«Η ουκρανική σύγκρουση θα μπορούσε να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενδεχομένως για δεκαετίες» δήλωσε ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αντιπρόεδρος του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Βιετνάμ. Γνωστός για τις εμπρηστικές δηλώσεις του κατά της Δύσης, ο Μεντβέντεφ περιέγραψε διάφορα σενάρια για να τελειώσει ο πόλεμος, με επικρατέστερο να διχοτομηθεί η Ουκρανία ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τη Ρωσία! «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος», καταλήγει ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ σε ανάρτησή του στο Telegram. «Όλοι το γνωρίζουν αυτό, ακόμα κι αν κάποιοι στη Δύση νιώθουν άβολα να το παραδεχτούν». Στα σενάρια αυτά δεν υπάρχει φυσικά, η νίκη της Ουκρανίας.
Ο Μεντβέντεφ δεν είναι, ο οποιοσδήποτε. Θεωρείται επί μακρόν, έμπιστος του Πούτιν. Από το 2008 έως το 2012, είχε πάρει μάλιστα τη θέση του Πούτιν στην προεδρία της Ρωσίας. Μόνο και μόνο για να ξεπεραστεί ένα «συνταγματικό πρόβλημα» και ν` ανοίξει ο δρόμος για νέες θητείες του Πούτιν στην προεδρία.
Η Ρωσία όμως διεξάγει έναν καταστροφικό επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία για περισσότερους από 15 μήνες. Σύμφωνα με δυτικές εκτιμήσεις, τα ρωσικά στρατεύματα έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες και κατάφεραν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους μόνο περιοχές στα ανατολικά και νότια της Ουκρανίας. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό που πιθανότατα σχεδίαζε ο Ρώσος Πρόεδρος ως μια σύντομη στρατιωτική επιχείρηση για την επιβολή μιας φιλο-ρωσικής κυβέρνησης στο Κίεβο, αποτελεί πλέον «όνειρο θερινής νυκτός». Οι συνέπειες αυτού του λανθασμένου υπολογισμού βαραίνουν πολύ τη Ρωσία: Όλο και περισσότεροι Ρώσοι στρατιώτες και έφεδροι πεθαίνουν στο μέτωπο στην Ουκρανία, ο στρατός του Πούτιν δεν φαίνεται να έχει αρκετά βαρέα όπλα για μια μακρά εκστρατεία και η ζημιά που προκλήθηκε από την οικονομική απομόνωση της Μόσχας από τη Δύση, μόνο ασήμαντη δε είναι.
«Αγώνας διαδοχής»
Τι σημαίνει όμως αυτό για τη ρωσική ηγεσία; Ρώσοι δημοσιογράφοι ψιθυρίζουν ότι στον στενό κύκλο εξουσίας του Πούτιν είναι σε εξέλιξη μια διαμάχη για τη διαδοχή του Ρώσου προέδρου. «Ο Πούτιν είναι πάνω από 70 ετών. Δεν είναι πια νεαρός άνδρας. Σημαίνει ότι οι γύρω του καταλαβαίνουν ότι θα πεθάνει ή θα παραιτηθεί αργά ή γρήγορα», λέει Ρώσος δημοσιογράφος, που ασκεί κριτική στο Κρεμλίνο. «Ακόμη και οι συνεργάτες του Πούτιν γνωρίζουν ότι πρέπει να επεξεργαστούν διάφορα σενάρια για την περίοδο μετά τον θάνατό του».
