Οι διαπραγματευτές του Ιράν και των ΗΠΑ ολοκλήρωσαν τον πέμπτο γύρο συνομιλιών την Παρασκευή, με τον μεσολαβητή Ομάν να λέει ότι υπήρξε κάποια περιορισμένη πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με στόχο την επίλυση μιας δεκαετίας διαφωνίας σχετικά με τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης.
Οι δύο πλευρές θα συναντηθούν ξανά, αν και η ημερομηνία και ο τόπος διεξαγωγής πρέπει ακόμη να αποφασιστούν, δήλωσε στο Reuters πηγή κοντά στην ιρανική ομάδα. Δεν υπήρξε κανένα άμεσο σχόλιο από την αντιπροσωπεία των ΗΠΑ στη σύνοδο της Παρασκευής στη Ρώμη.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί είπε ότι υπάρχει δυνατότητα προόδου στις διαπραγματεύσεις αφού το Ομάν έκανε αρκετές προτάσεις, αλλά οι συνομιλίες ήταν περίπλοκες και χρειάζονταν περισσότερες συζητήσεις.
«Μόλις ολοκληρώσαμε έναν από τους πιο επαγγελματικούς γύρους διαπραγματεύσεων», δήλωσε ο Αραγτσί στην κρατική τηλεόραση του Ιράν.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο και για τις δύο πλευρές. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θέλει να περιορίσει τη δυνατότητα της Τεχεράνης να παράγει ένα πυρηνικό όπλο που θα μπορούσε να προκαλέσει μια περιφερειακή κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών και ίσως να απειλήσει το Ισραήλ. Η Ισλαμική Δημοκρατία, από την πλευρά της, θέλει να απαλλαγεί από τις καταστροφικές κυρώσεις στην οικονομία της που βασίζεται στο πετρέλαιο.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν Μπαντρ Αλμπουσαϊντί, η χώρα του οποίου μεσολαβεί στις διαπραγματεύσεις, δήλωσε στις X ότι ο πέμπτος γύρος συνομιλιών ολοκληρώθηκε «με κάποια αλλά όχι οριστική πρόοδο».
«Ελπίζουμε να ξεκαθαρίσουμε τα εναπομείναντα ζητήματα τις επόμενες ημέρες, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε προς τον κοινό στόχο της επίτευξης μιας βιώσιμης και έντιμης συμφωνίας», είπε.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί και ο απεσταλμένος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, είχαν ηγηθεί του πέμπτου γύρου συνομιλιών μέσω των διαμεσολαβητών του Ομάν, ανέφεραν ιρανικά μέσα ενημέρωσης.
Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Τεχεράνη έχουν λάβει δημόσια σκληρή στάση σχετικά με το εντατικοποιημένο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να του δώσει περιθώρια να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο, αν και η Τεχεράνη λέει ότι δεν έχει τέτοιες φιλοδοξίες και οι σκοποί είναι καθαρά πολιτικοί.
Πριν από τις συνομιλίες, ο Araqchi έγραψε στο X: «Μηδενικά πυρηνικά όπλα = έχουμε μια συμφωνία. Μηδενικός εμπλουτισμός = ΔΕΝ έχουμε συμφωνία. Ώρα να αποφασίσουμε».
Η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ είχε δηλώσει στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι ο Τραμπ πιστεύει ότι οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν «κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε την Τρίτη ότι η Ουάσιγκτον εργάζεται για την επίτευξη συμφωνίας που θα επιτρέψει στο Ιράν να έχει ένα πολιτικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας αλλά να μην εμπλουτίζει ουράνιο, ενώ αναγνώρισε ότι αυτό «δεν θα είναι εύκολο».
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος έχει τον τελευταίο λόγο για κρατικά ζητήματα, απέρριψε τα αιτήματα για διακοπή της διύλισης ουρανίου ως «υπερβολική και εξωφρενική», προειδοποιώντας ότι τέτοιες συνομιλίες είναι απίθανο να αποφέρουν αποτελέσματα.
Τα εμπόδια για μια συμφωνία
Ανάμεσα στα εμπόδια που απομένουν είναι η άρνηση της Τεχεράνης να στείλει στο εξωτερικό ολόκληρο το απόθεμα υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου – πιθανή πρώτη ύλη για πυρηνικές βόμβες – ή να συμμετάσχει σε συζητήσεις για το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων της, που θα μπορούσαν να μεταφέρουν κεφαλές σε μεγάλες αποστάσεις.
Το Ιράν λέει ότι είναι έτοιμο να δεχτεί ορισμένους περιορισμούς στον εμπλουτισμό, αλλά χρειάζεται αυστηρές εγγυήσεις ότι η Ουάσιγκτον δεν θα υπαναχωρήσει από μια μελλοντική πυρηνική συμφωνία.
Ο Τραμπ στην πρώτη του θητεία το 2018 απέρριψε μια πυρηνική συμφωνία του 2015 μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και του Ιράν. Από τότε που επέστρεψε στα καθήκοντά του φέτος, έχει αποκαταστήσει μια εκστρατεία «μέγιστης πίεσης» στην Τεχεράνη και επέβαλε εκ νέου σαρωτικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν την ιρανική οικονομία.
Το Ιράν απάντησε κλιμακώνοντας τον εμπλουτισμό πολύ πέρα από τα όρια του συμφώνου του 2015.
Η Γουέντι Σέρμαν, πρώην υφυπουργός των ΗΠΑ που ηγήθηκε της διαπραγματευτικής ομάδας των ΗΠΑ που κατέληξε στη συμφωνία του 2015, είπε νωρίτερα ότι η Τεχεράνη παρουσιάζει τον εμπλουτισμό ως ζήτημα κυριαρχίας.
«Δεν νομίζω ότι είναι δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνία με το Ιράν όπου κυριολεκτικά διαλύουν το πρόγραμμά τους, εγκαταλείπουν τον εμπλουτισμό τους, παρόλο που αυτό θα ήταν το ιδανικό», είπε στο Reuters.
Το κόστος της αποτυχίας των συνομιλιών μπορεί να είναι υψηλό. Ο μεγάλος εχθρός του Ιράν, το Ισραήλ, βλέπει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ως υπαρξιακή απειλή και λέει ότι δεν θα επέτρεπε ποτέ στο κληρικό κατεστημένο να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Ο υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων του Ισραήλ και ο επικεφαλής της υπηρεσίας εξωτερικών πληροφοριών του, Μοσάντ, επρόκειτο επίσης να βρεθούν στη Ρώμη για συνομιλίες με τους διαπραγματευτές των ΗΠΑ, ανέφερε στο Reuters πηγή ενήμερη για το θέμα.
Ο Αραγτσί είπε την Πέμπτη ότι η Ουάσιγκτον θα φέρει τη νομική ευθύνη εάν το Ισραήλ επιτεθεί σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, μετά από δημοσίευμα του CNN ότι το Ισραήλ ενδέχεται να προετοιμάζει επιδρομές.
Πηγή: Reuters
