Κρίσιμη η Τετάρτη 14 Μαΐου για την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς το Δικαστήριο της ΕΕ θα αποφασίσει εάν η Επιτροπή, αρνούμενη να δημοσιοποιήσει το περιεχόμενο της συνομιλίας της με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπούρλα, παραβίασε τους κανόνες διαφάνειας.
Πρόκειται για το γνωστό Pfizergate, την υπόθεση κατά την οποία η κ. φον ντερ Λάιεν έκλεισε το deal για το τρίτο συμβόλαιο της ΕΕ με τη Pfizer, μέσω μηνυμάτων WhatsApp με τον κ. Μπουρλά. Επρόκειτο για συμβόλαιο για προμήθεια 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων με την Pfizer/BionTech. Ουσιαστικά ήταν το 3ο συμβόλαιο με τη φαρμακοβιομηχανία, το οποίο «έκλεισε» τον Μάιο του 2021.
Προέβλεπε την προκαταρκτική αγορά 900 εκατομμυρίων δόσεων, με δυνατότητα παραγγελίας 900 εκατομμυρίων επιπλέον, για παράδοση το 2022 και το 2023. Το ζήτημα είναι αν και κατά πόσο όντως χρειάζονταν τόσες δόσεις εμβολίων, δεδομένου του ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι είχαν ήδη εμβολιαστεί ως τότε και με την αναμνηστική δόση.
Την αποκάλυψη για το deal με τη Pfizer είχαν κάνει οι New York Times. H Κομισιόν μάλιστα δεν αρνήθηκε τέτοιο ενδεχόμενο, είχε απαντήσει όμως ότι τα μηνύματα είχαν… χαθεί.
Όπως είχαν επισημάνει πηγές του Ευρωκοινοβουλίου στη «Ν» παλαιότερα, το θέμα δεν ήταν αν συμφώνησαν μέσω WhatsApp, αλλά γιατί αυτά τα μηνύματα δεν ήταν στη διάθεση των θεσμών, ούτως ώστε να τηρούνται οι κανόνες διαφάνειας μέσα στην ΕΕ.
Το Δικαστήριο θα αποφανθεί αν τα μηνύματα αυτά θεωρούνται επίσημα έγγραφα. Αν πει ναι, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δημοσιοποιούνται για λόγους διαφάνειας.
Σαρωτικές επιπτώσεις
Η απόφαση της Τετάρτης για την υπόθεση «Pfizergate» στο κατώτερο Γενικό Δικαστήριο όχι μόνο θα έχει σαρωτικές επιπτώσεις, όπως τουλάχιστον εκτιμά το Politico, στον τρόπο με τον οποίο οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της Ένωσης διεξάγουν τις δραστηριότητές τους κεκλεισμένων των θυρών, αλλά θα μπορούσε επίσης να ρίξει σκιά στη δεύτερη πενταετή θητεία της φον ντερ Λάιεν, για την οποία υπάρχουν παράπονα για «συγκεντρωτισμό».
Η ουσία είναι το κατά πόσον τα γραπτά μηνύματα θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως επίσημα έγγραφα και, ως εκ τούτου, να δημοσιεύονται στο όνομα της διαφάνειας. Ενώ οι ακτιβιστές και πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές λένε ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως ακριβώς οποιοδήποτε άλλο μέσο επίσημης επικοινωνίας όταν σχετίζεται με τη χάραξη πολιτικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει όχι.
Η υπόθεση είναι νομικά περίπλοκη για την πρόεδρο της Κομισιόν, επειδή όχι μόνο υπέγραψε προσωπικά τη μεγαλύτερη σύμβαση εμβολίων της Ένωσης — αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ — αλλά προεδρεύει επίσης του ίδιου του θεσμικού οργάνου που είναι επιφορτισμένο με την επιβολή του δικαίου της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει τις αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Εάν το δικαστήριο αποφανθεί εναντίον της, αυτό θα δώσει πολιτικά πυρομαχικά στους επικριτές της.
Μια καταδικαστική απόφαση θα φέρει σε δύσκολη θέση την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεδομένου ότι έχουν περάσει μόλις λίγοι μήνες αφότου η ίδια δεσμεύτηκε δημόσια να υπερασπιστεί τα πρότυπα διαφάνειας, αποτελεσματικότητας και ακεραιότητας κατά τη δεύτερη θητεία της.
