Ο Ιλίρ Ράντσι μετακόμισε σε ένα χωριουδάκι έξω από την αλβανική πόλη Ελμπασάν για τη θέα στις χιονισμένες κορυφές και έναν κήπο αρκετά μεγάλο για οπωροφόρα δέντρα, κοτόπουλα και γαλοπούλες. Σήμερα, ωστόσο, το γύρω τοπίο εμποδίζεται από ένα πολύχρωμο βουνό σκουπιδιών από μια διπλανή χωματερή.
Τα σκουπίδια έπρεπε να διοχετευθούν σε ένα νέο αποτεφρωτήρα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά το έργο μαστίζεται από λειτουργικά προβλήματα και ο σωρός τώρα κυματίζει πάνω από τα γύρω χωράφια.
Είναι ένας από τους τρεις τέτοιους ιστότοπους αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στο επίκεντρο ενός σκανδάλου διαφθοράς στο οποίο οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι ανατέθηκαν παράνομα συμβάσεις αποτεφρωτήρων, οι υπουργοί δέχτηκαν πληρωμές και οι εργολάβοι πλαστογραφούσαν τιμολόγια για εργασία που δεν έγινε ποτέ.
Το θέαμα από το σπίτι του Ράντσι υπογραμμίζει τις παρατεταμένες επιπτώσεις του ενδημικού προβλήματος στη βαλκανική χώρα των 2,4 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα επιδιώκει να επανεκλεγεί για μια άνευ προηγουμένου τέταρτη θητεία στις εκλογές της 11ης Μαΐου με την υπόσχεση ότι η Αλβανία θα ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2030.
Σκάνδαλα και προβάδισμα Ράμα στις δημοσκοπήσεις
Δεν είναι σαφές πώς αυτό και άλλα σκάνδαλα διαφθοράς θα επηρεάσουν τον Ράμα στις εκλογές, οι οποίες θα περιλαμβάνουν για πρώτη φορά περίπου 250.000 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους από τη διασπορά.
Οι δημοσκοπήσεις τον δείχνουν με επιβλητικό προβάδισμα έναντι μιας αντιπολίτευσης που η ίδια έχει ξεπεράσει τις κατηγορίες για διαφθορά. Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι θα μπορούσε να κοστίσει τις έδρες του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο κοινοβούλιο και να μειώσει τις πιθανότητες να ενταχθεί στην ΕΕ εντός πέντε ετών.
Πράγματι, πολλοί ειδικοί είναι επιφυλακτικοί σχετικά με το χρονοδιάγραμμα του Ράμα στην ΕΕ, δεδομένου του χρόνου που χρειάστηκε άλλες χώρες της περιοχής για να εκπληρώσουν τις προϋποθέσεις για ένταξη.
«Η υπόθεση του αποτεφρωτηρίου έδειξε τι είναι λάθος με το αλβανικό σύστημα. Όλες οι διασφαλίσεις απέτυχαν, η δέουσα επιμέλεια απέτυχε», δήλωσε ο Άντι Χοτζάι, ειδικός στα Βαλκάνια στο King’s College του Λονδίνου.
Μετά από έρευνες των εισαγγελέων κατά των μοσχευμάτων της Αλβανίας, γνωστές ως SPAK, ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Λευτέρ Κόκα φυλακίστηκε για κατηγορίες διαφθοράς που σχετίζονται με τις συμφωνίες αποτέφρωσης. Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αρμπέν Αχμετάι κατηγορήθηκε επίσης, αλλά έφυγε από την Αλβανία.
Ο δικηγόρος του Κόκα αρνήθηκε να σχολιάσει. Ο Αχμετάι είπε τηλεφωνικά στο Reuters ότι ήταν «αποδιοπομπαίος τράγος» και ότι «δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ εμένα και του σκανδάλου του αποτεφρωτηρίου».
Οι ντόπιοι έξω από το Ελμπασάν λένε ότι το εργοστάσιο δεν λειτουργεί εδώ και μήνες. Η Eco-Elb, η εταιρεία που διαχειρίζεται το έργο, δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό.
Στη χωματερή, πουλιά ουρλιάζουν πάνω από τα σάπια υπολείμματα. Όταν φυσάει νότιος άνεμος, οι κάτοικοι κλείνουν τα παράθυρα ενάντια στη δυσοσμία. Ερωτηθείς αν θα ψήφιζαν τον Ράμα, γελούν. «Δεν θα τον ψηφίσω ποτέ τώρα», είπε ο Ράντσι.
«Έτσι είναι τα πράγματα στην Αλβανία», είπε ένας άλλος κάτοικος, ο Μπεσίμ Στάφα. «Ξοδεύουν πολλά χρήματα για το τίποτα».
