Η Ινδία εξετάζει σχέδια να αυξήσει δραματικά το νερό που αντλεί από έναν μεγάλο ποταμό που τροφοδοτεί πακιστανικές φάρμες κατάντη, ως μέρος της δράσης αντιποίνων για μια θανατηφόρα επίθεση τον Απρίλιο σε τουρίστες που το Νέο Δελχί κατηγορεί το Ισλαμαμπάντ, σύμφωνα με τέσσερα άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Το Δελχί «ανέβαλε» τη συμμετοχή του στη Συνθήκη των Υδάτων του Ινδού του 1960, η οποία διέπει τη χρήση του συστήματος του ποταμού Ινδού, λίγο μετά τον θάνατο 26 αμάχων στο ινδικό Κασμίρ σε αυτό που η Ινδία αποκάλεσε τρομοκρατική ενέργεια. Το Πακιστάν αρνήθηκε ότι εμπλέκεται στο περιστατικό, αλλά η συμφωνία δεν έχει αναβιώσει παρά το γεγονός ότι οι δύο γείτονες με πυρηνικά όπλα συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός την περασμένη εβδομάδα μετά τις χειρότερες μάχες μεταξύ τους εδώ και δεκαετίες.
Αφού ανέστειλε τη συμμετοχή της Ινδίας στη συνθήκη, ο Ινδός πρωθυπουργός Narendra Modi διέταξε τους αξιωματούχους να επισπεύσουν τον σχεδιασμό και την εκτέλεση έργων στους ποταμούς Chenab, Jhelum και Indus, τρία υδάτινα σώματα στο σύστημα Indus που προορίζονται κυρίως για χρήση στο Πακιστάν, είπαν έξι άτομα στο Reuters.
Ένα από τα βασικά σχέδια που συζητούνται περιλαμβάνει τον διπλασιασμό σε 120 χιλιόμετρα του μήκους του καναλιού Ρανμπίρ στο Σενάμπ, το οποίο διασχίζει την Ινδία μέχρι τη γεωργική δύναμη του Πακιστάν στο Punjab, είπαν δύο από τους ανθρώπους. Το κανάλι χτίστηκε τον 19ο αιώνα, πολύ πριν υπογραφεί η συνθήκη.
Η Ινδία επιτρέπεται να αντλεί περιορισμένη ποσότητα νερού από το Chenab για άρδευση, αλλά ένα διευρυμένο κανάλι – το οποίο οι ειδικοί είπαν ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να κατασκευαστεί – θα της επέτρεπε να εκτρέπει 150 κυβικά μέτρα νερού ανά δευτερόλεπτο, από περίπου 40 κυβικά μέτρα σήμερα, είπαν οι τέσσερις άνθρωποι, επικαλούμενοι επίσημες συζητήσεις και έγγραφα που είχαν δει.
Λεπτομέρειες σχετικά με τις συζητήσεις της ινδικής κυβέρνησης για την επέκταση του Ranbir δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως. Οι συζητήσεις ξεκίνησαν τον περασμένο μήνα και συνεχίζονται ακόμη και μετά την κατάπαυση του πυρός, είπε ένας από τους ανθρώπους.
Τα ινδικά υπουργεία που είναι αρμόδια για το νερό και τις εξωτερικές υποθέσεις, καθώς και το γραφείο του Μόντι, δεν απάντησαν στις ερωτήσεις του Reuters. Ο ινδικός υδροηλεκτρικός γίγαντας NHPC, ο οποίος εκμεταλλεύεται πολλά έργα στο σύστημα του Ινδού, επίσης δεν απάντησε σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που ζητούσε σχόλιο.
Ο Μόντι είπε σε μια φλογερή ομιλία αυτή την εβδομάδα ότι «το νερό και το αίμα δεν μπορούν να ρέουν μαζί», αν και δεν αναφέρθηκε στη συνθήκη. Ο υπουργός Υδάτων Πατίλ είπε στα μέσα ενημέρωσης την Παρασκευή ότι το υπουργείο του «θα εφαρμόσει όσα λέει ο πρωθυπουργός Μόντι» και «θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι δεν θα σβήσει ούτε μια σταγόνα νερό».
