Στη διάρκεια των τριών χρόνων του πολέμου στην Ουκρανία τα drones έχουν βρει την θέση τους στις συγκρούσεις, καθώς χρησιμοποιούνται και από τις δύο πλευρές, και έχουν αναδειχθεί ένα χρήσιμο και αποδοτικό όπλο στα σύγχρονα πεδία των μαχών.
Μάλιστα όσο περισσότερο αυξάνεται η χρήση τους από τη μία πλευρά τόσο πιο δύσκολο γίνεται από την άλλη να τα αντιμετωπίσει. Για την αντιμετώπισή τους στρέφονται έτσι σε διαφορες λύσεις, από τον ηλεκτρονικό πόλεμο- μέσω παρεμβολών- μέχρι και την απευθείας αντιπαράθεση με στρατιωτικές δυνάμεις που προσπαθούν να τα στοχεύσουν.
Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι η ευρεία χρήση των drones έχει στρέψει τις εταιρείες αμυντικού εξοπλισμού στην παραγωγή οπλικού εξοπλισμού και πυρομαχικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις τελευταίες γραμμές άμυνας σε μια μάχη με drone.
Παράλληλα, επιστρατεύονται διάφοροι άλλοι τρόποι για την προστασία των δυνάμεων στο πεδίο. Η Ρωσία, για παράδειγμα, προωθεί τη χρήση μοτοσικλετών, τετράτροχων οχημάτων ATVs και ελαφρών οχημάτων στις περιοχές όπου οι ουκρανικές δυνάμεις κάνουν εκτεταμένη χρήση των drones. Επιπλέον, δοκιμάζει την χρήση εξοπλισμού που είναι σχεδιασμένος να «κρύβει» την θερμότητα του σώματος, καθιστώντας πιο δύσκολο τον εντοπισμό των στρατιωτών από αισθητήρες με νυχτερινή όραση και υπέρυθρες οπτικές ίνες.
Οι ρωσικές δυνάμεις όμως δεν έχουν μείνει μόνο στην αμυντική προσέγγιση των drones της Ουκρανίας. Την ίδια ώρα παράγουν μεγάλες ποσότητες των δικών τους drones και αναβαθμίζουν τα υπάρχοντα μοντέλα.
Σε μια ενημέρωση των υπηρεσιών πληροφοριών του Φεβρουαρίου, το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας ανέφερε ότι η Ρωσία πιθανότατα θα μπορούσε να εκτοξεύει τουλάχιστον 2.000 drones κάθε μήνα για ολόκληρο το χρόνο. Ο αριθμός δεν φαντάζει υπερνολικός αν αναλογιστούμε ότι μόνο το βράδυ του περασμένου Σαββάτου επιτέθηκε στην Ουκρανία με σχεδόν 300 drones.
Έτσι έχουν καταφέρει να εξαπολύουν περίπλοκες επιθέσεις, που αφήνουν περιορισμένους τρόπους αντίδρασης στις δυνάμεις του Κιέβου.
Πετούν πιο γρήγορα και πιο ψηλά
Μιλώντας στο Business Insider ο αρχηγός ουκρανικής ομάδας που επιβλέπει μια κινητή μονάδα αεράμυνας εξήγησε ότι στις ρωσικές επιθέσεις έχουν αλλάξει δύο πράγματα. Τα drones που χρησιμοποιεί η Ρωσία πλέον πετούν πιο γρήγορα και πιο ψηλά. Αυτό αποτελεί πρόκληση για την αεράμυνα.
Στην καρδιά των ρωσικών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη βρίσκεται το Shahed-136, drone ιρανικής κατασκευής που πλέον παράγει και εγχώρια η Μόσχα.
Αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μπορούν να πετάξουν με ταχύτητες άνω των 115 μιλίων/ώρα. Και παρόλο που είναι πιο αργά και λιγότερο αποτελεσματικά στην πρόκληση ζημιάς από τους πυραύλους κρουζ ή τους βαλλιστικούς πυραύλους, είναι σημαντικά φθηνότερα, επιτρέποντας στη Ρωσία να τα χρησιμοποιεί σε επιθέσεις μεγάλης κλίμακας. Το έχουμε δει τις τελευταίες ημέρες που έχει «πυκνώσει» τις εναέριες επιδρομές σε διάφορες περιοχές της Ουκρανίας, στέλνοντας «σμήνη» από drones και πυραύλους.
