Ένα μνημείο του σοβιετικού δικτάτορα Ιωσήφ Στάλιν που τοποθετήθηκε στο μετρό της Μόσχας προκαλεί συζητήσεις, με ορισμένους Ρώσους να το καλωσορίζουν ως ιστορικό φόρο τιμής, ενώ άλλοι να λένε ότι είναι λάθος να τιμάμε τη μνήμη κάποιου που προήδρευσε σε τόσα δεινά.
Το εντοιχισμένο γλυπτό σε φυσικό μέγεθος στο σταθμό του μετρό Taganskaya της Μόσχας απεικονίζει τον Στάλιν να στέκεται στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας περικυκλωμένος από ένα πλήθος Σοβιετικών πολιτών που τον κοιτάζει με θαυμασμό και είναι μια αναπαράσταση ενός μνημείου που αποκαλύφθηκε στον ίδιο σταθμό το 1950, τρία χρόνια πριν πεθάνει ο Στάλιν.
Το μετρό της Μόσχας είπε ότι το αρχικό μνημείο του Στάλιν είχε «χαθεί» το 1966, όταν ο σταθμός του μετρό Taganskaya που το φιλοξενούσε είχε αναδιαμορφωθεί.
Σχεδόν 700.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν κατά την περίοδο του «Μεγάλου Τρόμου» του Στάλιν, το 1937-38, εν μέσω δοκιμασιών και εκκαθαρίσεων των πραγματικών και υποτιθέμενων εχθρών του. Πολλοί άλλοι Σοβιετικοί πολίτες στάλθηκαν στα Γκουλάγκ, ένα ζοφερό δίκτυο στρατοπέδων φυλακών, που απλώνεται στη μεγαλύτερη χώρα του κόσμου.
Το μετρό της Μόσχας ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η νέα έκδοση του μνημείου, η οποία παρουσιάστηκε στο κοινό στις 15 Μαΐου, ήταν ένα από τα «δώρα» του στους επιβάτες για τον εορτασμό της 90ής επετείου του εκτεταμένου, περίτεχνου και περίφημου αποτελεσματικού συστήματος μεταφορών.
Ο αρχικός τίτλος του έργου, «Ευγνωμοσύνη του Λαού προς τον Ηγέτη και τον Διοικητή», ήταν αφιερωμένος στον ρόλο του Στάλιν στη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την 80η επέτειο του οποίου η Ρωσία σημείωσε με μεγαλοπρέπεια φέτος.
«Διχασμένη» η κοινή γνώμη
«Αυτός ο άνθρωπος (ο Στάλιν), δημιούργησε πολλά», είπε ο Γιεβγκένι Ιβάνοφ, κάτοικος της Μόσχας, ο οποίος είχε έρθει να δει το νέο μνημείο την Τετάρτη.
«Έχει κάτι για το οποίο να είναι περήφανος. Και δεν είναι στο χέρι μας να το γκρεμίσουμε. Ένας άντρας έκανε κάτι – πρέπει να σεβαστούμε αυτό που έκανε».
Ο Κίριλ Φρολοφ, άλλος κάτοικος της πρωτεύουσας, είπε ότι αποδέχτηκε ότι η περίοδος του Στάλιν ήταν αμφίσημη και ότι δεν μπορούσες να τον πεις «καλό».
Αλλά είπε ότι ο ρόλος του Στάλιν ως νικητής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η επιτυχής εκβιομηχάνιση της Σοβιετικής Ένωσης σήμαιναν ότι είχε επιτύχει πραγματικά αποτελέσματα και του άξιζε να τον θυμούνται.
«Αυτός ο άνθρωπος έκανε περισσότερα για τη χώρα μας από οποιονδήποτε άλλον. Γι’ αυτό πιστεύω ότι αυτό (το νέο μνημείο) είναι καλό και θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα… Επειδή η γενιά, ας πούμε, του 2000 και μετά, δεν καταλαβαίνουν καθόλου ποιος είναι αυτός».
Άλλοι καταδίκασαν το μνημείο.
Αντιδράσεις στην αντιπολίτευση
Το παράρτημα της Μόσχας του φιλελεύθερου κόμματος Yabloko εξέδωσε επίσημη διαμαρτυρία ενάντια σε αυτό που αποκάλεσε την επιστροφή ενός μνημείου σε «τύραννο και δικτάτορα» και απαίτησε από το μετρό της Μόσχας να επικεντρωθεί στον εορτασμό των θυμάτων της καταστολής του Στάλιν.
«Η επιστροφή των συμβόλων του σταλινισμού στη Μόσχα είναι φτύσιμο στο πρόσωπο της ιστορίας και μια πράξη κοροϊδίας κατά των απογόνων των καταπιεσμένων», ανέφερε η Yabloko σε δήλωση.
Άγνωστα άτομα άφησαν αρχικά δύο πινακίδες στο μνημείο που περιείχαν αποφθέγματα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του πρώην προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ, τα οποία ήταν επικριτικά για τον Στάλιν. Αργότερα αφαιρέθηκαν.
Αποσταλινισμός
Ο Σοβιετικός ηγέτης Νικήτα Χρουστσόφ κατήγγειλε τον Στάλιν για τη βαρβαρότητα και τα εγκλήματά του το 1956 και οι εικόνες του Στάλιν αργότερα θα αφαιρούνταν συστηματικά ως μέρος μιας εκστρατείας αποσταλινοποίησης. Τα τελευταία χρόνια, ορισμένα μνημεία του Στάλιν έχουν αρχίσει να επανεμφανίζονται σε ορισμένα μέρη, αν και η κληρονομιά του παραμένει βαθιά διχαστική.
Ο Αλεξάντερ Ζινοβίεφ, ερευνητής και ειδικός στη σοβιετική αρχιτεκτονική, είπε ότι ένιωθε ότι το νέο μνημείο και η περίοδος που προκάλεσε είχε κάποιους παραλληλισμούς με την τρέχουσα διάθεση στο εσωτερικό της Ρωσίας σε μια εποχή που είναι εγκλωβισμένη σε αντιπαράθεση με τη Δύση για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Είναι η ίδια αυτοαπομόνωση, είναι η ίδια συντηρητική ιδεολογία και η στήριξη στις δικές μας δυνάμεις», είπε.
«Και αυτό το θέμα με τον Στάλιν, με την αισθητική του… ότι πρέπει να εμπιστευόμαστε τον ηγέτη μας και να είμαστε χαρούμενοι και όχι να επικρίνουμε αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία, είναι πολύ εναρμονισμένο με την εποχή μας», πρόσθεσε.
Πηγή: Reuters
