίρα ή και σε τρίτη θέση στην ατζέντα αρκετών ευρωατλαντικών κυβερνήσεων.
Δεν θέλουν αλλαγή καθεστώτος
Η Κίνα «καταδίκασε έντονα» επίσης, την αμερικανική επίθεση στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις , τονίζοντας ότι «παραβιάζει σοβαρά τους σκοπούς και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου» και επιδεινώνει σημαντικά τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, «Η Κίνα είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη μαζί με τη διεθνή κοινότητα και να αποκαταστήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή», ανακοίνωσε το Υπουργείο Εξωτερικών, στο Πεκίνο.
Προς το παρόν, μένει να δούμε αν η ρωσο-κινεζική επιρροή θα είναι επαρκής για να αποτρέψει το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες από την προφανή πρόθεσή τους για αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν. Ωστόσο, τουλάχιστον μια στρατιωτική διάσωση του καθεστώτος του Χαμενεΐ δεν αποτελεί επιλογή τόσο για τη Μόσχα, όσο και για το Πεκίνο. Η Ρωσία είναι μπλεγμένη στην Ουκρανία και η Κίνα θα πρέπει να αναλάβει υψηλό ρίσκο εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και να σπάσει την παράδοσή της μη παρέμβασης.
Είναι σαφές ότι τόσο το Πεκίνο όσο και η Μόσχα έχουν δεσμευτεί σε μια στάση αποκλιμάκωσης, την οποία ελπίζουν να επιτύχουν μέσω της ρωσικής μεσολάβησης. Οι ενέργειές τους φαίνεται να είναι συντονισμένες στο υψηλότερο επίπεδο, αποκαλύπτοντας μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα αντίβαρο στην επιθετική συμπεριφορά της Δύσης.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι και ο Ρώσος ομόλογός του Πούτιν δήλωσαν από κοινού ότι απαιτείται αποφασιστική αποκλιμάκωση και όχι περαιτέρω στρατιωτικές συγκρούσεις. Και οι δύο κάλεσαν τις Ηνωμένες Πολιτείες – να «παγώσουν» τη σύγκρουση. Με αυτόν τον τρόπο, απέρριψαν σαφώς την επέμβαση των ΗΠΑ και έδωσαν το σήμα ότι θα παρακολουθούν στενά τις μελλοντικές ενέργειες της Ουάσιγκτον.
Βασικοί σύμμαχοι της Τεχεράνης, η Μόσχα και το Πεκίνο, αν και δεν τρέφουν ιδιαίτερη συμπάθεια για τον θεοκρατικό προσανατολισμό της Ισλαμικής Δημοκρατίας ανησυχούν βέβαια για το ενδεχόμενο να υπάρξει μια φιλοδυτική αλλαγή καθεστώτος. «Η Ρωσία στην Ανατολική Ευρώπη και το Ιράν στη Δυτική Ασία ήταν και παραμένουν οι δύο κεντρικοί γεωπολιτικοί αντίπαλοι της ηγεμονίας του ΝΑΤΟ στο Δυτικό Ημισφαίριο», σημειώνουν αναλυτές.
«Η Μόσχα άλλωστε, έχει πάρει το μάθημά της από την ήττα στη Λιβύη, αλλά φοβάται και για το μέλλον των δύο βάσεων που διαθέτει στη Συρία, μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους τζιχαντιστές, στη Δαμασκό», τονίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες. «Η Μόσχα έχει βρει στο πρόσωπο του Ιράν, έναν αξιόπιστο στρατιωτικό εταίρο , καθώς η Τεχεράνη προμηθεύει τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία με ιρανικής κατασκευής μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και τα δύο κράτη πολέμησαν στο ίδιο οδόφραγμα για χρόνια, στο πλευρό της κυβέρνησης Άσαντ», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Τόσο για τη Μόσχα, όσο και για το Πεκίνο επίσης, αυτό που έχει σημασία είναι ότι το Ιράν είναι ενσωματωμένο στους αστερισμούς της σινο-ρωσικής συμμαχίας: τους BRICS, την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση και τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO).
