Περίπου μια εβδομάδα μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου, ο αμερικανικός στρατός εξέδωσε εντολή σε τρεις αεροπορικές εταιρείες εμπορευματικών μεταφορών που λειτουργούσαν από την αεροπορική βάση Ντόβερ στο Ντέλαγουερ και μια αμερικανική βάση στο Κατάρ, να σταματήσουν 11 πτήσεις φορτωμένες με βλήματα πυροβολικού και άλλα όπλα με προορισμό την Ουκρανία.
Σε λίγες ώρες, έφτασαν στην Ουάσιγκτον φρενήρεις ερωτήσεις από Ουκρανούς στο Κίεβο και από αξιωματούχους στην Πολωνία, όπου συντονίζονταν οι αποστολές. Ποιος είχε διατάξει τη Διοίκηση Μεταφορών των ΗΠΑ, γνωστή ως TRANSCOM, να σταματήσει τις πτήσεις; Ήταν μια μόνιμη παύση κάθε βοήθειας; Ή μόνο μερικών;
Ανώτατοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας – στον Λευκό Οίκο, το Πεντάγωνο και το Υπουργείο Εξωτερικών – δεν μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις. Μέσα σε μία εβδομάδα, οι πτήσεις επέστρεψαν στον αέρα.
Η προφορική εντολή προήλθε από το γραφείο του Πιτ Χέγσεθ, του υπουργού Άμυνας, σύμφωνα με αρχεία της TRANSCOM που εξέτασε το Reuters.
Οι ακυρώσεις ήρθαν μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης του Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο στις 30 Ιανουαρίου σχετικά με την Ουκρανία, στην οποία συμμετείχαν ο Χέγκεθ και άλλοι κορυφαίοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας, σύμφωνα με τρεις πηγές που γνωρίζουν την κατάσταση. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, τέθηκε η ιδέα της διακοπής της βοήθειας προς την Ουκρανία, δήλωσαν δύο άτομα που γνωρίζουν τη συνάντηση, αλλά ο πρόεδρος δεν εξέδωσε καμία εντολή για διακοπή της βοήθειας προς την Ουκρανία.
Ο Τραμπ αγνοούσε την εντολή Χέγκσεθ
Ο πρόεδρος δεν γνώριζε την εντολή του Χέγκεθ, όπως και άλλοι κορυφαίοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας που συμμετείχαν στη συνάντηση, σύμφωνα με δύο πηγές που ενημερώθηκαν για τις ιδιωτικές συζητήσεις στον Λευκό Οίκο και μια άλλη με άμεση γνώση του θέματος.
Όταν κλήθηκε να σχολιάσει αυτήν την αναφορά, ο Λευκός Οίκος δήλωσε στο Reuters ότι ο Χέγκεθ ακολούθησε μια οδηγία του Τραμπ να διακόψει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, η οποία, όπως είπε, ήταν η θέση της κυβέρνησης εκείνη την εποχή. Δεν εξήγησε γιατί, σύμφωνα με όσους μίλησαν στο Reuters, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι εθνικής ασφάλειας στην κανονική διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν γνώριζαν για την εντολή ή γιατί αυτή ανακλήθηκε τόσο γρήγορα.
«Η διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας ήταν μια περίπλοκη και ρευστή κατάσταση. Δεν πρόκειται να αναλύσουμε κάθε συζήτηση μεταξύ κορυφαίων αξιωματούχων της κυβέρνησης καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας», δήλωσε η Κάρολαϊν Λέβιτ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. «Το συμπέρασμα είναι ότι ο πόλεμος είναι πολύ πιο κοντά στο τέλος του σήμερα από ό,τι ήταν όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Πρόεδρος Τραμπ».
Οι ακυρώσεις κόστισαν στην TRANSCOM 2,2 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τα αρχεία που εξέτασε το Reuters. Απαντώντας σε αίτημα για σχολιασμό, η TRANSCOM δήλωσε ότι το συνολικό κόστος ήταν 1,6 εκατομμύρια δολάρια – 11 πτήσεις ακυρώθηκαν, αλλά μία δεν είχε καμία χρέωση.
