Μετά από δύο χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, η ΕΕ θα αποκαλύψει αύριο στις Βρυξέλλες την αμυντική στρατηγική της, προκειμένου να επιταχυνθούν οι κοινές αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού για την Ουκρανία , αλλά και να «γεμίσουν» τα άδεια οπλοστάσια των κρατών μελών. «Πρέπει να ενισχύσουμε την αμυντική μας βιομηχανική ικανότητα τα επόμενα πέντε χρόνια», όπως τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο.
Οι Βρυξέλλες προτείνουν τη συγχρηματοδότηση κοινών εξαγορών όπλων από τα κράτη μέλη και τον εκσυγχρονισμό των εργοστασίων του κλάδου, καθώς και νέα εργαλεία για την ενίσχυση των εταιρειών έναντι των Αμερικανών ανταγωνιστών τους.
Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ξεκίνησαν εκ νέου τις επενδύσεις τους στην άμυνα μετά από 30 χρόνια υστέρησης, αυξάνοντας τον προϋπολογισμό τους κατά 6% μόνο για το έτος 2022. Αλλά η πλειονότητα των αγορών οπλικών συστημάτων, γίνεται εκτός της Γηραιάς ηπείρου. «Από το 2022, το 75% των αγορών στρατιωτικού εξοπλισμού προέρχεται από μη ευρωπαϊκές εταιρείες .Και το 68% από αμερικανικές εταιρείες », γράφει η γαλλική Le Monde, επικαλούμενη πηγή στις Βρυξέλλες. «Στόχος της ΕΕ δεν είναι να σταματήσει τις αγορές οπλικών συστημάτων από την Αμερική, αλλά να αυξήσει το μερίδιο των αγορών στη Γηραιά Ήπειρο στο 50%. »
Το αμερικανικό λόμπι
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος βέβαια, η ΕΕ θα χρειαστεί ωστόσο να αντισταθεί στο αμερικανικό λόμπι, ορισμένοι εκπρόσωποι του οποίου κατηγορούν ήδη τις Βρυξέλλες, και τον Τιερί Μπρετόν, τον Ευρωπαίο Επίτροπο που είναι υπεύθυνος για τον φάκελο, ειδικότερα, ότι θέλει να βάλει σε εφαρμογή «ευρωπαϊκό προστατευτισμό» στους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. «Αντιμέτωπη με αυτές τις κατηγορίες, η Ατλαντίστρια Ούρσουλαφον ντερ Λάιεν είπε ότι η ευρωπαϊκή κυριαρχία θα κάνει τις συνεργασίες μας πιο ισχυρές. Δεν θα μειώσει ποτέ τη σημασία και την αναγκαιότητα της συμμαχίας μας με το ΝΑΤΟ».
Βιομηχανικό αμυντικό πρόγραμμα
Προκειμένου να κάνει περισσότερα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, η Κομισιόν προτείνει ένα ευρωπαϊκό αμυντικό βιομηχανικό πρόγραμμα που επηρεάζει τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση στρατιωτικού εξοπλισμού. Από την πλευρά της προσφοράς, σκοπεύει να κεφαλαιοποιήσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (8 δισεκατομμύρια ευρώ),που ξεκίνησε το 2021.
Το Ταμείο αυτό χρηματοδοτεί την έρευνα και την ανάπτυξη που διεξάγονται σε κοινοπραξία από ευρωπαϊκές εταιρείες. Θέλει επίσης να ενισχύσει το ειδικό ταμείο για τη στήριξη της παραγωγής ευρωπαϊκών εταιρειών (500 εκατ. ευρώ), που ξεκίνησε στα τέλη του 2023, γεγονός που καθιστά δυνατή την επιδότηση για την αναβάθμιση εργοστασίων πυρομαχικών.
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών είναι μία από τις πιο σημαντικές συζητήσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεδομένων των πρόσφατων απειλών του Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ως υποψήφια για επανεκλογή της στο τιμόνι της Κομισιόν, έχει θέσει το ζήτημα αυτό στην κορυφή της προεκλογικής της ατζέντας. Το έχει πει ξεκάθαρα: «Πρέπει να ξοδέψουμε περισσότερα στην άμυνα».
Στο παιγνίδι και η ΕΤΕπ
Το οικονομικό έτος 2022 οι στρατιωτικές δαπάνες των 27 ανήλθαν συνολικά σε 258,3 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε το Σουηδικό Ινστιτούτο SIPRI.
Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 1,54% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντιπροσωπεύει σχεδόν τις ίδιες στρατιωτικές δαπάνες που χρησιμοποιεί η Κίνα. Ο ασιατικός κολοσσός αύξησε τις στρατιωτικές του δαπάνες κατά 7,1% φέτος και ήδη πλησιάζει το 2% του ΑΕΠ του Συγκεκριμένα, ξόδεψε για την άμυνα πριν από δύο χρόνια 291,9 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή το 1,6% του ΑΕΠ. Ακόμα κι έτσι, η ΕΕ απέχει πολύ από τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, των οποίων οι στρατιωτικές δαπάνες ανέρχονται στο 4,5% και στο 3,5% του ΑΕΠ τους, αντίστοιχα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), Νάντια Καλβίνο διαβεβαίωσε μάλιστα ότι ο οργανισμός που διευθύνει σκοπεύει να ενισχύσει την αμυντική βιομηχανία. «Είναι σαφές ότι υπάρχει ανάγκη να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία», είπε η Καλβίνο, ενώ επανέλαβε ότι η ΕΤΕπ είναι έτοιμη να συνεισφέρει «περισσότερα και καλύτερα».
Το καταστατικό της ΕΤΕπ επιτρέπει άμεσες επενδύσεις σε αμυντικές εταιρείες, αλλά η Καλβίνο σκοπεύει να βελτιώσει και να επεκτείνει τις επενδύσεις στον τομέα των λεγόμενων «διπλών συστημάτων», τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν τόσο για πολιτική όσο και για στρατιωτική χρήση. Ηδη, η ΕΤΕπ έχει δεσμεύσει 8 δισεκατομμύρια ευρώ ως το 2027, για επενδύσεις για ταυτόχρονη πολιτική και στρατιωτική χρήση.