«Πράξη πολέμου» η εκτροπή του νερού, λέει το Ισλαμαμπάντ
Τα Υπουργεία Υδάτων και Εξωτερικών του Πακιστάν δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό. Ο υπουργός Εξωτερικών Ισάκ Νταρ είπε στους βουλευτες αυτή την εβδομάδα ότι η κυβέρνηση έστειλε επιστολή στην Ινδία υποστηρίζοντας ότι η αναστολή της συνθήκης ήταν παράνομη και ότι το Ισλαμαμπάντ τη θεωρούσε ότι παραμένει σε ισχύ.
Το Ισλαμαμπάντ δήλωσε μετά την ανάρτηση της συνθήκης από την Ινδία τον Απρίλιο ότι θεωρούσε «οποιαδήποτε προσπάθεια να σταματήσει ή να εκτραπεί η ροή του νερού που ανήκει στο Πακιστάν» ως «πράξη πολέμου».
Περίπου το 80% των πακιστανικών αγροκτημάτων εξαρτώνται από το σύστημα Indus, όπως και σχεδόν όλα τα έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας που εξυπηρετούν τη χώρα των 250 εκατομμυρίων περίπου.
Οποιεσδήποτε προσπάθειες του Δελχί να κατασκευάσει φράγματα, κανάλια ή άλλη υποδομή που θα εμπόδιζε ή θα εκτρέψει σημαντική ροή από το σύστημα του Ινδού στην Ινδία «θα χρειαστούν χρόνια για να γίνει αντιληπτό», δήλωσε ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας υδάτων Ντέιβιντ Μισέλ του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών με έδρα την Ουάσιγκτον.
Αλλά το Πακιστάν είχε μια προεπισκόπηση του είδους της πίεσης που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει από την Ινδία: Το νερό σε ένα βασικό σημείο παραλαβής στο Πακιστάν έπεσε για λίγο έως και 90% στις αρχές Μαΐου, αφού η Ινδία ξεκίνησε εργασίες συντήρησης σε ορισμένα έργα του Ινδού.
Συνθήκη για τα ύδατα
Το σύστημα του Ινδού διατρέχει μερικές από τις πιο τεταμένες γεωπολιτικά περιοχές του κόσμου, ξεκινώντας από τη λίμνη Μανσάροβαρ στο Θιβέτ και περνώντας από τα βόρεια της Ινδίας και τα ανατολικά και νοτιοανατολικά του Πακιστάν, πριν αδειάσει στην Αραβική Θάλασσα.
Η συνθήκη θεωρείται ευρέως ως μία από τις πιο επιτυχημένες συμφωνίες κοινής χρήσης νερού στον κόσμο, αφού επιβίωσε αρκετούς μεγάλους πολέμους και μακροχρόνιες εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.
Το Ισλαμαμπάντ είχε προηγουμένως αντιταχθεί σε πολλά ινδικά έργα στο σύστημα Indus, ενώ το Δελχί δήλωσε μετά την επίθεση στο Κασμίρ ότι προσπαθούσε να επαναδιαπραγματευτεί τη συνθήκη από το 2023 για να λογοδοτήσει την αύξηση του πληθυσμού και την αυξανόμενη ανάγκη του για καθαρή υδροενέργεια.
Η συνθήκη περιορίζει σε μεγάλο βαθμό την Ινδία να δημιουργήσει έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας χαμηλού αντίκτυπου στους τρεις ποταμούς που διατίθενται στο Πακιστάν. Το Δελχί έχει την ελευθερία να χρησιμοποιεί τα νερά τριών άλλων ποταμών – των παραποτάμων Σουτλέι, Μπεας και Ράβι – όπως κρίνει κατάλληλο.
Παράλληλα με τα σχέδια επέκτασης του καναλιού Ρανμπίρ, η Ινδία εξετάζει επίσης έργα που πιθανότατα θα μείωναν τη ροή του νερού στο Πακιστάν από ποτάμια που διατίθενται στη χώρα αυτή, σύμφωνα με δύο κυβερνητικά έγγραφα που είδε το Reuters και συνεντεύξεις με πέντε άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Ένα έγγραφο, ένα αχρονολόγητο σημείωμα που ετοίμασε μια κυβερνητική εταιρεία για αξιωματούχους που εξετάζουν σχέδια άρδευσης, προτείνει ότι το νερό από τον Ινδό, το Σενάμπ και το Τζέλουμ «δυνητικά θα διανεμηθεί σε ποτάμια» σε τρεις πολιτείες της βόρειας Ινδίας.