Μια εντολή που έθεσε τέλος στη στρατιωτική βοήθεια, η οποία είχε εγκριθεί υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, τέθηκε επίσημα σε ισχύ ένα μήνα αργότερα, στις 4 Μαρτίου, με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου.
Η ιστορία για το πώς ακυρώθηκαν οι πτήσεις, την οποία παρουσιάζει λεπτομερώς το Reuters για πρώτη φορά, υποδεικνύει μια κατά καιρούς άτυπη διαδικασία χάραξης πολιτικής εντός της κυβέρνησης Τραμπ και μια δομή διοίκησης που δεν είναι σαφής ακόμη και για τα ίδια τα υψηλόβαθμα μέλη της.
Σύγχυση με τις αποφάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης
Η πολυήμερη παύση των πτήσεων, την οποία επιβεβαιώνουν πέντε άτομα που γνωρίζουν, δείχνει επίσης σύγχυση στον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει και εφαρμόσει την πολιτική εθνικής ασφάλειας. Στο Πεντάγωνο, η αταξία είναι κοινό μυστικό, με πολλούς νυν και πρώην αξιωματούχους να λένε ότι το υπουργείο μαστίζεται από εσωτερικές διαφωνίες για την εξωτερική πολιτική, βαθιά ριζωμένες μνησικακίες και άπειρο προσωπικό.
Το Reuters δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ακριβώς πότε το γραφείο του Χέγκσεθ διέταξε την ακύρωση των εμπορευματικών πτήσεων. Δύο πηγές ανέφεραν ότι Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι άρχισαν να ρωτούν για την παύση στις 2 Φεβρουαρίου. Τα αρχεία της TRANSCOM δείχνουν ότι υπήρξε προφορική εντολή από την «SECDEF» – τον υπουργό Άμυνας – που σταμάτησε τις πτήσεις και ότι είχαν ξαναρχίσει μέχρι τις 5 Φεβρουαρίου.
«Αυτό συνάδει με την πολιτική της κυβέρνησης να κινείται γρήγορα, να διακόπτει τα πράγματα και να τα τακτοποιεί αργότερα. Αυτή είναι η φιλοσοφία διαχείρισής τους», δήλωσε ο Mark Cancian, συνταξιούχος αξιωματικός του Πεζοναυτών και ειδικός σε θέματα άμυνας στο think tank ”Center for Strategic and International Studies”. «Αυτό είναι εξαιρετικό για τη Σίλικον Βάλεϊ. Αλλά όταν μιλάς για θεσμούς που υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια, θα αντιμετωπίσεις προβλήματα».
Η διακοπή των αποστολών προκάλεσε ανησυχία στο Κίεβο.
Οι Ουκρανοί ζήτησαν γρήγορα από την κυβέρνηση μέσω πολλαπλών καναλιών, αλλά δυσκολεύτηκαν να λάβουν χρήσιμες πληροφορίες, σύμφωνα με έναν Ουκρανό αξιωματούχο με άμεση γνώση της κατάστασης. Σε μεταγενέστερες συνομιλίες με τους Ουκρανούς, η κυβέρνηση χαρακτήρισε την παύση ως «εσωτερική πολιτική», δήλωσε η πηγή. Ουκρανοί αξιωματούχοι δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.
Η αποστολή αμερικανικών όπλων στην Ουκρανία απαιτεί την έγκριση πολλών υπηρεσιών και μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή και μήνες για να ολοκληρωθεί, ανάλογα με το μέγεθος του φορτίου. Το μεγαλύτερο μέρος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ διέρχεται από έναν κόμβο logistics στην Πολωνία πριν παραληφθεί από Ουκρανούς εκπροσώπους και μεταφερθεί στη χώρα.
