Πέντε χρόνια μετά την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντάται επίσημα για πρώτη φορά σήμερα, σε ειδική σύνοδο κορυφής με βρετανική κυβέρνηση στο Λονδίνο με στόχο την οικοδόμηση μιας νέας στρατηγικής εταιρικής σχέσης.
Την ΕΕ εκπροσωπούν η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα και η Υπατη Αρμοστής της Εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλας, που θα συναντηθούν με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, σηματοδοτώντας την κοινή επιθυμία για πιο στενή συνεργασία.
Ηδη, οι δύο πλευρές- παραμονές της συνόδου κορυφής- κατέληξαν σεε προκαταρκτική συμφωνία για την άμυνα, την ασφάλεια, την αλιεία και την κινητικότητα των νέων.
Οι μόνιμοι πρεσβευτές των 27 στις Βρυξέλλες έλαβαν το κείμενο της προκαταρκτικής συμφωνίας με τίτλο «Αμοιβαία Κατανόηση Βρετανίας – ΕΕ», το οποίο πρέπει βέβαια να εγκριθεί από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών.
Οι Γάλλοι πάντως, στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, απαίτησαν υψηλότερες ποσοστώσεις αλιευμάτων από τους Βρετανούς για τους αλιείς τους. «Είναι ένα σημείο που θυμίζει τις άσχημες και συχνά παράλογες διαμάχες από τις παλιές μέρες του Brexit. Στην πραγματικότητα, η συμβολή της αλιείας στο ΑΕΠ και στις δύο χώρες είναι αμελητέα», σημειώνουν διπλωματικές πηγές.
«Η σύνοδος κορυφής στο Λονδίνο θα δώσει γενικότερα την ευκαιρία στις δύο πλευρές να επιβεβαιώσουν εκ νέου τη δέσμευσή τους να αντιμετωπίσουν στρατηγικά και γεωπολιτικά ζητήματα και να ενισχύσουν περαιτέρω τη συνεργασία τους στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και ασφαλείας», τονίζουν στη Ναυτεμπορική, Ευρωπαίοι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες
Συνεργασία στην άμυνα
Η πρώτη προτεραιότητα θα είναι η στενότερη συνεργασία στην πολιτική ασφάλειας και άμυνας. «Το σχέδιο για μια τέτοια κοινή συμφωνία καλύπτει τομείς όπως η κυβερνοασφάλεια και η θαλάσσια ασφάλεια και ο στενότερος συντονισμός στην προμήθεια όπλων και αμυντικών συστημάτων», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Από την πλευρά τους, οι βρετανικές αμυντικές βιομηχανίες ελπίζουν, πάνω απ’ όλα, να αποκτήσουν πρόσβαση στο πρόσφατα ταμείο επανεξοπλισμού της ΕΕ, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι Γάλλοι, πάντως, πιέζουν για τον περιορισμό του πιθανού μεριδίου των Βρετανών στο 15% .
«Σύνοδος συνθηκολόγησης»
Για τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ παντως, αυτή η σύνοδος κορυφής δεν είναι απλώς ένα παιχνίδι εντός έδρας, στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Αν και μόνο το 30% των Βρετανών εξακολουθεί να πιστεύει ότι το Brexit ήταν μια καλή ιδέα, και ακόμη και μεταξύ εκείνων που το υποστήριζαν τότε, πολλά βρετανικά μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για «σύνοδο κορυφής συνθηκολόγησης» – ή εναλλακτικά ως η μεγάλη «προδοσία του Brexit».
Δεδομένου πάντως ότι το Brexit έχει ήδη κοστίσει στους Βρετανούς περίπου το 4% του ΑΕΠ της χώρας, αυτή είναι μια εντελώς παράλογη αντίδραση.
Ο Κιρ Στάρμερ, ο οποίος διαθέτει μια μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή για να κυβερνήσει άλλα τέσσερα χρόνια, θα μπορούσε θεωρητικά απλώς να αγνοήσει αυτές τις επιθέσεις. Στην πραγματικότητα όμως, συμπεριφέρεται εξαιρετικά αμυντικά, λόγω της μεγάλης ανόδου του ακροδεξιού λαϊκίστικού «Κόμματος Μεταρρύθμισης» του πρωτεργάτη του Brexit, Νάιτζελ Φάρατζ.
Το εθνικιστικό κόμμα του Φάρατζ σημείωσε άλλωστε τεράστια κέρδη στις τοπικές εκλογές στις αρχές Μαΐου, αποσπώντας σχεδόν 700 έδρες.
Ο παράγων Φάρατζ
Ο Φάρατζ, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο Brexit το 2016, παραδέχεται τώρα ότι το εγχείρημα απέτυχε. Αλλά σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό δεν ήταν δικό του λάθος, αλλά των Τόρις, οι οποίοι απλώς δεν εφάρμοσαν το όλο θέμα σωστά.
Η ιδέα του Brexit παραμένει «ιερή» για τον ακροδεξιό ηγέτη, παρόλο που δεν έχει ακόμη καταφέρει να εξηγήσει πώς θα την είχε εφαρμόσει με τρόπο που θα ήταν λιγότερο επιβλαβής για τους Βρετανούς. Παρ ‘όλα αυτά, με την ισχυρή δημοτικότητα του Φάρατζ, η προσέγγιση με την ΕΕ έχει γίνει σημαντικά πιο δύσκολη για τον Στάρμερ στο εσωτερικό.
Ως εκ τούτου, για παράδειγμα, οι απαιτήσεις της ΕΕ για απλούστευση των κανόνων εισόδου και διαμονής για τους νεότερους πολίτες της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες για τον Βρετανό πρωθυπουργό. Οι Βρυξέλλες ελπίζουν ότι σύντομα οι νέοι πολίτες της ΕΕ θα μπορούν να ζήσουν, να εργαστούν και να σπουδάσουν ξανά στη Μεγάλη Βρετανία για δύο ή τρία χρόνια.
Αν και αυτό ισχύει και για τους νέους Βρετανούς, ο Φάρατζ και οι υποστηρικτές του Brexit, προβάλουν αντίσταση στο αίτημα αυτό της ΕΕ, εδώ και εβδομάδες, πυροδοτώντας έναν πόλεμο χαρακωμάτων γύρω από το Brexit
Μια νέα αρχή
Παρά τις πιέσεις των ακροδεξιών λαϊκιστών πάντως, η σημερινή σύνοδος κορυφής μπορεί να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή. Αλλωστε, λόγω και της αβέβαιης παγκόσμιας κατάστασης, ούτε η ΕΕ ούτε ο Στάρμερ έχουν την πολυτέλεια να χωρίσουν τους δρόμους τους στο Λονδίνο σήμερα χωρίς συγκεκριμένα αποτελέσματα. Ο «διάβολος» κρύβεται όμως πάντα στις λεπτομέρειες και η πορεία επαναπροσέγγισης, δεν θα είναι ανέφελη και για τις δύο πλευρές.