Στο παρελθόν, οι φήμες για την κατάσταση της υγείας του Πούτιν ήταν μάλλον έκφραση απελπισίας, γιατί δεν φαινόταν ρεαλιστικό το ενδεχόμενο να υπάρξει αλλαγή πολιτικής εξουσίας στη Ρωσία. Η αντιπολίτευση είναι πολύ αδύναμη, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Πούτιν έχουν διαφύγει εξωτερικό ή βρίσκονται στη φυλακή, όπως ο κριτικός του Κρεμλίνου Αλεξέι Ναβάλνι. Πολλοί ειδικοί για τη Ρωσία συμφωνούν επομένως ότι μια αλλαγή εξουσίας στο Κρεμλίνο θα μπορούσε να ξεκινήσει μόνο μέσα από τον στενό κύκλο του Πούτιν. Προς το παρόν δεν φαίνεται όμως να υπάρχει δυνητικός διάδοχος στον κύκλο του Πούτιν, που να υποστηρίζει την αλλαγή πορείας στη Ρωσία.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να αλλάξει όμως πολλά. «Αυτό δεν σημαίνει ότι εξυφαίνονται σχέδια ανατροπής του Πούτιν από την ρωσική ελίτ. Αλλά τα μέλη της ελίτ θέλουν να σώσουν τις ζωές τους, τα περιουσιακά τους στοιχεία και τις ζωές των αγαπημένων τους. Κατανοούν ότι η Ρωσία θα χάσει τελικά τον πόλεμο – γιατί κανείς δεν πιστεύει πια σε μια νίκη, όπως τουλάχιστον τη φαντάζεται ο Πούτιν. Ως εκ τούτου, θα προσπαθούσαν τώρα να διασώσουν ότι μπορούν ,κυρίως από τον πλούτο τους και να αποφύγουν να κατηγορηθούν ως εγκληματίες, μετά από μια πιθανή αλλαγή εξουσίας», τονίζουν οι ίδιες πηγές.
Αυξάνεται η αναταραχή
Είναι άλλωστε, προφανές ότι η αναταραχή αυξάνεται στους κόλπους της ρωσικής ηγεσίας. Για παράδειγμα, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, το αφεντικό των μισθοφόρων της ομάδας « Βάγκνερ», Γεβγκένι Πριγκόζιν και ο ανώτατος διοικητής των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, Βαλέρι Γκερασίμοφ, συχνά εξαπολύουν φραστικές επιθέσεις ο ένας στον άλλον. Στο παρελθόν, ο Πούτιν επωφελήθηκε από αυτούς τους αγώνες εξουσίας, καθώς όλοι εξαρτιόνταν κυρίως από την δική του, καλή του θέληση. Αυτό εδραίωνε την εξουσία του Ρώσου προέδρου Πούτιν. « Σήμερα προφανώς δεν ισχύει κάτι τέτοιο, γιατί αυτές οι δημόσιες συγκρούσεις σίγουρα δεν εδραιώνουν την εξουσία του Πούτιν. Είναι το αντίστροφο. Τον κάνουν να φαίνεται πιο αδύναμος».
Μέχρι στιγμής, ο Ρώσος πρόεδρος δεν φαίνεται να θέλει ούτε, αλλά ούτε να μπορεί να σταματήσει τους καυγάδες. Ίσως να είναι και η τακτική του, να αλλάξει την ατζέντα. Να μετατοπίσει το επίκεντρο των συνεχιζόμενων αποτυχιών στον πόλεμο της Ουκρανίας στους ώμους των υφισταμένων του και να αποφύγει ο ίδιος κάθε ευθύνη. Αλλά για το αφεντικό του Κρεμλίνου, η κατάσταση είναι αναμφίβολα επικίνδυνη. «Τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν και να υπάρξει μια αλυσιδωτή αντίδραση με απρόβλεπτες συνέπειες».
Ο Χένρι Κίσινγκερ είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πολιτικούς του 20ού αιώνα, σε συνέντευξή του στη γερμανική Die Zeit, δεν απέκλεισε μάλιστα το ενδεχόμενο ο Πούτιν να κάνει χρήση πυρηνικών όπλων, όπως άλλωστε απείλησε και ο Μεντβέντεφ. «Δεν νομίζω ότι ο Πούτιν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να υπερασπιστεί τις κατακτήσεις του στην Ουκρανία. Αλλά αν ο πόλεμος φτάσει στον πυρήνα της ρωσικής εθνικής οντότητας, είναι πιθανό να το κάνει», υποστήριξε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, που έκλεισε πρόσφατα τα 100 του χρόνια. «Για τον Πούτιν, η Ουκρανία είναι σύμβολο της ταπείνωσης της Ρωσίας», λέει ο Κίσινγκερ. Και το αίσθημα ταπείνωσης είναι ο χειρότερος και πιο επικίνδυνος «σύμβουλος» για μια χώρα με πυρηνικά όπλα.