Τα αναβαθμισμένα Shahed
Τα Shahed – που εκτοξεύονται σε σμήνη σχεδόν πάντα τη νύχτα – έχουν γίνει σήμα κατατεθέν της εκστρατείας του Βλαντίμιρ Πούτιν για την καταστροφή των ουκρανικών υποδομών, προκαλώντας διακοπές ρεύματος και καταστρέφοντας βασικές εγκαταστάσεις ηλεκτρικής ενέργειας.
Στις επιθέσεις της η Ρωσία χρησιμοποιεί το παραδοσιακό Shahed, ωστόσο, πλέον διαθέτει και μία τροποποιημένη του εκδοχή, με κινητήρα που του επιτρέπει να «τρέχει» με ταχύτητες άνω των 180 μιλίων/ώρα.
Παράλληλα, η Μόσχα έχει αυξήσει το φορτίο εκρηκτικών που μπορούν να φέρουν τόσα τα νέα όσο και τα παλιά Shahed, σχεδόν διπλασιάζοντάς το.
Αυτό μπόρεσε να το κάνει καθώς, σύμφωνα με πολλά δημοσιεύματα, οι δυνάμεις της Ρωσίας άρχισαν να χρησιμοποιούν δύο νέους τύπους κεφαλών με τα Shahed-136. Η μία από αυτές κατασκευάστηκε στη Ρωσία, ενώ η άλλη στο Ιράν.
Η ρωσικού σχεδιασμού κεφαλή, γνωστή ως KOFZBCh, έχει σχεδιαστεί όχι μόνο για να καταστρέψει έναν συγκεκριμένο στόχο αλλά και για να προκαλέσει το μέγιστο χάος στο περιβάλλον γύρω του. Η ιρανική εκδοχή δεν έχει την ίδια ικανότητα, αλλά μπορεί να προκαλέσει ισχυρό πλήγμα, σύμφωνα με το Defence Express της Ουκρανίας.
Στόχος οι ενεργειακές εγκαταστάσεις
Σχολιάζοντας την εξέλιξη στην Telegraph ο Πάβλο Ναρόζνι, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας και ιδρυτής της Reactive Mail, η οποία συνεργάζεται με τον ουκρανικό στρατό, εκτίμησε ότι η Ρωσία έπρεπε να καταστήσει τα Shahed πιο αποδοτικά γιατί οι ουκρανικές ενεργειακές εταιρείες είχαν λάβει προστατευτικά μέτρα για την προστασία των εγκαταστάσεών τους από τις ρωσικές επιθέσεις.
«Με αυτή τη συνδυασμένη κεφαλή, ο κύριος στόχος της είναι οι υποδομές ενέργειας. Αλλά οι ενεργειακές εταιρείες της Ουκρανίας κατασκευάζουν τσιμεντένια καλύμματα και εγκαθιστούν δίχτυα από χάλυβα… επομένως η Ρωσία χρειάζεται κάτι για να διεισδύσει σε αυτές τις υποδομές», εξήγησε.
Πρόσθεσε επίσης ότι ενώ μπορεί να είναι πιο ισχυρά από τα παραδοσιακά Shahed-131 και 136, θα χρειαστούν περισσότερα καύσιμα δεδομένου του αυξημένου βάρους τους, καθιστώντας την εμβέλειά τους «πολύ μικρότερη».
Δεν είναι ακόμη σαφές εάν τα αναβαθμισμένα Shaheds έχουν χρησιμοποιηθεί σε κάποια επίθεση. Ωστόσο, η ανάπτυξή τους αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη σημασία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών στις συγκρούσεις.
Τα drones-δολώματα
Η Ρωσία χρησιμοποιεί επίσης drones-δολώματα. Αυτά δεν διαθέτουν κεφαλές, αλλά έχουν σχεδιαστεί για να εξαντλούν την αεράμυνα της Ουκρανίας επειδή φαίνονται πειστικά, εξίσου θανατηφόρα με τα drones που συμμετέχουν σε επιθέσεις. Και ενώ είναι «άκακα», αυτά τα «άσφαιρα» drones μπορούν να εκτελούν αποστολές αναγνώρισης μεγάλων αποστάσεων.