Αυτός ο κόμβος μπορεί να φιλοξενήσει αποστολές για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Δεν είναι σαφές εάν οι 11 ακυρωμένες πτήσεις ήταν οι μόνες που είχαν προγραμματιστεί εκείνη την εβδομάδα του Φεβρουαρίου, πόση βοήθεια είχε ήδη αποθηκευτεί στην Πολωνία και εάν συνέχιζε να ρέει στην Ουκρανία παρά τις εντολές της TRANSCOM.
Αναταραχή στο υπουργείο Άμυνας
Οι αποκαλύψεις έρχονται σε μια περίοδο αναταραχής στο υπουργείο. Αρκετοί από τους κορυφαίους συμβούλους του Χέγκσεθ απομακρύνθηκαν από το κτίριο στις 15 Απριλίου, αφού κατηγορήθηκαν για μη εξουσιοδοτημένη αποκάλυψη διαβαθμισμένων πληροφοριών. Ο υπουργός συνεχίζει να αντιμετωπίζει έλεγχο, συμπεριλαμβανομένου του Κογκρέσου, σχετικά με τις δικές του επικοινωνίες. Προηγουμένως, είχε αποδώσει ισχυρισμούς για αναταραχή σε δυσαρεστημένους υπαλλήλους.
Οι ακυρωμένες πτήσεις περιείχαν όπλα που είχαν εγκριθεί εδώ και καιρό από την κυβέρνηση Μπάιντεν, εγκριθεί από νομοθέτες στο Καπιτώλιο.
Το Reuters δεν μπόρεσε να προσδιορίσει εάν ο Χέγκσεθ ή η ομάδα του γνώριζαν πώς θα εξελισσόταν η εντολή προς την TRANSCOM ή ότι η εντολή θα αποτελούσε μια ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ για την Ουκρανία. Τρεις πηγές που γνωρίζουν την κατάσταση δήλωσαν ότι ο Χέγκσεθ παρερμήνευσε τις συζητήσεις με τον πρόεδρο σχετικά με την πολιτική για την Ουκρανία και τις αποστολές βοήθειας, χωρίς να επεκταθούν περαιτέρω.
Τέσσερα άλλα άτομα που ενημερώθηκαν για την κατάσταση δήλωσαν ότι ένα μικρό κλιμάκιο στελεχών εντός του Πενταγώνου, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν ποτέ αναλάβει κυβερνητική θέση και οι οποίοι εδώ και χρόνια έχουν μιλήσει κατά της βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, συμβούλευσαν τον Χέγκσεθ να εξετάσει το ενδεχόμενο παύσης της βοήθειας προς τη χώρα. Δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα αρνήθηκαν ότι υπήρξε πραγματική διακοπή της βοήθειας. Ένας από αυτούς το περιέγραψε ως μια παύση σε επίπεδο εφοδιαστικής.
«(Ήθελαν) απλώς να καταλάβουν τι συνέβαινε και ο κόσμος, ως αποτέλεσμα, το παρερμήνευσε ως: “Πρέπει να σταματήσετε τα πάντα”», είπε ένας από αυτούς.
Οι ακυρωθείσες αποστολές
Σύμφωνα με δύο πηγές που γνωρίζουν τη συνάντηση, ο Χέγκεθ έφτασε στη συνάντηση του Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο στις 30 Ιανουαρίου με ένα υπόμνημα που συνέταξαν ορισμένοι από τους κορυφαίους συμβούλους πολιτικής του, υποστηρίζοντας ότι ο επικεφαλής τους πρέπει να πιέσει τον Λευκό Οίκο να εξετάσει το ενδεχόμενο παύσης των παραδόσεων όπλων στην Ουκρανία για να αποκτήσει πλεονέκτημα στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία.
Οι πηγές ανέφεραν ότι ο υπουργός παρευρέθηκε στη συνάντηση με άλλους κορυφαίους αξιωματούχους που εμπλέκονται στην πολιτική για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Μάικ Γουόλτς και του απεσταλμένου για την Ουκρανία Κιθ Κέλογκ. Η ομάδα συζήτησε εκτενώς την πολιτική των ΗΠΑ για την Ουκρανία και τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής αυστηροποίησης των κυρώσεων κατά της Μόσχας.
Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό ο Χέγκεθ πρότεινε τη διακοπή της βοήθειας κατά τη διάρκεια της συνάντησης, αλλά η ιδέα προέκυψε στις συζητήσεις, δήλωσε μία από τις πηγές και ένα άλλο άτομο που γνωρίζει τη συνάντηση.
Από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, οι ΗΠΑ είχαν εγκρίνει στρατιωτική βοήθεια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία. Το μεγαλύτερο μέρος παραδόθηκε υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν. Αλλά μερικές αποστολές παρέμειναν σε εξέλιξη, προγραμματισμένες για αυτό το καλοκαίρι.
Ο Τραμπ είχε απειλήσει επανειλημμένα να παγώσει την βοήθεια κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, αλλά δεν το είχε κάνει ακόμη. Και κατά τη διάρκεια της συνάντησης, αρνήθηκε και πάλι να σταματήσει την βοήθεια προς την Ουκρανία ή να διατάξει την Hegseth να εφαρμόσει οποιεσδήποτε αλλαγές πολιτικής όσον αφορά την αποστολή εξοπλισμού στο Κίεβο, ανέφεραν οι πηγές.
Μια εντολή που ουσιαστικά παγώνει οποιαδήποτε στρατιωτική υποστήριξη προς έναν σύμμαχο θα συζητούνταν κανονικά εντατικά μεταξύ κορυφαίων αξιωματούχων εθνικής ασφάλειας και θα εγκρινόταν από τον πρόεδρο. Απαιτεί τον συντονισμό πολλαπλών υπηρεσιών και συχνά πολλαπλών εταιρειών μεταφορών.
Καμία από αυτές τις συζητήσεις ή τον συντονισμό δεν έγινε όταν το γραφείο του Χέγκεθ ακύρωσε τις προγραμματισμένες πτήσεις που μετέφεραν αμερικανικά βλήματα πυροβολικού και πυρομαχικά προς την Πολωνία από τη στρατιωτική βάση Αλ Ουντέιντ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την αμερικανική στρατιωτική βάση Ντόβερ στο Ντέλαγουερ, ανέφεραν τρεις από τις πηγές.
Η παύση ήρθε καθώς ο στρατός της Ουκρανίας αγωνιζόταν να αποκρούσει τις ρωσικές δυνάμεις στην ανατολική Ουκρανία και στη μάχη που ακολούθησε για την περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις έχαναν έδαφος και έκτοτε έχουν σχεδόν εκδιωχθεί.
Στενοί σύμβουλοι του Τραμπ ενημερώθηκαν για την παύση από στελέχη του Πενταγώνου και συζήτησαν με τον πρόεδρο εάν θα επαναφέρουν τις αποστολές βοήθειας, σύμφωνα με δύο πηγές. Μέχρι τότε, η TRANSCOM είχε ακυρώσει 11 πτήσεις, σύμφωνα με τα αρχεία που εξέτασε το Reuters. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του Reuters, έγραψαν για την παύση, αλλά ο ρόλος του Χέγκεθ ήταν προηγουμένως άγνωστος.
Δεν είναι σαφές εάν ο Τραμπ στη συνέχεια ανέκρινε ή επέπληξε τον Χέγκεθ. Μια πηγή με άμεση γνώση του θέματος δήλωσε ότι ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Γουόλτς τελικά παρενέβη για να αναιρέσει τις ακυρώσεις. Ο Γουόλτς αναγκάστηκε να αποχωρήσει την Πέμπτη και αναμένεται να διοριστεί πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη.
Αυξάνονται οι εσωτερικές συγκρούσεις
Όταν ο Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του, η βοήθεια προς την Ουκρανία συνέχισε να ρέει και δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με την Ουκρανία και τη Ρωσία για να τερματίσει τον πόλεμο – ή τουλάχιστον να μεσολαβήσει για μια εκεχειρία.