Η ευρωπαϊκή προοπτική
Οι υποστηρικτές του Ράμα λένε ότι βοήθησε την Αλβανία να αποβάλει το δύσκολο παρελθόν της κομμουνιστικής περιόδου, κατά την οποία ο πρώην ηγεμόνας Ενβέρ Χότζα κλείδωσε τη χώρα μακριά από τον κόσμο για δεκαετίες.
Στην πρωτεύουσα Τίρανα, μονότονες κατοικίες της σοβιετικής εποχής βρίσκονται κοντά σε έξυπνες νέες πολυκατοικίες και πολυσύχναστα εστιατόρια και καφέ. Ένας νέος διάδρομος στο αεροδρόμιο των Τιράνων ενδέχεται να παρέχει σύντομα απευθείας πτήσεις προς τη Νέα Υόρκη.
Η ετήσια οικονομική ανάπτυξη άνω του 4% για το 2022-2024, λόγω του εμπορίου με την ΕΕ, της τουριστικής έκρηξης και της ισχυρής παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας, ξεπέρασε τις άλλες βαλκανικές χώρες, αναφέρει η Παγκόσμια Τράπεζα.
Οι επενδυτές υψηλού προφίλ περιλαμβάνουν τον γαμπρό του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, η εταιρεία του οποίου σχεδιάζει ένα πολυτελές θέρετρο σε ένα ακατοίκητο νησί στα ανοιχτά της Αδριατικής, ανησυχώντας ορισμένους ντόπιους.
Η Αλβανία αφαιρέθηκε από τη γκρίζα λίστα της παγκόσμιας ομάδας Financial Action Task Force το 2023 για το έργο της για την αντιμετώπιση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Αυτό οφείλεται εν μέρει στον SPAK, ο οποίος έχει κατασχέσει 200 εκατομμύρια ευρώ σε υποθέσεις διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος από την ίδρυσή του το 2019.
Ο Ράμα κέρδισε την εύνοια της Δύσης με την αποδοχή μεταναστών από την Ιταλία και τη στέγαση Αφγανών που περιμένουν την έκδοση βίζας για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε συγκεντρώσεις αυτή την εβδομάδα, ο Ράμα ύψωσε σημαίες της ΕΕ. «Είμαστε στην εξώπορτα της Ευρώπης και αυτή η πόρτα είναι τώρα ανοιχτή για εμάς», είπε στους υποστηρικτές του στην ανατολική πόλη Πόγραδετς.
«Αγκάθι» η διαφθορά, αναταραχές στη χώρα
Οι επικριτές λένε ότι ο Ράμα κατέχει πάρα πολλή εξουσία, απέτυχε να ξεριζώσει τη διαφθορά και προσπάθησε να φιμώσει την αντιπολίτευση με πλαστές κατηγορίες για διαφθορά, όλες τις κατηγορίες που ο Ράμα αρνείται.
Το φτωχό βιοτικό επίπεδο και η υψηλή ανεργία προκάλεσαν τη χονδρική μετανάστευση: ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 420.000 από το 2011 έως το 2023, δείχνουν τα στοιχεία της απογραφής.
Αναταραχές ξέσπασαν επανειλημμένα πέρυσι με κατηγορίες εναντίον του ηγέτη της αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα του Δημοκρατικού Κόμματος, ο οποίος τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Ο Μπερίσα, ο οποίος έχει προσλάβει μια εταιρεία λόμπι των ΗΠΑ εν μέρει για να βελτιώσει την εικόνα του στην Ουάσιγκτον, όπου θεωρείται επίσημα «persona non grata», λέει ότι οι κατηγορίες έχουν πολιτικά κίνητρα.
Οι ειδικοί λένε ότι η Αλβανία παραμένει κόμβος για συμμορίες που επιδιώκουν να ξεπλύνουν δισεκατομμύρια ευρώ από τη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων σε όλο τον κόσμο.
Αυτό ευθύνεται για την επικράτηση των Range Rovers και των λαμπερών αλλά συχνά άδειων νέων πολυκατοικιών στα Τίρανα, λένε.
Τα στοιχεία της απογραφής δείχνουν ότι περίπου το ένα τρίτο των κατοικιών στην Αλβανία δεν κατοικούνται, πολύ υψηλότερα από τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
«Η Αλβανία, είναι καλή μαθήτρια στα χαρτιά, αλλά υστερεί σε εφαρμογή”, δήλωσε η Γιορίντα Ταμπάκου, βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος. «Θέλουμε να βελτιωθούν τα πρότυπα για τους ανθρώπους, τα πρότυπα στην καθημερινή ζωή».
Πηγή: Reuters
