Ο Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ, Αμερικανός ιεραπόστολος που αφιέρωσε τη ζωή του στους αποκλεισμένους της Λατινικής Αμερικής, είναι ο νέος Πάπας με το όνομα Λέων ΙΔ’ – μια επιλογή που συγκλονίζει συναισθηματικά το Περού αλλά φέρνει μαζί της και σκιές.
Ο Καρδινάλιος Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ εξελέγη νέος ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, επιλέγοντας το παπικό όνομα Λέων ΙΔ’. Πρόκειται για μια ιστορική επιλογή, καθώς ο νέος Πάπας έχει βαθιές ρίζες στο Περού, χώρα όπου υπηρέτησε επί δεκαετίες, έλαβε την υπηκοότητα το 2015 και χαρακτήριζε συχνά ως «δεύτερη πατρίδα».
Η ιεραποστολή
Ο Λέων ΙΔ’ μετέβη για πρώτη φορά στο Περού το 1985 ως ιεραπόστολος, για να υπηρετήσει σε αγροτικές και περιθωριοποιημένες κοινότητες. Επέστρεψε οριστικά στην πόλη Τρουχίγιο το 1988, όπου δίδασκε Κανονικό Δίκαιο και εκπαίδευε νέους υποψήφιους ιερείς.
Το 2014, ο Πάπας Φραγκίσκος τον πρότεινε για τη θέση του αποστολικού διαχειριστή στην επισκοπή του Τσικλάγιο, στη βόρεια ακτή του Περού, ενώ έναν χρόνο αργότερα ορίστηκε επίσκοπος. Υπηρέτησε σχεδόν για μια δεκαετία, αποκτώντας φήμη για την κοινωνική του δράση σε υποβαθμισμένες συνοικίες, την υποστήριξη φιλανθρωπικών δράσεων και τις πρωτοβουλίες υπέρ των άστεγων και των πληγέντων από πλημμύρες.
Η εκλογή του προκάλεσε κύμα συγκίνησης στο Περού. Η πρόεδρος της χώρας, Ντίνα Μπολουάρτε, δήλωσε ότι «η εκλογή του γεμίζει υπερηφάνεια και ελπίδα το έθνος μας, το οποίο υπήρξε το σπίτι, η αποστολή και η πίστη του». Περισσότεροι από τους μισούς Περουβιανούς είναι καθολικοί, και η άνοδος ενός πρώην επισκόπου τους στον παπικό θρόνο έγινε δεκτή με ενθουσιασμό.
Οι υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης
Ωστόσο, η θητεία του Λέοντα ΙΔ’ ως επισκόπου Τσικλάγιο δεν ήταν ανέφελη, όπως επισημαίνει το BBC. Τρεις γυναίκες στο Περού τον κατηγόρησαν δημόσια ότι απέτυχε να ερευνήσει επαρκώς καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση από ιερέα της επισκοπής, με περιστατικά που φέρεται να ξεκινούν από το 2007.
Όπως υποστηρίζουν, όταν απευθύνθηκαν στη Μητρόπολη το 2022, δεν ξεκίνησε σοβαρή έρευνα. Εκπρόσωποι της Εκκλησίας στο Τσικλάγιο διαψεύδουν ότι υπήρξε συγκάλυψη και υποστηρίζουν ότι η υπόθεση διαβιβάστηκε στο Βατικανό.
Συνέχεια στο έργο του Φραγκίσκου
Η διαχείριση αυτών των καταγγελιών είναι μια από τις βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο Λέων ΙΔ’ ως Πάπας. Το γεγονός ότι είναι διάδοχος του Πάπα Φραγκίσκου αναμένεται πάντως να διασφαλίσει τη συνέχιση της πορείας του προκατόχου του, ειδικά στην Περουβιανή Εκκλησία, η οποία τα τελευταία χρόνια συγκλονίστηκε από σκάνδαλα.