Άπιαστα τα Shahed
Η Ρωσία συνήθιζε να εκτοξεύει τα Shahed της σε χαμηλά ύψη για να μην τα «πιάσουν» τα ραντάρ. Ωστόσο, πλέον τα ρωσικά drones πετούν πιο ψηλά, σε ύψος άνω των 8.000 ποδιών, που σημαίνει ότι δεν μπορούν να τα θέσουν ως στόχο τα πολυβόλα που χρησιμοποιούν οι κινητές μονάδες της Ουκρανίας.
Αυτή η τακτική καθιστά τα Shahed απρόσιτα στις κινητές ομάδες πυρός και το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να τα παρατηρούν και αναφέρουν την παρουσία τους, δήλωσε στο BI ο Ουκρανός αξιωματούχος που αναφέρεται ως Oleksiy.
Αυτά τα drones που κυκλοφορούν στο αέρα μπορούν στη συνέχεια να συγκεντρωθούν σε μια συγκεκριμένη περιοχή και να χτυπήσουν ταυτόχρονα στόχους, συνέχισε προσθέτοντας ότι ενώ οι Ουκρανοί μπορούν ακόμα να τα καταρρίψουν, «έχει αρχίσει να μειώνεται» η αποδοτικότητά τους.
Σύμφωνα με τον ίδιο, για να ξεπεραστεί αυτό το υψομετρικό φράγμα, οι κινητές ομάδες της Ουκρανίας πρέπει να χρησιμοποιήσουν άλλα όπλα, όπως πυραύλους εδάφους-αέρος που εκτοξεύονται από τον ώμο (MANPADS- Φορητά Συστήματα Αεροπορικής Άμυνας).
Στην Ουκρανία, συνηθισμένα παραδείγματα είναι το αμερικανικής κατασκευής FIM-92 Stinger ή το σοβιετικής εποχής 9K38 Igla. Αυτά χρησιμοποιούνται συνήθως για την κατάρριψη αεροσκαφών που πετούν χαμηλά, όπως ελικόπτερα, ή πυραύλων κρουζ.
Ωστόσο, «αυτή τη στιγμή, υπάρχει έλλειψη φθηνών, φορητών συστημάτων MANPADS για την κατάρριψη drones», ανέφερε σημειώνοντας ότι για την καταστροφή των drones απαιτείται η χρήση φορητών εκτοξευτών πυραύλων σε συνδυασμό με τα πολυβόλα. Με αυτό τον τρόπο «η αποτελεσματικότητα της καταστροφής εναέριων στόχων θα διπλασιαζόταν».
«Πειραγμένα» άρματα μάχης
Παρά την δυσκολίες, η Ουκρανία έχει καταφέρει να αναδιαμορφώσει τα άρματα μάχης που έχουν δοθεί από τη Δύση για να κυνηγά αυτά τα drones. Μάλιστα ένα τάγμα του ουκρανικού στρατού ετοιμάζεται να παραλάβει ένα παλιό γερμανικό άρμα μάχης Leopard 1A5 τροποποιημένο με έναν βελγικό πύργο Cockerill 3105. Η αναβάθμιση επιτρέπει στο άρμα μάχης να βάλλει κατά drones σε απότομη γωνία 41 μοιρών – 20 μοίρες υψηλότερη από το κανονικό – και να χτυπά στόχους σε απόσταση έως και 10 χιλιομέτρων.
Το γερμανικό άρμα μάχης Leopard μπορεί να μην έχει καλή θωράκιση, αλλά θεωρείται ότι λόγω της ταχύτητάς του μπορεί να αποφεύγει τα ρωσικά drones- ειδικά σε σχέση με άλλα τεθωρακισμένα οχήματα. «Είναι αλήθεια ότι η θωράκιση του Leopard είναι πραγματικά αδύναμη, αλλά δεν έχει σημασία αν οι Ρώσοι χειριστές μη επανδρωμένων αεροσκαφών δεν έχουν τον χρόνο να το δουν», όπως το βλέπει η 508η Μοίρα Στρατιωτικών Δυνάμεων της Ουκρανίας.
Βέβαια η τροποποίηση συνοδεύεται από ένα υψηλό κόστος και παρόλο που το Βέλγιο έχει υποσχεθεί βοήθεια ύψους 1 δισ. δολαρίων – και η Ουκρανία περιμένει να λάβει 170 παλιά άρματα μάχης Leopard – ο εκ των υστέρων εξοπλισμός του καθενός με τον βελγικό πύργο θα μπορούσε να κοστίσει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια.
