Τουλάχιστον από το 2002 το Ιράν προσπαθεί να εμπλουτίσει φυσικό ουράνιο με το ισότοπο Ουράνιο-235 (U-235). Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε πυρηνικούς αντιδραστήρες αρκεί ο εμπλουτισμός του ουρανίου σε ποσοστό από 3% έως 5%.
Αυτή τη στιγμή, εκτιμάται ότι το Ιράν έχει φτάσει τον εμπλουτισμό σε ποσοστό 60%. Δεν υπάρχει πολιτική χρήση για τέτοια ποσοστά εμπλουτισμένου ουρανίου. Πρόκειται, ουσιαστικά, για το τελευταίο στάδιο που απαιτείται για τη δημιουργία πυρηνικών όπλων. Επομένως και παρά τις διαβεβαιώσεις του Ιράν, είναι βέβαιον ότι ο στόχος τους είναι μόνον στρατιωτικός. Από εκεί και πέρα, απομένει σε εμάς να πιστέψουμε ότι θα το χρησιμοποιήσουν μόνον για αμυντική χρήση…
Αυτή η πραγματικότητα δεν νομιμοποιεί την επίθεση του Ισραήλ. Το άρθρο 52 του καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ επιτρέπει τη νόμιμη άμυνα, μόνον όταν ένα κράτος χρειάζεται να αποκρούσει μελλοντική ένοπλη επίθεση που είναι επικείμενη και παράλληλα η χρήση βίας είναι η μόνη διαθέσιμη επιλογή. Δεν μπορεί ένα κράτος να ενεργεί προληπτικά για να αποκρούει απειλές, ακόμη και εάν αυτές είναι υπαρξιακού χαρακτήρα, όπως τα πυρηνικά όπλα. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν προκύπτει ότι είχαν εξαντληθεί οι διπλωματικές οδοί, πολλώ δε μάλλον όταν τρεις ημέρες μετά την επίθεση είχε προγραμματισθεί νέα συνάντηση των Αμερικανών με τους Ιρανούς στο Ομάν για αυτό το θέμα. Άλλωστε, οι φόβοι για ισραηλινή επίθεση κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν υπήρχαν ήδη από την περίοδο της διακυβέρνησης Ομπάμα, λόγω της κατηγορηματικής αντιθέσεως Νετανιάχου στην πυρηνική συμφωνία που διαπραγματεύτηκε ο τότε Αμερικανός πρόεδρος.
Η πραγματικότητα είναι ότι έχουμε πόλεμο μεταξύ των δύο ισχυρότερων δυνάμεων της Μέσης Ανατολής. Πρόκειται για κανονικό πόλεμο. Οι δύο πυραυλικές επιθέσεις που εξαπέλυσε το Ιράν το 2024 είχαν περισσότερο τον χαρακτήρα επιδείξεως δυνάμεως. Σε αυτό το διάστημα, η ιρανική ηγεσία έχασε τον λεγόμενο «άξονα της αντιστάσεως». Τον αποτελούσαν η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, το καθεστώς Άσαντ στη Συρία, οι αντάρτες Χούθι στην Υεμένη και πρωτίστως η οργάνωση Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο. Το ιρανικό σχέδιο ήταν η Χεζμπολάχ αλλά και οι υπόλοιποι να επιτεθούν μαζικά στο Ισραήλ με πυραύλους από εδάφη που γειτνίαζαν με αυτό, σε περίπτωση που το ίδιο το Ιράν δεχόταν επίθεση. Πλέον, αυτή η πιθανότητα έχει εκλείψει.
Η εγγύτητα
Ο συγκεκριμένος πόλεμος έχει κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά. Οι δύο χώρες απέχουν μεταξύ τους 1.000 χλμ. Η Τεχεράνη και το Τελ Αβίβ απέχουν 1.600 χλμ. Επομένως δεν μπορούν να εισβάλουν στρατεύματα της μιας ή της άλλης χώρας στο έδαφος του αντιπάλου. Ο πόλεμος διεξάγεται αποκλειστικώς από τον αέρα. Σε αυτό το επίπεδο, το Ισραήλ έχει σοβαρό πλεονέκτημα, λόγω της ισχυρής πολεμικής του αεροπορίας. Για αυτόν το λόγο και προσπαθεί να καταστρέψει όλη την αεράμυνα του Ιράν, για να δρα όπου θέλει, περίπου ανενόχλητο. Το Ιράν θα βασιστεί στους πυραύλους του. Δεν είναι τόσο αποτελεσματικοί αλλά κάνουν σοβαρή ζημιά στο Ισραήλ.
Απώτερος στόχος, όμως, του Ισραήλ είναι να σύρει την Αμερική στον πόλεμο κατά του Ιράν. Ο πρόεδρος Τραμπ προσπαθεί να αξιοποιήσει τα γεγονότα, προκειμένου να επαναφέρει το Ιράν στις διαπραγματεύσεις με τους δικούς του όρους. Για τους Ιρανούς, μια τέτοια υποταγή στη θέληση της Αμερικής -από θέση αδυναμίας- ισοδυναμεί με παραδοχή ότι η Ισλαμική Επανάσταση απέτυχε. Η αμερικανική προσφορά, να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεν θα ικανοποιηθεί σε αυτό το στάδιο.
*Ο κ. Συρίγος είναι καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής, βουλευτής Ν.Δ. στην Α’ Αθηνών