Δύο από τους πιο εξέχοντες απεσταλμένους του, ο Κέλογκ, υποστηρικτής του Κιέβου που συνεργάστηκε με τον Τραμπ στην πρώτη του κυβέρνησή, και ο Στιβ Γουίτκοφ, μεγιστάνας ακινήτων και στενός φίλος του προέδρου, ξεκίνησαν να διαπραγματεύονται και με τα δύο κόμματα.
Ξεχωριστά, στο Πεντάγωνο, ορισμένοι από τους συμβούλους πολιτικής του Χέγσεθ άρχισαν ιδιωτικά να συντάσσουν προτάσεις για την απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, σύμφωνα με δύο πηγές που ενημερώθηκαν για το θέμα.
Αυτή η ομάδα στελεχών ευθυγραμμίζεται στενά με την αντι-επεμβατική φιλοσοφία.
Κάποιοι έχουν προηγουμένως συμβουλεύσει τους Ρεπουμπλικάνους νομοθέτες που υποστηρίζουν μια προσέγγιση «η Αμερική πρώτα» στην εξωτερική πολιτική και έχουν ζητήσει δημόσια, σε γραπτά και ομιλίες, τις ΗΠΑ να αποσυρθούν από τις στρατιωτικές δεσμεύσεις στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη – μια άποψη που υποστήριξε ομοίως και ο Αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς. Αρκετοί έχουν υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ πρέπει αντ’ αυτού να επικεντρωθούν στην Κίνα. Οι υποστηρικτές των στελεχών έχουν καταδικάσει όσους αντιτίθενται στο αντι-επεμβατικό κίνημα στην κυβέρνηση, ισχυριζόμενοι ότι ο Βανς και άλλοι προσπαθούν απλώς να σώσουν τις ζωές ανθρώπων που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες όπως η Ουκρανία και να αποτρέψουν μελλοντικούς θανάτους Αμερικανών στρατιωτικών.
Οι εσωτερικές διαμάχες έχουν περιπλέξει τη διαδικασία χάραξης πολιτικής, σύμφωνα με ένα άτομο που γνωρίζει το θέμα και τέσσερις άλλες πηγές. Σε μια εποχή που οι Κέλογκ και Γουίτκοφ προσπαθούν να μεσολαβήσουν για μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και την Ουκρανία, τα στελέχη έχουν υποστηρίξει παρασκηνιακά τις ΗΠΑ να αποσύρουν την υποστήριξή τους προς το Κίεβο – μια πολιτική που έχει εξοργίσει Ουκρανούς αξιωματούχους και έχει πιέσει Ευρωπαίους συμμάχους να καλύψουν το κενό, δήλωσαν πέντε άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση.
Συμφωνία Ουάσιγκτον – Κιέβου για τις σπάνιες γαίες
Η Ουάσιγκτον υπέγραψε συμφωνία με το Κίεβο για τα δικαιώματα στα ορυκτά σπάνιων γαιών της – μια συμφωνία που Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι αποτελεί μια προσπάθεια ανάκτησης των χρημάτων που έχει δαπανήσει η Αμερική για να στηρίξει την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας.
Τουλάχιστον ένας από τους υπαλλήλους που είχαν προηγουμένως πιέσει την κυβέρνηση να αποσύρει την υποστήριξή της προς το Κίεβο, ο Νταν Κάλντγουελ, συνοδεύτηκε έξω από το Πεντάγωνο για μια διαρροή που ισχυρίζεται ότι δεν συνέβη ποτέ. Ο Κάλντγουελ, βετεράνος, διετέλεσε ένας από τους κύριους συμβούλους του Χέγκσεθ, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας.
Παρά τη σύντομη παύση τον Φεβρουάριο και τη μεγαλύτερη που ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου, η κυβέρνηση Τραμπ επανέλαβε την αποστολή της τελευταίας βοήθειας που είχε εγκριθεί υπό τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Δεν έχει ανακοινωθεί καμία νέα πολιτική.
Πηγή: Reuters