«Το χάσμα Ρωσίας-Κίνας με τον Παγκόσμιο Βορρά έχει γίνει πολύ βαθύ. Ενώ το Κρεμλίνο βρίσκεται σε βαθιά αντιπαράθεση με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ για την Ουκρανία, η κινεζική ηγεσία βλέπει να πλησιάζει η αντιπαράθεση με τη Δύση για τους δασμούς, αλλά και τη Νότια Σινική Θάλασσα, με επίκεντρο την Ταϊβάν», εξηγούν οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες
Το Ιράν και ο Δρόμος του Μεταξιού
Το Ιράν αποτελεί επίσης μέρος της κινεζικής πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI). Από την οπτική γωνία της Κίνας, το Ιράν αποτελεί πρωτίστως έναν διάδρομο διαμετακόμισης για ενεργειακές πρώτες ύλες και άλλα αγαθά, από την Κεντρική Ασία, μέσω Τουρκίας , προς την Ευρώπη.
Η Κίνα, ειδικότερα, σχεδιάζει να επενδύσει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια στο Ιράν τα επόμενα χρόνια. Οι κινεζικές επενδύσεις σχεδόν δεκαπλασιάστηκαν τα τελευταία τρία χρόνια- από 200 εκατομμύρια δολάρια το 2022 σε 2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024. Το Πεκίνο και η Τεχεράνη έχουν συμφωνήσει επίσης σε έναν όγκο εμπορικών συναλλαγών και επενδύσεων, ύψους 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με ιρανικές πηγές,
«Μαργαριτάρι» το Ιράν
Για τη στρατηγική της Κίνας, το Ιράν αντιπροσωπεύει έναν κρίκο σε μια μακρά αλυσίδα «μαργαριταριών»- σημαντικών εταίρων. Το Ιράν προμηθεύει κυρίως την Κίνα με φθηνό αργό πετρέλαιο. Σχεδόν το 90% της ημερήσιας παραγωγής του Ιράν καταλήγει στον «κόκκινο γίγαντα».
Η φύση της σινο-ιρανικής ενεργειακής σύμβασης έχει συζητηθεί συχνά. Λέγεται ότι έχει «αποικιακό» χαρακτήρα, καθώς η Κίνα μπορεί να ασκήσει πίεση στο Ιράν, το οποίο ήδη ταλανίζεται από κυρώσεις. Επιπλέον, η Κίνα πληρώνει για τα αγαθά σε γουάν.
Ωστόσο, το γεγονός είναι ότι η συνεργασία επεκτείνεται πέρα από τις εξαγωγές ενέργειας, σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και τεχνολογικές, ακαδημαϊκές και διπλωματικές συμφωνίες συνθέτουν μια ευρύτερη εικόνα. Το Ιράν ενδέχεται επίσης να λαμβάνει υποστήριξη από κινεζικούς δορυφόρους.
Το βέβαιο είναι ότι η σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ πρέπει να τοποθετηθεί στο πλαίσιο της πολυπολικής αντιπαράθεσης της Δύσης. Σε αντίθεση με τους Άραβες γείτονες του Ιράν, που περιορίζονται σε καθαρά ρητορική αντίθεση στην αμερικανική εμπλοκή κατά του Ιράν, η Κίνα και η Ρωσία βλέπουν με φόβο πάντως ότι η Μέση Ανατολή υφίσταται γεωπολιτική ανατροπή και «λιβυοποίηση» – δηλαδή, τη διαίρεση και τη διάσπαση του Ιράν κατά μήκος εθνοθρησκευτικών γραμμών.
Μείνετε συντονισμένοι για όλες τις εξελίξεις στο liveblog της Ναυτεμπορικής.
