Το Ευρωκοινοβούλιο θέλει να προωθήσει πιο αποτελεσματικά μέτρα απέναντι στη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων.
Οι ευρωβουλευτές τάχθηκαν υπέρ της επικαιροποίησης των ορισμών που ισχύουν σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τα εγκλήματα που συνδέονται με τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση παιδιών.
Στόχος της πρότασης είναι να προσαρμόσει την ισχύουσα νομοθεσία στις νέες τεχνολογίες, όπως για παράδειγμα τα τεχνητά αλλά αληθοφανή βίντεο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών («deepfake») που παράγονται με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και να διασφαλίσει ότι η κακοποίηση και η άγρα ανηλίκων μπορούν να διώκονται ποινικά, ανεξάρτητα από το αν τα αδικήματα αυτά διαπράχθηκαν στο διαδίκτυο ή στον πραγματικό κόσμο.
Αυστηρότερες ποινές και κατάργηση των χρόνων παραγραφής
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει να αυξηθούν οι μέγιστες ποινές για διάφορα σεξουαλικά αδικήματα, όπως π.χ. σεξουαλικές πράξεις με παιδιά που έχουν συμπληρώσει μεν την ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης, αλλά δεν έχουν δώσει τη συναίνεσή τους για τις πράξεις αυτές. Οι αλλαγές αφορούν και άλλα αδικήματα, όπως η προσέγγιση παιδιών με σκοπό την έκδοσή τους, η κατοχή ή διανομή υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και η προσφορά αμοιβής για τη διάπραξη σχετικών ποινικών αδικημάτων.
Το Κοινοβούλιο ζητά επίσης να καταργηθούν οι χρόνοι παραγραφής για τα εγκλήματα που καλύπτει η επικαιροποιημένη νομοθεσία, δεδομένου ότι, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, τα περισσότερα θύματα μιλούν πολύ καιρό μετά την τέλεση του αδικήματος. Οι ευρωβουλευτές ζητούν ακόμη να μπορούν τα θύματα να διεκδικούν αποζημίωση χωρίς χρονικό περιορισμό.
Εγκλήματα που διαπράττονται με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών
Για να προσαρμοστεί η ευρωπαϊκή νομοθεσία στις τεχνολογικές εξελίξεις, οι ευρωβουλευτές ζητούν να ποινικοποιηθεί ρητά η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης «που έχουν σχεδιαστεί ή προσαρμοστεί πρωτίστως» για τη διάπραξη εγκλημάτων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν επίσης διατάξεις ενάντια στη ζωντανή μετάδοση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και τη διάδοση σχετικού υλικού στο διαδίκτυο.
Για την αποτελεσματικότερη διερεύνηση περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, οι ευρωβουλευτές ζητούν να μπορούν οι διωκτικές αρχές να διεξάγουν μυστικές έρευνες και να παρακολουθούν υπόπτους εν αγνοία τους.
Νέος ορισμός για τη συναίνεση και εξαίρεση για επαφές μεταξύ συνομηλίκων
Οι ευρωβουλευτές ζητούν να διατυπωθεί ένας νέος ορισμός της συναίνεσης, ειδικά για ανήλικα άτομα που έχουν υπερβεί την ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης. Οι επαφές μεταξύ συνομηλίκων που βασίζονται στη συναίνεση δεν θα πρέπει να διώκονται ποινικά, εκτός από τις περιπτώσεις όπου υπάρχει εξάρτηση ή κατάχρηση εμπιστοσύνης. Το να προσποιείται ένα άτομο ότι είναι συνομήλικο με άλλο άτομο για να το πείσει να έχει σεξουαλική επαφή μαζί του πρέπει, ωστόσο, να αποτελεί αξιόποινη επιβαρυντική περίσταση, σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές.