Ο Φραγκίσκος είχε διατάξει λίγους μήνες πριν τον θάνατό του τη διάλυση της υπερσυντηρητικής οργάνωσης Sodalitium Christianae Vitae, στην οποία αποδίδονται σοβαρές καταγγελίες για κακοποιήσεις, προκαλώντας αντιδράσεις στο πολιτικό και εκκλησιαστικό κατεστημένο της χώρας.
Ο Λέων ΙΔ’ θεωρείται στην Περουβιανή κοινότητα ο άνθρωπος που θα συνεχίσει σταθερά αυτή την πολιτική κάθαρσης και μεταρρύθμισης.
Ελπίδες για ενότητα
Η μεικτή ταυτότητά του — ένας πάπας ταυτόχρονα της Αμερικής και του κόσμου — θα τον εξυπηρετήσει ως ηγέτη μιας παγκόσμιας Εκκλησίας που προσπαθεί να πλοηγηθεί σε μια περίοδο αναταραχής και μετάβασης.
Το κέντρο βάρους της Καθολικής Εκκλησίας απλώνεται ολοένα και περισσότερο στην απομακρυσμένη περιφέρεια, περιλαμβανομένης της Λατινικής Αμερικής. Ωστόσο, το αμερικανικό ποίμνιο παραμένει ιδιαίτερα επιδραστικό και εύπορο, παρότι είναι βαθιά διχασμένο από τις ίδιες συγκρούσεις — γύρω από τη μετανάστευση, τα πολιτισμικά ζητήματα και την ταυτότητα — που έχουν φουντώσει την πολιτική αντιπαράθεση σε μεγάλο μέρος της Δύσης.
Σε όλα αυτά προστίθεται και η πρόκληση για τον νέο πάπα να τοποθετηθεί απέναντι στους συνεχιζόμενους πολέμους στην Ουκρανία και τη Γάζα, αλλά και σε έναν απρόβλεπτο Αμερικανό πρόεδρο που διαρρηγνύει τον μεταπολεμικό ιστό της Δύσης.
Έχει μιλήσει ελάχιστα δημοσίως, ειδικά για κάποια από τα πιο διχαστικά ζητήματα εντός της Εκκλησίας, όπως ο ρόλος των γυναικών. Όσα έχει δηλώσει δείχνουν ότι θα συνεχίσει τη ποιμαντική προσέγγιση του φιλελεύθερου προκατόχου του, με έμφαση στους φτωχούς και τη φροντίδα για το περιβάλλον. Ωστόσο, αρκετοί παρατηρητές περιγράφουν το ύφος του πρώην φοιτητή μαθηματικών ως πιο μετρημένο από εκείνο του Φραγκίσκου, του οποίου τα αυθόρμητα σχόλια συχνά προκαλούσαν ανεπιθύμητα πρωτοσέλιδα και αντιδράσεις.
Επιστροφή στην παράδοση;
Ακόμα και στο όνομα που επέλεξε και στην επιλογή παραδοσιακής αμφίεσης κατά την πρώτη του εμφάνιση, ορισμένοι διέκριναν διακριτικά μηνύματα προς τα μέλη της Εκκλησίας που λαχταρούν μια επιστροφή στην παράδοση μετά την εποχή του Φραγκίσκου.
«Νομίζω ότι αυτά ήταν χειρονομίες συμφιλίωσης, ίσως μια προσπάθεια να απλώσει κλάδο ελαίας στη συντηρητική πτέρυγα της Εκκλησίας», σχολίασε στη Wall Street Journal ο Τζόσουα Μέρσερ, συνιδρυτής του CatholicVote, μιας ομάδας που στήριξε τον Ντόναλντ Τραμπ και της οποίας ο συνιδρυτής διορίστηκε εν συνεχεία πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Βατικανό. «Ελπίζουμε να είναι ένας πάπας που θα ενώσει την Εκκλησία», τόνισε.