Ένας από τους ανθρώπους είπε ότι το έγγραφο, οι λεπτομέρειες του οποίου δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως, δημιουργήθηκε για συζητήσεις με αξιωματούχους του υπουργείου Ενέργειας μετά την επίθεση της 22ας Απριλίου.
Το Δελχί έχει δημιουργήσει επίσης μια λίστα με έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας στην επικράτειά του στο Τζαμού και Κασμίρ, τα οποία ελπίζει να επεκτείνουν την ισχύ στα 12.000 μεγαβάτ, από τα σημερινά 3.360 MW.
Η λίστα, η οποία δημιουργήθηκε από το υπουργείο Ενέργειας και είδε το Reuters, δεν είχε ημερομηνία. Άτομο που γνωρίζει το έγγραφο είπε ότι δημιουργήθηκε πριν από το περιστατικό στο Κασμίρ, αλλά συζητείται ενεργά από κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Τα μελλοντικά έργα περιλαμβάνουν επίσης φράγματα που μπορούν να αποθηκεύσουν μεγάλους όγκους νερού, κάτι που θα ήταν το πρώτο για την Ινδία στο σύστημα του ποταμού Ινδού, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Η Ινδία έχει εντοπίσει τουλάχιστον πέντε πιθανά έργα αποθήκευσης, τέσσερα από τα οποία βρίσκονται στους παραπόταμους του Chenab και του Jhelum, σύμφωνα με το έγγραφο του υπουργείου Ενέργειας.
Σύγκρουση Νέου Δελχί με το Ισλαμαμπάντ
Η περιοχή των Ιμαλαΐων του Κασμίρ διεκδικείται τόσο από την Ινδία όσο και από το Πακιστάν, αν και η καθεμία ελέγχει μόνο τμήματα της περιοχής.
Η περιοχή έχει καταστραφεί από μια εξέγερση κατά της Ινδίας εδώ και δεκαετίες, την οποία το Δελχί κατηγόρησε το Ισλαμαμπάντ ότι τροφοδοτεί και χρηματοδοτεί. Το Πακιστάν αρνείται τις κατηγορίες.
Ο ειδικός στις διεθνείς σχέσεις Χάπιμον Τζέικομπ στο Πανεπιστήμιο Jawaharlal Nehru του Δελχί είπε ότι η νέα εστίαση της Ινδίας στη Συνθήκη των Υδάτων του Ινδού αντανακλούσε μια προσπάθεια πίεσης στο Πακιστάν για το Κασμίρ.
«Με την τελευταία σύγκρουση, το Δελχί μπορεί να αρνηθεί να συζητήσει το Κασμίρ με το Πακιστάν σε οποιαδήποτε μορφή», είπε. «Το Δελχί όχι μόνο περιόρισε προοδευτικά το πεδίο των διμερών συνομιλιών, αλλά περιόρισε επίσης την ατζέντα, εστιάζοντας μόνο σε συγκεκριμένα θέματα όπως το IWT».
Το Πακιστάν έχει δηλώσει ότι προετοιμάζει νομικές ενέργειες σε πολλά διεθνή φόρουμ, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία διευκόλυνε τη συνθήκη, καθώς και στο Μόνιμο Διαιτητικό Δικαστήριο ή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
«Το νερό δεν πρέπει να είναι όπλο»
«Το νερό δεν πρέπει να είναι όπλο», δήλωσε στο Reuters τη Δευτέρα ο υπουργός Οικονομικών του Πακιστάν Μουχαμάντ Οραντζέμπ. «Δεν θέλουμε καν να εξετάσουμε κανένα σενάριο που… δεν λαμβάνει υπόψη την επαναφορά αυτής της συνθήκης».
Ο Μισέλ, ο ειδικός με έδρα τις ΗΠΑ, είπε ότι η ανησυχία για την αναστολή της συνθήκης δεν περιορίζεται στο Ισλαμαμπάντ.
«Καθώς ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός σε όλη την περιοχή βαθαίνει, περισσότεροι από λίγοι Ινδοί παρατηρητές φοβούνται ότι η χρήση νερού από το Δελχί κατά του Ισλαμαμπάντ κινδυνεύει να δώσει άδεια στο Πεκίνο να υιοθετήσει την ίδια στρατηγική κατά της Ινδίας», είπε.
Πηγή: Reuters