Στήριξη στα θύματα
Η στήριξη των παιδιών που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής κακοποίησης πρέπει να παρέχεται δωρεάν και να περιλαμβάνει ιατρικές και εγκληματολογικές εξετάσεις, βοήθεια στη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος, ιατρική περίθαλψη που λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του φύλου και πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Οι ευρωβουλευτές ζητούν να παρέχεται στήριξη στα παιδιά-θύματα με βάση το μοντέλο Barnahus, δηλαδή να παρέχονται όλες οι παραπάνω υπηρεσίες κάτω από την ίδια στέγη.
Δικαίωμα να καταγγέλλουν εγκλήματα θα πρέπει να έχουν επίσης φορείς που ενεργούν ως τρίτοι, όπως για παράδειγμα οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Ο εισηγητής Γερούν Λέναρς ανέφερε: «Η νομοθεσία που ψηφίσαμε σήμερα είναι φιλόδοξη – όμως, όταν μιλάμε για την προστασία των παιδιών, ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε αρκετά φιλόδοξοι. Ποινικοποιούμε πλέον τα εγχειρίδια σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, καθώς και το υλικό που παράγεται μέσω τεχνητής νοημοσύνης και προσομοιάζει με πραγματικό, το οποίο θα αντιμετωπίζεται πλέον με τον ίδιο τρόπο όπως και το αυθεντικό. Παράλληλα, είναι κρίσιμο να καταργηθεί το καθεστώς παραγραφής για τα εγκλήματα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών γιατί, για τέτοια εγκλήματα, δεν μπορεί να υπάρχει προθεσμία στην απονομή δικαιοσύνης».
Ε. Βόζεμπεργκ: Επιτακτική ανάγκη για αναθεωρημένους κανόνες
Την ανάγκη εκσυγχρονισμού του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών εντός και εκτός διαδικτύου, τόνισε με παρέμβασή της, η επικεφαλής της ευρωομάδας της ΝΔ και μέλος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, Ελίζα Βόζεμπεργκ – Βρυωνίδη, με αφορμή τη συζήτηση για τη νέα νομοθεσία περί καταπολέμησης της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
Τόνισε ότι η συνεχώς αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας χωρίς επαρκή έλεγχο καθιστά πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη για αναθεωρημένους κανόνες, προσαρμοσμένους στις απειλές του νέου ψηφιακού περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα ανέδειξε και την ευθύνη που φέρουν οι ψηφιακές πλατφόρμες.
«Οι νέες ρυθμίσεις, στην εξαιρετική έκθεση Λέναρς, ενισχύουν αποτελεσματικά την ασφάλεια και την προστασία των παιδιών και ενθαρρύνουν τις καταγγελίες, λαμβάνοντας υπόψη μάλιστα τις νέες μορφές εμφάνισης του εγκλήματος ιδίως στο ψηφιακό περιβάλλον», είπε και αμέσως προσέθεσε: «Τεχνητές εικόνες ή βίντεο κακοποίησης και εικονικοί βιασμοί πρέπει να ποινικοποιηθούν άμεσα και χωρίς εξαιρέσεις. Απαραίτητη είναι και η πρόβλεψη ευθύνης για τις ψηφιακές πλατφόρμες. Η τεχνολογία οφείλει να πάψει να φιλοξενεί δράστες σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικων παιδιών».
Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Βόζεμπεργκ υπογράμμισε ότι οι νέες ευρωπαϊκές ρυθμίσεις αποτελούν θεμέλιο για τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των εγκλημάτων και τη προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών σε κάθε έκφανση της ανηλικότητάς τους.
«Έχουμε καθήκον επιτέλους να δείξουμε μηδενική ανοχή μέσω των κοινών αυστηρών κανόνων που θεσπίζουμε και κυρίως να εξασφαλίσουμε την ορθή εφαρμογή τους. Η προστασία των παιδιών απαιτείται να είναι διαρκής, αποφασιστική και κυρίως αδιαπραγμάτευτη», κατέληξε η κ. Βόζεμπεργκ.
Με πληροφορίες από Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ΑΠΕ-ΜΠΕ
