Τέσσερις άνδρες, ηλικίας 55 έως 77 ετών, μέλη της διαβόητης Yakuza συλλαμβάνονται στο Τόκιο. Όχι για δολοφονία, εκβιασμό ή ξέπλυμα χρήματος – αλλά επειδή λειτουργούσαν γραφείο της Yakuza σε απόσταση μικρότερη των 200 μέτρων από μια δημόσια βιβλιοθήκη.
Ο πιο ηλικιωμένος εξ αυτών, 77 ετών, ήταν μέλος οργάνωσης που συνδέεται με τη beretta της ιαπωνικής μαφίας: τη διαβόητη Sumiyoshi-kai, μία από τις μεγαλύτερες φατρίες της Yakuza. Το αδίκημα, όσο γραφειοκρατικό και αν ακούγεται, είναι ενδεικτικό: η ιαπωνική κοινωνία δεν έχει πια καμία ανοχή. Οι εποχές που η Yakuza θεωρούνταν αναγκαίο κακό έχουν τελειώσει. Το τέρας δεν σκοτώνεται, όμως σιγά σιγά…λιμοκτονεί.
Οι συλλήψεις για εγγύτητα σε βιβλιοθήκη αποτυπώνουν την ακραία αλλαγή στάσης της Ιαπωνίας απέναντι στην οργανωμένη εγκληματικότητα. Ο νόμος απαγορεύει πλέον τη λειτουργία γραφείων της Yakuza κοντά σε σχολεία, παιδικά κέντρα, οικογενειακά δικαστήρια, μουσεία και, όπως φάνηκε, και βιβλιοθήκες. Και οι δήμοι δεν διστάζουν να εφαρμόσουν τον νόμο με χειρουργική ακρίβεια.
Μαφιόζοι με…γραφεία, τηλέφωνα, επαγγελματικές κάρτες
Αλλά αυτή η γραφειοκρατική λεπτομέρεια είναι μόνο η κορυφή ενός εγκληματικού παγόβουνου που βυθίζεται. Η Yamaguchi-gumi, η μεγαλύτερη εγκληματική οργάνωση στην Ιαπωνία – και μία από τις ισχυρότερες στον κόσμο – κήρυξε το τέλος ενός αιματηρού εσωτερικού πολέμου που διήρκεσε σχεδόν μια δεκαετία και άφησε πίσω του τουλάχιστον 90 νεκρούς. Σε μια σχεδόν μεταφυσική σκηνή, τρία ανώτερα στελέχη της συμμορίας παρέδωσαν στα κεντρικά της αστυνομίας της Χιόγκο επιστολή με την οποία υποσχέθηκαν πως «δεν θα προκαλέσουν κανένα πρόβλημα».
Η Yakuza, ή boryokudan όπως είναι ο επίσημος όρος που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση, υπήρξε για δεκαετίες μια σκοτεινή θεσμική ανωμαλία: μια μαφία με γραφεία, τηλέφωνα, επαγγελματικές κάρτες και αναρτημένη διεύθυνση στην ιστοσελίδα της Εθνικής Αστυνομίας. Στην καρδιά του Τόκιο, λίγα μόλις μέτρα από το Κοινοβούλιο, βρισκόταν το επίσημο κέντρο της Sumiyoshi-kai.
Με κατεβασμένα τα μανίκια
Τη δεκαετία του 1960, η Yakuza αριθμεί πάνω από 184.000 μέλη και δρα παγκοσμίως. Αλλά το 2024, για πρώτη φορά, οι ενεργοί εγκληματίες των ιαπωνικών συνδικάτων πέφτουν κάτω από τις 20.000 – μόλις 18.800 σύμφωνα με την Εθνική Αστυνομία. Οι Yakuza χάνουν έδαφος όχι από αντίπαλες συμμορίες, αλλά από νόμους, ρυθμίσεις, τραπεζικά και ψηφιακά εμπόδια. Δεν μπορούν να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό. Δεν μπορούν να νοικιάσουν σπίτι. Δεν μπορούν να αγοράσουν κινητό τηλέφωνο. Είναι εγκληματίες χωρίς πρόσβαση στον σύγχρονο κόσμο.
Η Yamaguchi-gumi, που αριθμούσε 6.000 μέλη το 2014, σήμερα έχει πέσει στα 3.300, ενώ η αντίπαλη Kobe Yamaguchi-gumi έπεσε στα 120 άτομα. Ολόκληρες φατρίες αυτοδιαλύονται, τα παλιά στελέχη ζητούν συγχώρεση και δίνουν συνεντεύξεις με κατεβασμένα μανίκια για να μη φανούν τα τατουάζ.
Η νέα απειλή
Αλλά η πτώση των Yakuza δεν σημαίνει και το τέλος του οργανωμένου εγκλήματος. Αντίθετα, στο κενό που αφήνουν, ξεπροβάλλει ένας νέος τύπος εγκληματία: ο “tokuryu” – ανεξάρτητος, ανώνυμος, χωρίς οικογένεια ή ιεραρχία.
Οι tokuryu δεν είναι οργανωμένοι σε παραδοσιακά συνδικάτα. Δρουν σε ad hoc σχήματα, συχνά μόνο για μία δουλειά, και εξαφανίζονται. Χρησιμοποιούν κρυπτογραφημένες εφαρμογές, social media, πλατφόρμες γνωριμιών και επενδυτικές απάτες. Μόνο πέρυσι, 10.000 από αυτούς ερευνήθηκαν από την αστυνομία, πολλοί για βίαιες ληστείες στο Τόκιο, ή για “romance scams” – απάτες συναισθηματικής προσέγγισης.
Η απειλή δεν έχει πια πρόσωπο. Δεν φοράει κοστούμι με ριγέ γραβάτα. Δεν τιμά κώδικες. Είναι αόρατη, ασύλληπτη, ψηφιακή.
Η Yakuza είναι πλέον ένα φάντασμα του παρελθόντος: μια εγκληματική αυτοκρατορία που συρρικνώνεται κάτω από το βάρος των ίδιων της των συμβόλων – τατουάζ, ιεραρχίες, αυστηροί κώδικες τιμής. Αλλά το έγκλημα στην Ιαπωνία δεν εξαφανίζεται. Απλώς αλλάζει δέρμα. Η μεγάλη ειρωνεία; Όσο πιο ανίσχυρη δείχνει η Yakuza, τόσο πιο επικίνδυνη γίνεται η σκιά που αφήνει πίσω της.
